Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), e-ticaretin ayrılmaz bir parçası haline gelen sanal POS sistemleri kullanılarak yapılan satışlardan elde edilen gelirlerin vergilendirilmesi amacıyla harekete geçti.
GİB, 2020-2024 yıllarında sanal POS kullanarak gelir elde eden kişilerin mükellefiyet durumları ile bu uygulamalar üzerinden elde edilen hasılatın vergi beyanlarına yansıtılıp yansıtılmadığının tespiti amacıyla detaylı analiz çalışması yaptı.
Ödeme ve elektronik para kuruluşlarınca Bakanlık veri tabanına gönderilen veriler doğrultusunda yapılan incelemelerde, yüksek riskli mükellefler tespit edildi.
Detaylı analizler ve banka verileri ile uyumlulaştırılan raporlar sonucunda, sanal POS aracılığıyla gelir elde eden fakat gelir veya kurumlar vergisi yönünden hiç mükellefiyeti bulunmayan, mükellefiyeti olmasına rağmen beyanname vermeyen ya da eksik beyanda bulunan 4 bin 95 mükellef tespit edildi. Bu mükelleflerin, 37 milyar liralık hasılatı gizlediği saptandı.
Pek çok sektör incelendi
Tekstil ve hazır giyim, bilgisayar sarf malzemeleri, telefon ve telefon aksesuarı ticareti yapanlar ile bilgisayar programlama faaliyeti yürüten yüzlerce mükellefin de hasılatlarını gizlediği belirlendi.
Analiz çalışmaları kapsamında, vergi kaydı olmayan bir kişinin 2024 yılında sanal POS uygulamaları üzerinden 2 bin 284 kez işlem yaptığı ve 67 milyon lira gelir elde ettiği görüldü.
Mükellef olmayan bu kişinin, internet üzerinden perakende bilgisayar sarf malzemeleri satışı yaptığı saptanırken, hakkında yasal süreçler başlatıldı.
Uyum göstermeyene ceza
GİB, bu süreçte vergi kayıplarını önlemek için “gönüllü uyum ve izaha davet” mekanizmasını devreye soktu. Mükellefiyeti olmayan, vergi mükellefiyeti olduğu halde beyanda bulunmayan ya da eksik beyanda bulunan kişiler, cezai yaptırım uygulanmadan önce bilgilendirilerek gönüllü uyuma ve izaha davet ediliyor. Beyanlarında gerekli düzeltmeyi yapan mükelleflere daha az ceza uygulanıyor.
Çağrıya yanıt vermeyen, beyanname vermekten kaçınan veya gelirlerini gizlemeye devam edenler hakkında vergi incelemesi ve cezai işlem süreci başlatılacak. Başkanlık, gönüllü uyum sürecine, ilk aşamada e-ticaret gelirlerini gizlediği anlaşılan 561 mükelleften başladı.
“Ceza mekanizması devreye alınacak”
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de konuya ilişkin değerlendirmesinde, dijitalleşen dünyada vergi kaybının izinin artık çok daha kolay sürüldüğünü belirterek, “Sadece sahada değil teknolojiyi etkin kullanarak da kayıt dışı ile mücadele ediyoruz. Sanal POS ve diğer dijital ödeme sistemleri üzerinden gelir elde edenler, vergisini ödemek zorunda. Mükellefleri öncelikle gönüllü uyum sürecine dahil ediyoruz, uyum göstermeyenler için ceza mekanizmaları devreye alınacak.” ifadesini kullandı.
