Büyümenin izlenmesinde uzunluk uzunluğu, tartı, baş etrafı ve artış suratlarının kıymetli olduğunu lisana getiren uzmanlar, bu ölçümlerin hekimi tarafından nizamlı olarak yapılması ve takip edilmesi gerektiğini söylüyor.
12-18 aylık çocuğun yardımsız yürümesi gerektiğini lisana getiren Çocuk Nöroloğu Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Bebek 18. ayda hala yürümüyorsa kesinlikle çocuk nörolojisi tabibine danışılmalı.” dedi. Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, 24-36 aylık çocuğun koşup merdiven çıkabileceğini de söyledi.
Üsküdar Üniversitesi NPİstanbul Hastanesi Çocuk Nöroloğu Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, çocuklarda büyüme ve gelişme konusunda bilgi verdi.
“Çocuklar erişkinlerden farklı olarak devamlı bir büyüme ve gelişme içinde.”
Çocukların erişkinlerden farklı olarak devamlı bir büyüme ve gelişme içinde olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Tabii ki bu süreçte çocuğunuzun büyüme ve gelişme basamaklarının da yaşına uygun olması gereklidir.” dedi.
Bu basamakların rastgele birinde geri kalma yahut duraklama olduğundan endişelenen anne babaların çocuk hekimine müracaat etmesi teklifinde bulunan Prof. Dr. İçağasıoğlu, “Doktorunuz, yaptığı muayene ve tetkikler sonunda çocuğunuzu çocuk nörolojisine yönlendirebilir.” diye bilgi verdi.
“Büyüme vücut boyutlarının ve hacminin artması, gelişme ise büyüyen dokuların işlev kazanması.”
Büyümenin beden boyutlarının ve hacminin artması, gelişmenin ise büyüyen dokuların işlev kazanması olduğunu anlatan Prof. Dr. İçağasıoğlu, “Çocuklar, anne karnından başlayan ve ergenliğe kadar devam eden büyüme ve gelişme süreci içindedirler. Bu sürecin rastgele bir devrinde sıhhat durumlarının bozulması büyüme ve gelişmeyi yavaşlatabilir hatta durdurabilir.” dedi.
“Boy uzunluğu, yük ve baş etrafı sistemli ölçülüp takip edilmeli.”
Büyümenin izlenmesinde uzunluk uzunluğu, tartı, baş etrafı ve artış suratlarının kıymetli olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Bu ölçümler hekiminiz tarafından nizamlı olarak yapılmalı ve takip edilmelidir. Büyüme suratı her çocukta ve değişik yaş devirlerinde farklı olabilir. Lakin bu ölçümlerde saptanan olağandışı kıymetler, büyümede gerilik yahut büyüme duraklamasının bir göstergesi olabilir. Bu denetimler sırasında çocuğun nörolojik muayenesi de yapılmalı, nörolojik gelişim basamakları değerlendirilmeli.” formunda söz etti.
“Başını dik tutma üzere fizikî marifetlerde ilerleme olması nörolojik gelişim olarak tanımlanıyor.”
Merkezi hudut sisteminin gelişmesiyle bebeğin bağlantı, hafıza, dikkat, odaklanma, lisan gelişimi üzere bilişsel özelliklerinde ilerleme göstermesinin, birebir vakitte başını dik tutma, oturma, yürüme üzere fizikî hünerlerinde bir bütün halinde ilerleme olmasının nörolojik gelişim olarak tanımlandığını anlatan Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Sağlıklı bebeklerin nörolojik gelişimleri yalnızca genlerle yapılandırılmış bir süreç değildir. Genetik yapının yanında cinsiyet, beslenme, hormonlar, yaşanılan etraf ve geçirilen hastalıklar da tesirlidir.” dedi.
“Bebeğin baş etrafı, birinci 6 ay göğüs etrafından büyüktür.”
Çocukların büyüme sürecinde muhakkak bir sıra bulunduğunu, yenidoğan dönemimde en süratli büyüyen kısmın baş etrafı olduğunu lisana getiren anlatan Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Bebeğin baş etrafı, birinci 6 ay göğüs etrafından büyüktür. Altıncı ayda baş etrafı ve göğüs etrafı ölçümleri eşit olur. Altıncı aydan sonra baş etrafı büyüme suratı yavaşlar. Baş etrafının olağandan küçük (mikrosefali) yahut büyük (makrosefali) olması beyin gelişimini de etkileyebilir. Birinci bir yıl içerisinde baş etrafı büyüme suratının takibi bu nedenle çok kıymetlidir.” halinde konuştu.
Çocukların olağan nörolojik gelişim basamakları nasıl olmalı?
Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, sağlıklı çocukların olağan nörolojik gelişim basamaklarını şöyle sıraladı:
“0-1 ay; bebek yüze ve ışığa bakar, kol ve bacaklarını eşit biçimde hareket ettirir, yüzükoyun yatırılınca başını kısa müddet kaldırabilir. Bu periyotta bebeğe gülümseyerek bakın, ismiyle seslenin, onula konuşun, müzikler ve ninni söyleyin.
1-3 ay: gülümseme, agulama başlar, kısa müddetli başını denetim edebilir, kol ve bacaklarını eşit biçimde hareket ettirir. Onu kucağa aldığınızda hafif okşayın, yüzüne gülümseyerek bakın, çıkardığı seslere siz de karşılık verin, birlikte gezmeye çıkın, müzik dinleyin, kitap okuyun. Bebek üç ayın sonunda baş denetimini kazanmamışsa, kol ve bacaklarını eşit formda hareket ettirmiyorsa kesinlikle çocuk nörolojisi tabibine danışılmalı.
3-6 ay; baş denetimini tam sağlayabilir, sesli güler, dönmeye başlar, takviyeyle oturabilir, ayaklarını üzerine bastırılmak istenirse basmayıp bacaklarını karnına hakikat çeker. Bebekle konuşun, uzanabileceği aralığa renkli oyuncaklar, plastik tabak vb koyup uzanması için teşvik edin, cisme uzanırken bebek iki elini de eşit halde kullanır. Bu devirde el tercihi varsa kesinlikle çocuk nörolojisi hekimine danışılmalı.
“Bebekle büyük beşerle konuşur üzere konuşun.”
6-9 ay; ba-ba, de-de üzere heceler çıkarır, ismine bakabilir. Bebekle büyük beşerle konuşur üzere konuşun, meskendeki eşyaları göstererek isimlerini söyleyin.
9-12 ay; bay-bay yapar, el çırpar, tutunarak ayakta durur. Yanında olmak koşuluyla bir kap içine su koyup çocuğun oynamasına müsaade verin, bir şeyi işaretle istediğinde ona o cismin ismini söyleyerek uzatın.
“Bebek 18. ayda hala yürümüyorsa kesinlikle çocuk nörolojisi tabibine danışılmalı.”
12-18 ay; yardımsız yürür, ver-al üzere kolay komutlara uyar, manalı olarak 2-3 söz söyleyebilir. Çocukla birlikte sofraya oturun, eliyle ya da kaşıkla yemesine müsaade verin. Bebek 18. ayda hala yürümüyorsa kesinlikle çocuk nörolojisi tabibine danışılmalı.
18-24 ay; beden kısımlarını bilir, 24-36 ayda koşar, merdiven çıkar, iki sözlük cümle kurar, mesken işlerine yardım eder. Bu devirde büyük kesimli yap boz oyuncakları, küplerle oynatın. El yıkama alışkanlığı kazandırın.
“3-4 yaşında üç sözlük cümle kurar.”
3-4 yaş; üç sözlük cümle kurar. Çocukla birlikte top yuvarlama, saklambaç üzere oyunlar oynayın. Küçük başarılarında onları takdir edin.
4-6 yaş; sorulara karşılık verebilir, olayları anlatabilir, düğme ilikleyebilir, tek ayak üstünde durabilir. Çocuğun soru sormasını destekleyin, sorularını büyük beşerlerle konuşur biçimde cevaplayın. Bazen “sence neden? sence nasıl?” üzere sorularla onu düşünmeye teşvik edin. Artık çocuğunuzu okula hazırlayın, okul ile ilgili bilgiler verin.”
“Çocuk kendi yaş kümesinden ileri bir yaşın hareketini yapıyor yaşına uygun olanları yapamıyorsa doktora istişareli.”
Sağlıklı çocuklarda manaya, söz etme, oturma, yürüme ve günlük marifetleri kazanmanın tıpkı sırayı izlediğini ve erişkin yaşa kadar devam ettiğini anlatan Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Nörolojik gelişim sırası birebir olmakla birlikte, gelişim basamaklarının kazanılma vakitleri farklılık gösterebilir. Çocuk kendi yaş kümesinden ileri bir yaşın hareketini yapıyor yaşına uygun olanları yapamıyorsa doktora istişareli.” dedi.
Gebelik devrinde anneye yapılan ultrasonografi ve kan testlerinin erken teşhis metotlarından olduğunu da söz eden Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, “Ayrıca ülkemizde başarılı bir biçimde uygulanan bebek topuk kanı tarama testleri ile hipotiroidi, fenilketonüri, biyotinidaz eksikliği, kistik fibrozis, ve kalıtsal olan SMA (spinal muskuler atrofi), konjenital adrenal hiperplazi (KAH) gibi nörolojik gelişim basamaklarını bozan çok değerli hastalıkların tanınması ve erken tedavisi mümkün.” formunda konuştu.
Prof. Dr. Dilara Füsun İçağasıoğlu, nörolojik gelişim basamaklarının takip edilmesinin son derece değerli olduğunu, ihtimamlı bir takiple gelişebilecek ağır nörolojik hastalıkların erken tanısı ve tedavisi mümkün olacaktır.” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
