Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Macaristan’da Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) Gayriresmi Zirvesi’ne katıldı.
Buradaki konuşmasına, Türk Devletleri Teşkilatı’nın gayriresmi zirvesi vesilesiyle Macaristan’ı ziyaret etmekten büyük memnuniyet duyduğunu belirterek başlayan Erdoğan, Macaristan Başbakanı Viktor Orban’a “nazik ev sahipliğinden dolayı” teşekkür etti.
Erdoğan, TDT dönem başkanlığını yürüten Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov’a da başarılarının devamını diledi.
Zirvenin ilk kez bir gözlemci ülkede düzenlenmesinin önemine işaret eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Teşkilatımızın bir zirvesini ilk defa gözlemci ülkede tertiplememiz Macaristan’a verdiğimiz önemin en açık göstergesidir.” dedi.
“Doğu ile Batı’yı buluşturan örnek bir teşkilatız”
Türk devletlerinin, “tarihin ve medeniyetin kesişim noktasında Doğu’nun bilgeliğiyle Batı’nın dinamizmini birleştiren köklü bir mirasın taşıyıcıları” olduğunu vurgulayan Erdoğan, “Teşkilatımızın Doğu ile Batı’yı buluşturan bu stratejik bağlantının asli mimarlarından biri olacağına yürekten inanıyorum. Temsilcilik ofisi ile kuraklığın önlenmesi enstitüsüne ev sahipliği yapan Macaristan’ın Teşkilatımız ile Avrupa kuruluşları arasındaki ilişkilerin güçlendirilmesine katkı sağlayan rolüne büyük önem atfediyoruz. Macaristan temsilcilik ofisimizin icra direktörlüğüne de Macaristan’ın İstanbul eski Başkonsolosu Balazs Hendrich’in atanmasının ofisin etkinliğini artıracağı kanaatindeyiz. Bu vesileyle Macaristan’ın kültürel işbirliğimizin nişanesi Türk Kültürü Teşkilatı’na (TÜRKSOY) gözlemci üye olarak katılımını teşvik ettiğimizi ifade etmek istiyorum.” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, şöyle devam etti;
Teşkilat olarak nice zorluğun, ön yargının, engelin üstesinden geldik. Geriye doğru baktığımızda bugün parmakla gösterilen bir seviyedeyiz. Elbette önümüzde daha gidilecek çok mesafe var ama siz kardeşlerimle hedefe varacağımızdan hiçbir şüphe duymuyorum. İdare, personel ve bütçe başlıklarında sekretaryamızın ilave imkanlarla mücehhez kılınması, teşkilatımızı çok daha etkin hale getirecektir. İlk aşamada sekretaryamızın bütçesinin iki katına çıkarılmasının faydalı ve gerekli olduğu kanaatindeyiz.
Geçtiğimiz aylarda kutladığımız Nevruz Bayramı, bin yılı aşan ortak kültür ve tarihimizin, kader ve gönül birliğimizin en önemli kültürel mirasıdır. 21 Mart’ın bundan böyle Türk Devletleri Teşkilatı Nevruz Anma ve Kutlama Günü olarak ilan edilmesinden memnuniyet duyacağız. Keza Semerkant’ta bu yıl düzenlenecek olan UNESCO 43. Genel Konferansı’nda 15 Aralık gününün Dünya Türk Dili Günü olarak ilan edilmesinin çok anlamlı olacağını düşünüyoruz. Bu doğrultuda yürütülen çalışmaların konferans tarihine kadar neticelenmesini temenni ediyorum. Özbek kardeşlerimize başarıyla icra edeceklerine samimiyetle inandığım genel konferansta şimdiden üstün muvaffakiyetler diliyorum. Bu vesileyle Özbekistan’ın Türk Kültür ve Miras Vakfı’na üye olarak kabul edilmesinden büyük memnuniyet duyuyoruz.
“Orta Koridor Projesi stratejik önemdedir”
Doğu ile Batı arasında güvenli ve kesintisiz ulaşım hattını teşkil eden ortak koridor, stratejik bir güzergah olarak öne çıkıyor. Orta koridorun başarısı için teşkilat bünyesinde işbirliğine büyük önem veriyor, üye devletlerin desteğini bekliyoruz. Geçmişte Kıbrıs’ta, Karabağ’da, Bosna’da ve bugün de Gazze’de yaşanan trajediler, bizlere sınırlarımızın ötesini de düşünmemiz gerektiğini hatırlatıyor. Sesimizi duyuracağımız her vesile, insanlığın ihtiyaç duyduğu adil düzen, hakça paylaşım ve hukuk temelli sistem arayışlarına cevap verecektir.
“KKTC’siz bir Türk dünyası eksiktir”
Kardeşlik hukukumuzun gereği olarak birbirimizi kollarken aramızdaki dayanışmayı çok daha görünür kılmamız gerekiyor. Aile meclisimizin, Türk dünyasının ayrılmaz parçası olan Kıbrıs Türk halkıyla dayanışmasını artırmasının önemini vurgulamak istiyorum. Türk dünyasının doğru bildiği yoldan şaşmadan, gönülden bağlı olduğu Kıbrıs Türklerinin hak, özgürlük ve adalet mücadelesine çok daha fazla omuz vermesini bekliyoruz. Bu minvalde Aksakallar Konseyimizin mayıs ayı başında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde gerçekleştirdiği toplantıyı çok anlamlı bulduğumu ifade etmek istiyorum. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin bulunmadığı bir Türk dünyası aile fotoğrafının her zaman eksik kalacağını düşünüyoruz. Bu nedenle bugün zirvemizde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Türk Akademisi’ne gözlemci üyeliğine ilişkin aldığımız kararı çok önemli bir ilave adım olarak görüyoruz. İnşallah uzak olmayan bir gelecekte Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni teşkilatımıza tam üye olarak kabul edeceğimiz günleri hep birlikte görmeyi ümit ediyorum.
Türk dünyamız için stratejik önemi haiz Kafkaslar’da yaşanan gelişmeleri yakından takip ediyoruz. Can Azerbaycan’ın Ermenistan’la barış anlaşması üzerinde mutabık kalmasından memnunuz. İki ülke arasında kalıcı barış tesis edilebildiği takdirde bu durum şüphesiz Türk dünyamız için birçok fırsatı da beraberinde getirecektir. Bu noktada Muzaffer Cumhurbaşkanı Aziz Kardeşim Aliyev’in bölgeye barışı getirecek lider olarak tarihe geçeceğinden eminim.
“Gazze’de sivil halk cehennemi yaşıyor”
Modern zamanların en şiddetli insani felaketinin yaşandığı Gazze’de ise sivil halk adeta cehennemi yaşıyor. Birleşmiş Milletler dün yaptığı bir açıklamayla, şayet yardım ulaşmazsa 14 bin bebeğin ölebileceğine dair vahim bir uyarıda bulundu. Türk dünyası olarak ateşkesin tesisi, insani yardımların kesintisiz sevkiyatı, Gazze’nin yeniden imarı ile adil ve kalıcı bir barış sürecinin başlatılması yönündeki çabalara katkılarımız önemlidir. Bölgemizdeki istikrar ve sükunet arayışları çerçevesinde İsrail’in sınır tanımayan yayılmacılığına karşı durulması ve Filistin’in yanı sıra Lübnan ve Suriye’nin toprak bütünlüğünün desteklenmesi gerekiyor.
“Rusya-Ukrayna ile yoğun temaslarımız sürecek”
Güvenliğimize yönelik sınamaların en önemlilerinden biri olan Rusya-Ukrayna Savaşı’nın küresel etkilerini hepimiz derinden hissediyoruz. Taraflar 2022 yılından bu yana ilk kez geçtiğimiz günlerde yeniden İstanbul’da bir araya geldi. Kapsamlı ateşkese ve adil bir barışa ulaşılması yönünde her iki ülkeyle yoğun temaslarımızı sürdüreceğiz. Keza 14 yıl süren ihtilafın ardından Suriye’nin istikrara kavuşmasına yönelik yoğun çabalarımız devam ediyor. Bu fırsatın etkin ve doğru şekilde kullanılması sadece Suriye’de değil, bölge ve ötesinde istikrarın sağlanması açısından önemlidir.
Türk dünyası kültür elçisi Nobel ödüllü bilim insanımız Profesör Doktor Sayın Aziz Sancar’ı bugün özellikle aramızda görmekten memnuniyet duyuyorum. Kendisine Bişkek zirvesinde almış olduğumuz kararla Türk dünyasında bilimsel çalışmalara üstün katkılarından dolayı Ali Şir Nevai Uluslararası Ödülü’nü birazdan takdim edeceğiz. İstikbalimizin teminatı olan gençlerimizin Sayın Sancar’ın izinden giderek bilimde, teknolojide, ilimde ve diğer alanlarda Türk milletine daha nice başarılar yaşatacaklarını düşünüyoruz.
Bu düşüncelerle zirve kapsamında bugün imzalayacağımız Budapeşte Deklarasyonu ve alacağımız kararların Türk dünyası başta olmak üzere tüm dost ve kardeş ülkelere hayırlı olmasını temenni ediyorum. Türk dünyası olarak tam bir dayanışma içinde, karşılıklı saygı ve kardeşlik içinde geleceğe hep beraber yürüyeceğimize inanıyorum. Rabbim yol arkadaşlığımızı ve muhabbetimizi daim eylesin diyorum. Bugün aile meclisimizde siz kardeşlerimle ve gönül dostlarımla birlikte olmaktan büyük bahtiyarlık duyduğumuzu ifade etmek istiyorum. Macaristan’a ve kıymetli dostum Başbakan Sayın Viktor Orban’a fevkalade ev sahipliği için şükranlarımı sunuyor, teşkilat üyesi dost ve kardeş ülke halklarına en kalbi muhabbetlerimi iletiyorum.”
