Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Danıştay Konferans Salonu’nda Danıştayın 157. Kuruluş Yıl Dönümü Töreni’ne katıldı.
Buradaki konuşmasına, Danıştayın 157. Kuruluş Yıl Dönümü Töreni’ne katılmaktan büyük bir memnuniyet duyduğunu belirterek başlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, idari yargı teşkilatının tüm mensuplarının Danıştay ve İdari Yargı gününü tebrik etti.
Erdoğan, bu önemli günün Danıştay ve yüksek mahkemeler başta olmak üzere yargı camiasının tamamı için hayırlara vesile olmasını diledi.
“Adalet terazisinden en küçük sapmayıkıcı sonuçlara her zaman gebedir”
Binlerce yıllık devlet geleneğinin en önemli prensibinin devlet ebed müddet olarak tarif ettikleri devamlılık olduğunu vurgulayan Erdoğan, Devlet anlayışımızın bu devamlılığı ise iki umde üzerine bina edilmiştir. Bunlardan ilki Eşref-i Mahlukat olan insana atfedilen önemdir. Şeyh Edebali’nin “İnsanı yaşat ki devlet yaşasın” sözü işte bu hakikatin altını çizmektedir. İkincisi ise hiç şüphesiz mülkün temeli olarak gördüğümüz adalettir. Çünkü bizim inancımızda varlık adalet üzre yaratılmıştır. Miyar ve mizan adalet üzerine kurulmuştur. Bu yönüyle adalet, hikmet-i ilahinin yeryüzünde tecelli etmesi, dirlik ve düzenin ancak bu ölçü ekseninde tesis edilmesidir. Adalet terazisindeki en küçük bir sapma Allah muhafaza tamiri de telafisi de mümkün olmayan yıkıcı sonuçlara her zaman gebedir.” diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti;
Her bir vatandaşımızın hak ve hukukunun korunup gözetilmesi, güçsüzün güçlüye asla ezdirilmemesi bu bakımdan son derece önemlidir. Atalarımız “Zor kapıdan girerse töre bacadan çıkar” demişler. Divanü Lügati’t-Türk’te yer alan bu söz toplumdaki nizam ve intizamın, adalete duyulan güvenin, kıyamet kopsa dahi adaletin tecelli etmesinin ancak ve ancak hukuk devletiyle sağlanabileceğini ifade eder. Hukuk devletinin en temel ilkelerinden biri ise idarenin denetimi yani idari eylem ve işlemlerin tamamının yargısal denetime açık olmasıdır.
İşte Danıştay’ımız tam 157 yıldır böylesine hayati bir görevi ifa etmektedir. İnceleme, danışma ve karar organı olarak idareyi yargı yoluyla denetlemekte, temyiz mercii sıfatıyla kamu ile vatandaş arasındaki uyuşmazlıkları çözüme kavuşturmaktadır. Diğer yüksek mahkemelerimiz gibi anayasa ve kanunlara uyulmasını, mer’i hukukun titizlikle uygulanmasını sağlamaktadır. Bu itibarla milletimiz adına karar verme sorumluluğunu yüksek bir vazife şuuruyla yerine getiren Danıştay Başkanlığımızın tüm mensuplarına bir kez daha teşekkür ediyorum.
“Devletin alameti farikası adalettir”
Devlet ancak adaletle hükmederse devlettir. Zira devletin alamet ifarikası adalettir. Haksızlığa yol veren, mağduriyetleri gideremeyen, haklıya hakkını teslim edemeyen hiçbir otorite varlığını sürdüremez. Adalete olan inancın temelinden sarsıldığı bir ülkede ne yaparsanız yapın, huzuru, güveni, barışı, demokrasi ve istikrarı tesis edemezsiniz. Gerek adli, gerekse idari yargıda görev yapan hakim ve savcılarımız, milletimizin geleceği, huzuru ve esenliği adına çok önemli bir mesuliyeti yerine getirmektedir. İbn Haldun, “Basiret gözüyle bakan kimse adaletli ölçüyü bulur.” diyor.
“Adalet hizmetleri için tüm imkanlarımızı seferber ettik”
Anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak vicdani kanaatleri doğrultusunda karar veren yargı mensuplarımızın bu bilinçle vazifelerini icra etmelerini bekliyoruz. Pek çok defa vurguladığım şu hususu burada bir kez daha ifade etmek isterim: Etkin, güçlü, hızlı ve erişilebilir bir adalet, hükümetimizin önceliklerinin en başındadır. Göreve geldiğimiz ilk günden beri hep bunun için çalıştık. Yargı sisteminin güçlendirilmesi ve daha işlevsel bir zemine oturtulması için bugüne kadar pek çok düzenlemeyi hayata geçirdik. Yasa ve anayasa değişikliklerini, reform ve strateji belgelerimizle destekledik. Adalet hizmetlerinin vatandaşlarımıza en üst seviyede sunulması için tüm imkanlarımızı seferber ettik.
“Yargının bağımsızlığına tarafsızlık ilkesini ekledik”
Vesayet dönemlerinin acı bir hatırası olarak yıllarca insanımızı bizar eden üstünlerin hukukunu, milletimizin de desteğiyle geride bıraktık. Yerine hukukun üstünlüğü ilkesini bu ülkede egemen kıldık. Geçmişte adalet dairesinin merkezi bazılarına daha yakındı. Hamdolsun, biz bunu herkese eşit mesafeye getirmeyi başardık. Darbeleri ayakta alkışlayan yargı yerine, 15 Temmuz ihaneti sonrası olduğu gibi, milletin iradesine kasteden darbecilere hak ettikleri hükmü giydiren adil ve demokratik bir yargı rejimini kurduk. Yargının bağımsızlığına tarafsızlık ilkesini ekledik. Hak arama yollarını alabildiğine genişlettik. Yeni kurumlar ihdas ettik.
“İlk derece mahkemelerinin sayısını 233’e yükselttik”
Bakınız bu anlayışla son 23 yılda fiziki ve teknik altyapıdan temel hak ve özgürlüklere, temel kanun ve mevzuat değişikliklerinden ceza infaz sistemine, alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinden kurumsal değişikliklere, icra ve iflas sisteminden adli sicil işlemlerine, yargıda hedef sürelerden özlük haklarına, çok geniş bir yelpazede adalet hizmetlerimizi günden güne geliştirdik, iyileştirdik, tahkim ettik. Danıştay’ın üye sayılarını artırdık. Hakim ihtiyacını karşıladık. Yardımcı personel sorununu çözdük. Danıştay’ımızı 2012’de yeni hizmet binasına, 2023’te yeni sosyal tesisine kavuşturduk. İdari yargıdaki mahkeme sayısını yüzde 60 oranında artırarak önemli bir eşiği daha geride bıraktık. 2002’de 146 olan idari yargıdaki faal ilk derece mahkemelerinin sayısını 233’e yükselttik.
Hataları asgari seviyeye indirecek ve temyiz mahkemelerindeki yığılmayı önleyecek şekilde istinaf önce incelemesi yapmak üzere bölge idare mahkemelerini 9 bölgede faaliyete geçirdik. Böylece Danıştay’ımızın iş yükünü önemli ölçüde azaltırken, uyuşmazlıkların daha kısa sürede çözülmesini temin ettik. İdari yargı teşkilatımızı güçlendirmek için burada saymaya kalksak saatlerimizi alacak daha pek çok yeniliği, değişikliği, düzenlemeyi hayata geçirdik.
23 Ocak’ta açıkladığımız 4. Yargı Reformu Strateji Belgesi bununla tüm çalışmalarımızı bir adım daha öteye taşıdık. Son dönemde milletimizi en fazla rahatsız eden cezasızlık algısının önüne geçecek kapsamlı düzenlemeleri kamuoyumuzla paylaştık. Şu konuda son derece kararlıyız: “Yapanın yanına kar kalıyor” türü ön kabullerin her ne sebeple olursa olsun toplumda yerleşmesine müsaade etmeyeceğiz. Hukuka, nizama, kanunlara uyan vatandaşlarımızın hak ve hukukunun korunması noktasında kararlıyız. Bundan en küçük bir taviz vermeyeceğiz. Suç işleyenlerin, suçta kibirlenenlerin, kendini yasadan, devletten üstün görenlerin tepelerine binmeye devam edeceğiz.
“FETÖ’yle mücadelemiz güçlenerek devam edecektir”
Yine bu süreçte ortaya çıkan onca ihanetten sonra bile devlete, millete ve demokrasimize pusu kurmaktan vazgeçmeyen FETÖ’yle mücadelemiz güçlenerek devam edecektir. “Su uyur ama FETÖ’nün sinsi hücreleri uyumaz” gerçeği örgüte yapılan her operasyonla kendisini bir kez daha hatırlatıyor. FETÖ’yle mücadelede yaşanacak herhangi bir zafiyetin, Allah korusun, ülkemize, özellikle de devletimize çok ağır bedelleri olacaktır. Yargımız, FETÖ’nün nasıl büyük bir tehdit, nasıl habis bir yapı olduğunu en iyi bilen devlet organlarımızdan biridir. Unutmayalım ki tarih, ibret alınmazsa tekerrür eder. Yakın geçmişte yaşadığımız acıların ve ihanetlerin tekrarının önüne ancak akılla, dirayetle, tecrübeyle ve tarihten ibret alarak geçebiliriz. Diğer türlü milletimize, devletimize ve umudunu Türkiye’nin güçlenmesine bağlamış yüz milyonlarca mazluma karşı görevlerimizi ihmal etmiş oluruz. Bu konuda güvenlik ve istihbarat birimlerimiz gibi yargımızın da gereken dikkat, teyakkuz ve hassasiyeti göstermeyi sürdüreceğine inanıyorum.
Burada şu hususun da üzerinde önemle durmak isterim; Adaletin tecellisi için uğraşan yargı mensuplarımızın kimi zaman ailelerini ve çocuklarını da işin içine katarak hedef gösterilmesi, hele hele meydanlarda yuhalatılması yanlış olduğu kadar büyük bir sorumsuzluktur. Hele hele meydanlarda yuhalatılması yanlış olduğu kadar büyük bir sorumsuzluktur. Yargı mercilerinin baskı altına alınmasının hiçbiri ve bunların haklı gerekçesi yoktur. İster siyasetçi, ister gazeteci olsun, halkın huzuruna herkes Anayasa ve yasalar çerçevesinde hukukun sorunsuz işlemesine, suç varsa hesabının mutlaka sorulmasına yardımcı olmalıdır.
Elbette nezaket kuralları korunarak eleştiriler yapılabilir. Ama eleştiri bahanesiyle kimse yargı mercilerine parmak sallayamaz. Bugüne kadar hükümetimizin tasarrufları konusunda yargı organlarıyla aramızda ortaya çıkan görüş ayrılıklarında tavrımız hep bu yönde oldu. Kararlarını tenkit etsek dahi yargı mensuplarımızı ve organlarımızı daima ayrı bir yerde tuttuk. Güncel tartışmalarla ilgili aynı özeni gösteriyoruz. Kamuoyunun gözünü ve kulağını çevirdiği herkesin de aynı itinalı üslupla hareket etmesini ümit ve arzu ediyorum.
Sizlere veda etmeden evvel bir gerçeğin bilinmesinde fayda görüyorum. İçinde bulunduğumuz 21. asrı Türkiye Yüzyılı yapmak hedefiyle yürüttüğümüz çalışmalarda birikiminden, tecrübesinden, vizyonundan ve rehberliğinden en fazla istifade edeceğimiz kurumlarımızdan biri hiç şüphesiz Danıştayımız olacaktır. Özellikle iç kalemizin güçlendirilmesine yönelik attığımız adımlarda devletimizin tüm birimleri gibi sizlerin de desteğine güvendiğimizi, sizlerin de yapıcı katkılarınızı beklediğimizi vurgulamak istiyorum. Rabbim hepimizin yar ve yardımcısı olsun diyorum. Sözlerime bu düşüncelerle son verirken Danıştay ve İdari Yargı gününüzü bir kez daha tebrik ediyorum. Danıştayımızın 157. kuruluş yıl dönümünün ülkemiz, milletimiz, hukuk ve yargı camiamız için hayırlara vesile olmasını temenni ediyorum.
