Ekonomi dünyasının en önemli isimlerinden biri olarak kabul edilen Stanley Fischer, 81 yaşında hayatını kaybetti. Fischer’in ölüm haberi, 2005-2013 yılları arasında başkanlık yaptığı İsrail Merkez Bankası tarafından Pazar günü kamuoyuna duyuruldu. İsrail Cumhurbaşkanı Isaac Herzog, Fischer için “dünya çapında bir profesyonel, dürüst bir adam, altın kalpli” ifadelerini kullandı.
ABD Merkez Bankası’nın (Fed) eski başkan yardımcısı, aynı zamanda IMF ve Dünya Bankası’nda da üst düzey görevlerde bulunan Fischer, modern ekonomi politikalarının şekillenmesinde kritik rol oynamıştı. 1990’ların sonunda yaşanan Asya ve Rusya krizlerinde IMF’nin birinci başkan yardımcısı olarak önemli kararların altında imzası bulunurken, Dünya Bankası’nda baş ekonomist olarak global ekonomiye yön verdi.
Kökeni Zambiya’ya dayanıyor
Fischer’ın akademik kariyeri de en az kamu hizmetleri kadar dikkat çekiciydi. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde (MIT) uzun yıllar boyunca eğitim veren Fischer’ın danışmanlığında, aralarında eski Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi ve eski Fed Başkanı Ben Bernanke gibi lider isimler bulundu.
Kökeni Zambiya’ya dayanan Fischer, 1940’lı yıllarda İngiltere’nin yönetimi altında olan Kuzey Rodezya’da dünyaya geldi. Letonya ve Litvanya kökenli göçmen bir ailenin çocuğu olarak Mazabuka kasabasında büyüyen Fischer, çocukluk yıllarında sömürgecilik koşullarının kendi üzerinde bıraktığı etkiye sıkça vurgu yapıyordu. Fischer, London School of Economics’teki eğitiminden sonra MIT’de akademik kariyerine başladı ve burada ekonomi doktorası aldı.
1970’lerdeki akademik çalışmalarıyla, merkez bankalarının ekonomi üzerindeki aktif politikalarını vurgulayan yaklaşımlar geliştiren Fischer, Yeni Keynsian ekonomi akımında öncü isimlerden biri oldu. Rudi Dornbusch ve Richard Startz ile birlikte yazdığı “Macroeconomics” kitabı, ekonomi literatüründe kalıcı bir iz bıraktı.
İsrail Merkez Bankası’nda görev aldı
1988’de Dünya Bankası’na, ardından 1994’te IMF’ye katılan Fischer, 1990’lı yıllardaki piyasa krizlerinde etkin bir rol oynadı. Sonraki dönemde Citigroup’ta başkan yardımcılığı yaptıktan sonra, çifte ABD-İsrail vatandaşı kimliğiyle İsrail Merkez Bankası’nda uzun yıllar görev aldı. Bu dönemde, küresel mali krizin etkilerinin bertaraf edilmesinde kilit rol oynadı.
2014 yılında Fed’e başkan yardımcısı olarak katılan Fischer, faiz oranları konusunda zaman zaman farklı görüşleriyle öne çıktı. Donald Trump yönetiminin finansal düzenlemelerde yaptığı değişikliklere karşı net bir duruş sergileyerek, “aşırı tehlikeli ve dar görüşlü” ifadeleriyle eleştirilerini sıklıkla paylaştı. Fischer, görev süresinin dolmasına altı aydan fazla bir süre kala, 2017 sonunda Fed’den istifa etmişti.
Fischer ile çalışan meslektaşları ve öğrencileri, onun hem insanî hem de akademik yönüne vurgu yaptı. Allianz Baş Ekonomi Danışmanı Mohamed El-Erian, Fischer’ın insani değerleri ve iletişim becerilerinin de ekonomi analizleri kadar etkileyici olduğunu belirtti. Eski IMF başekonomisti Olivier Blanchard ise sosyal medya üzerinden Fischer’ı “olağanüstü bir ekonomist ve politika yapıcı, ama her şeyden önce harika bir insan” olarak tanımladı.
