Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, ‘Enflasyon Raporu 2025-III’ sunumunu gerçekleştirdi.
İkinci raporda 2025 için enflasyon tahmini yüzde 24, 2026 sonu için yüzde 12, 2027 sonu için ise yüzde 8 olarak açıklanmıştı. Bugün açıklanan raporda ise tahminler sırasıyla yüzde 24, yüzde 16 ve yüzde 9 olarak açıklandı.
TCMB Başkanı Karahan’ın konuşmasından öne çıkanlar şöyle:
Sıkı para politikasının sonucunu kademeli olarak almaya devam ediyoruz. Sıkı para politikasıyla talep koşullarının dezenflasyonist etkisi arttı. Önümüzdeki dönemde de tüm para politikası araçlarını kullanmaya devam edeceğiz. Fiyat istikrarının sağlanması yolunda aldığımız mesafeyi önemsiyoruz.
Küresel büyüme görünümü halen zayıf
Küresel ticaret politikası belirsizliği ve jeopolitik riskler yüksek seyretmeye devam ediyor. Küresel büyüme görünümü yılbaşına kıyasla halen zayıf seyrediyor. Arz artışları enerji fiyatlarındaki jeopolitik gelişmeler kaynaklı yükselişi sınırladı.
Küresel piyasalarda portföy tercihleri ağırlıklı olarak hisse senedi yönünde oldu.
Sıkı para politikası sonucunda talep kompozisyonu daha dengeli hale geldi. Özel tüketimin büyümeye katkısının belirli olarak gerilediği görülüyor.
İkinci çeyrekte üretim göstergelerinin büyümesi yavaşladı. Anket bazlı göstergeler sanayide zayıflayan bir görünüme işaret ediyor.
Geçici veriler dış ticarette iyileşmeye işaret ediyor
Temmuz ayına ilişkin geçici veriler dış ticaret dengesinde iyileşmeye işaret ediyor. Bu görünüm altında cari açığın milli gelire oranının ikinci çeyrekte %1,3 civarında seyredeceğini tahmin ediyoruz.
Dezenflasyon süreci kesintisiz devam ediyor. Enflasyon, tahmin aralığının üst bandının bir miktar altında gerçekleşti.
Tüketici enflasyonu temmuzda, 2024 Mayıs zirvesine kıyasla 42 puan düşük kaydetti; ağustos öncü verileri ana eğilimde kademeli yavaşlamanın devamına işaret ediyor.
Enflasyon son üç ayda piyasa beklentilerinden düşük gelse de, hizmetteki atalet tahminlerimizin üzerinde risk oluşturmaya devam ediyor.
Gıda fiyatlarında iklim koşulları etkili
Gıda grubunda zirai dona rağmen enflasyonda yavaşlama görüyoruz. Gıda fiyatlarında iklim koşulları etkili olmaya devam ediyor.
Son aylarda artan sıcaklıklara bağlı olarak bazı bölgelerde kuraklığın belirginleştiğini görüyoruz, bu gıda fiyatları üzerinde yukarı yönlü riskleri artırıyor.
Kira enflasyonu dirençli seyir izliyor
Geçmiş enflasyona endeksleme eğilimi yüksek kalemler dezenflasyonu yavaşlatıyor.
Önümüzdeki iki ayda özel üniversitelerin ücretlerindeki gelişmelerin etkisini takip edeceğiz.
Kira enflasyonu öngörülenden daha dirençli bir seyir izliyor. Kira enflasyonunun gerilemeye devam edeceği öngörülüyor.
Enflasyon hala tahminlerimizin üzerinde seyrediyor
Enflasyondaki düşüşün kademeli bir şekilde sürmesi bekleniyor. Ancak beklentiler iyileşse de hala enflasyon tahminlerimizin üzerinde seyrediyor.
Sıkı para politikasını sürdürmeye devam ediyoruz
Sıkı para politikasını sürdürmeye ve sonuçlarını da kademeli olarak almaya devam ediyoruz. Sıkı para politikası duruşumuz dezenflasyon sürecinin devamını sağlayacak.
Ticari kredilerde kompozisyon TL lehine
Finansal koşullarda sıkılık devam ediyor. Temmuz PPK kararı sonrası temmuzun ilk haftasına göre tüketici kredisi faizleri 5,3, ticari kredi faizleri 5,5 puan geriledi.
Ticari kredilerde kompozisyon TL lehine değişiyor. Tüketici kredilerinin iç talepteki dengelenmeyi destekleyici seviyede devam etmesi büyük önem taşıyor.
Yıl sonu enflasyon tahminleri açıklandı
Enflasyonun 2025 yılı sonunda yüzde 25-29 arasında gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz.
2026 yılı sonu için enflasyon yüzde 13-19 aralığında olması öngörülüyor.
Önceki raporda 2025 yıl sonu enflasyon tahminimiz olan yüzde 24 değerini 2025 yılı ara hedefimiz olarak koruyoruz.
2026 ve 2027 yılları için ise enflasyon hedefimizi sırasıyla yüzde 16 ve yüzde 9 olarak belirledik.
TCMB Başkanı Fatih Karahan’ın “Enflasyon Raporu 2025-III” sunumu sona erdi, soru-cevap bölümüne geçildi.
Ara hedeflere neden ihtiyaç duydunuz?
Önemli bir değişiklik. Bugüne kadar yaptığımız iletişimde ara hedefler tahmin görevi göüyordu. Enflasyonda hem belirsizlik yüksek tahminleri revize etmemiz gerekiyordu. bu ikisini bu toplantıdan başlayarak ayırmaya karar verdik. Çok uç gelişmeler olmaması durumunda değiştirmeyi düşünmüyoruz. ne kadar sapma olursa olsun hesabını şeffaf şekilde vereceğiz.
Son dönemdeki gidişatı nasıl tanımlarsınız? Sadece hizmetten kaynaklı ise bu problem nasıl aşılır? Daha sıkı bir para politikası faydalı olur mu?
Enflasyondaki ana eğilim sene başından bu yana ciddi anlamda düştüğünü görüyoruz. Yıl ortasında yaşanan çeşitli olaylara rağmen eğiliminin düştüğünü görmek önemli. Biraz daha eğitim ve kira kaynaklı katılık söz konusu. Para politikasının kolay etkileyeceği bir kalem değil. Aşağı yönlü eğilimin devam edeceğini gösteriyor. O kadar hızlı kırılmayacak bu katılık. Kararlılıkla kaldığımız sürece kıramayacağımız hiçbir katılık yok.
Bundan sonraki dönemde aynı büyüklükteki faiz indirimleri olması için hangi koşullar olmalı? İdeal faiz aralığı görüyor musunuz?
Enflasyon üzerindeki risklerin dengesi kararlarımızda önemli. Belli bir alanımız olduğunu düşünüyor, ihtiyatlı şekilde enflasyon görünümü bozmadan yapmak istiyoruz. Enflasyon piyasa beklentilerinin altında oldu ve bu bizim açımızdan önemli bir gelişme. Özellikle eğitim ve kira bizim tahminimizin üzerinde. Toplantı bazlı ilerliyoruz, veri akışına bazlı ilerliyoruz. Oto pilotta değiliz.
Kur politikanız tam olarak nedir?
TCMB Başkanı Fatih Karahan, “Hiçbir şekilde bu süreçte kur politikamızda bir değişiklik olmadı. Reel değerlendirme TL’ye olan ilginin artmasının doğal bir sonucu. Bu talebin değiştiği durumda reel değerlendirmenin olmadığını görmek normal. Son dönemde TL’ye olan talebin tekrar canlandığını görüyoruz.”
TCMB Başkan Yardımcısı Cevdet Akçay, “Bütün bunları birbirine bağlayabilirsiniz. Sıkı para politikası önümüzdeki günlerde de devrede olacak. Geçmişte gördüğümüz reel değerlendirmelerin şimdi görmemenin herhangi bir problem teşkil edeceğini düşünmüyoruz.”
Rezervler rekor seviyeye yükseldi. Bu sebeple politikanızda bir değişiklik olur mu? Para politikaların sıkılığını nasıl değerlendiriyorsunuz?
Büyümenin dezenflasyon patikası ile uyumlu seyretmesi oldukça önemli. Kredi büyümesinde belirleyici olan politika faizinin büyümesi. Son ayda KOBİ kredi büyümesi bir miktar artmış durumda. Limitleri hızlı şekilde gevşetmesi yönünde talep var ama erken olduğunu düşünüyoruz. Limitleri kısa vadede değiştirmeyi düşünmüyoruz.
Geniş tanımlı işsizlik için Merkez Bankası’nın şu an ya da önümüzdeki sürece ilişkin alacağı bir aksiyon var mı?
Bu durum 2024’te başladı. İşsizlikte aşağı yönlü, atılda yukarı yönlü bir seyir gördük. 2020’de zamana bağlı eksik istihdam da oldu. Yarı zamanlı istihdamla karıştırmamak gerekiyor. Atıl işgücündeki artışın döngüsel değil yapısal unsurlardan kaynaklandığını değerlendiriyoruz.
Orta Vadeli Program’da bundan sonra ara hedefler mi sunulacak? Belirsizlik hedefleri ara hedeflerin üzerinde. Bunu nasıl anlamalıyız?
OVP’de bizim görüşümüz dikkate alınıyor. Sağlıklı içgüdüm içinde ilerliyoruz. Bu sene politika ufkunu da dikkate aldığımızda ara hedefi bir daha değiştirmeyeceğimiz için bu sene başlamak istedik. Gelişmeler olmadığı halde değiştirmeyeceğiz.
Rezervi biriktirirken neleri önceliyorsunuz?
TCMB Başkan Yardımcısı Hatice Karahan, “Önceliğimiz rezerv yeterliliğini sağlamak. Belli bir hedefimiz yok. Yeterlilik seviyelerinde eşitliğe ulaşmayı önemli buluyoruz. Diğer göstergelerin yukarı yönlü olması için rezerv biriktirme hedefimiz devam edecek.”
TCMB Başkanı Fatih Karahan, “Bankalara verdiğimiz TL hedeflerimiz var. Bu hedefler bir taraftan algının değişebildiği durumlarda TL’ye ters bir hareketin olmasını engelliyor. Olumsuz bir hareket beklemiyoruz. Şu anki verilerde bunu teyit eder durumda. Bir risk görecek olursak para politika duruşumuzu bu doğrultuda ayarlamaya hazırız.”
Gıda enflasyonunda ön görünüzü değiştirmediniz. Kuraklığın da rekoltede kayıp yarattığını görüyoruz. Enflasyona yansıması olmayacak mı?
Zirai dondan belli ürünler etkilendi ama diğer ürünlerle beraber bu dengelendi. Yukarı yönlü risk olarak önümüzde duruyor, kabul etmek gerek.
Faiz tarafında nötr hedefiniz nedir?
Bu ölçümün sağlıklı olmadığını düşünüyorum, ciddi bir belirsizlik var. Enflasyon beklentileri farklı kesimlerde farklı olduğundan düşük aralıklarla bunu ölçmek zor. Bu aşamada bunun üzerinden bir iletişim yapmamayı tercih ediyoruz.
Konkordato ve iflaslarda rekor kırıldığını görüyoruz. Bu konuda bir önlem paketiniz var mı?
TCMB Başkanı Hatice Karahan, “Bu firmaların ekonomik iktisadı faaliyetleri birçok açıdan değerlendirebilir. 2024 başından bu yana istihdamdaki payı binde 5 civarında, ihracattaki payları oldukça düşük binde 7 civarında bir rakama tabi. Onların bağlantıları olduğu tedarikçilerin payını da inceliyoruz. Yine binde olduğunu, oldukça düşük olduğunu görüyoruz. Risk olduğunu değerlendirmiyoruz. Bu firmaların ekonomideki payları düşük. İstihdamda bir kayıp yaşandığında burada çalışanlar diğer sektörlerde çabuk iş bulabiliyor.” (Ekonomim)
