İdrar yolu enfeksiyonu hem çocuklarda hem de yetişkinlerde sık görülen rahatsızlıklar ortasında yer alıyor. İdrar yolu enfeksiyonuna bir yaş altında erkek çocuklarda, bir yaş üstünde ise kız çocuklarında daha sık rastlanıyor. Dışkıda bulunan Koli basili bakterisi hastalığın en yaygın etkeni olurken, bilhassa çocukların idrar bekletme alışkanlığı bu enfeksiyonun görülme sıklığını artıran nedenler ortasında yer alıyor. Enfeksiyonun oluştuğu alt üriner yahut üst üriner bölgesine nazaran farklı tedavi prosedürleri uygulanan bu hastalıkta; alınacak esirgeyici tedbirler ve ebeveynlerin çocuklarına gerçek tuvalet ile hijyen alışkanları kazandırmaları enfeksiyonun sık tekrarlamasının önüne geçilmesinde kıymetli rol oynuyor. Memorial Hizmet Hastanesi Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Kısmı’ndan Çocuk Nefrolojisi Uzmanı Uz. Dr. Gökçe Can, çocuklarda görülen idrar yolu enfeksiyonu ve korunma formülleri ile ilgili bilgi verdi.
İdrar yollarının yani böbrek, üreter ve mesanenin bakteriler sebebiyle enfekte olmasına idrar yolları iltihabı denilmektedir. İdrar yolu enfeksiyonu bir yaş altında erkek çocuklarda, bir yaş üstünde ise kız çocuklarında daha sık görülür. Vezikoüreteral reflü ve işeme bozukluğu olanların yanı sıra bilhassa tuvalet eğitimini tamamlamış oyun çağı kız çocuklarında idrar bekletmeye bağlı olarak idrar yolu enfeksiyon sıklığı daha fazla artmaktadır.
Koli basili bakterisi en önemli nedeni oluşturur
İdrar yolu enfeksiyonunun en önemli nedeni E-coli olarak isimlendirilen Koli basili bakterisidir. Dışkıda bulunan bir bakteri olan Koli basili, genital bölge etrafında olan mikroorganizmaların idrar yollarına bulaşması ile ortaya çıkar. Bununla birlikte idrar yollarında ve böbreklerde yapısal anomaliler idrar yolu enfeksiyonuna yatkınlık yaratabilir. Bu yapısal üriner sistem bozuklukları; vezikoüreteral reflü (VUR) idrar torbasından böbreklere idrar kaçışı, böbrek kanallarında darlık, böbrek taşı halinde sıralanabilir. Ayrıyeten işeme işlev bozuklukları, idrar bekletme, ferdî hijyen kurallarına dikkat etmeme, çocuklara uygun tuvaletin olmaması ve boşaltımın gerçek yapılamaması idrar yolu enfeksiyonuna sebep olabilecek durumları oluşturmaktadır.
Sebebi belirlenemeyen ateş varlığında idrar analizi yapılmalıdır
Çocuklarda görülen idrar yolu enfeksiyonunun alt üriner ve üst üriner sistem belirtileri birbirinden farklılık göstermektedir. Üst üriner sistem enfeksiyonu böbreklerin iltihabı olurken, alt üriner enfeksiyonu ise üreterlerin ve mesanenin iltihabıdır. Ateş, karın ağrısı, bulantı, kusma, iştahsızlık, yan ağrısı, sırt ağrısı, sık idrara çıkma isteği, idrar yaparken yanma, ağrı ve batma, apansız idrar gelme hissi, idrarda kan genel belirtiler ortasında yer almaktadır.
İki yaşından küçük bebeklerde ise belirtiler daha dikkatli değerlendirilmelidir. Bu sebeple ateşli olan ve ateş odağının saptanamadığı bütün küçük çocuklarda kesinlikle idrar analizi yapılmalıdır. Tekrar küçük bebeklerde beslenmede azalma, gelişme geriliği, idrarda makus koku, uzamış sarılık varlığında idrar yolu enfeksiyonu akla getirilmelidir.
Tedavi enfeksiyon oluşan bölgeye nazaran değişir
İdrar yolu enfeksiyonunun tedavisi, enfeksiyonun alt ya da üst üriner sistemde olmasına nazaran değişmektedir. Üst üriner sistem enfeksiyonunda böbreklerde kalıcı hasar riski olduğu için tedavinin parenteral yani kas yahut damar içine enjeksiyon yolu ile antibiyotik tedavisi halinde uygulanması; alt üriner sistem enfeksiyonunda ise ağızdan verilen antibiyotik tedavisi uygulanması gerekmektedir. Tedavinin değerli bir kesimini da çocukların bu süreçte bol sıvı tüketmesi oluşturur.
İdrar yolu enfeksiyonu kronik hale gelebilir
İdrar yolları enfeksiyonu birtakım çocuklarda kronik hale gelebilmektedir. Buna tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu denir. Bunun altında üriner sistem anomalisi çıkma ihtimali yüksektir. Bu sebeple tekrarlayan idrar yolları enfeksiyonu olan çocuklarda ultrason dışında, böbrek görüntüleme sistemlerinin kullanılması gerekmektedir. Bununla birlikte kesinlikle bir çocuk nefroloji uzmanı tarafından takip edilmesi sağlanmalıdır.
Çocuklara idrar bekletmek değil, idrar yapmayı öğretmek gerekir
Çocukların bilhassa okullardaki tuvaletleri kullanmaları aileleri hijyen açısından endişelendirebilmektedir. Lakin tuvaletin hijyeninden çok ailelerin çocuklarına tuvaletlerini tutmamaları ve tuvaleti kullanırken hijyen kurallarına dikkat etmeleri gerektiği benimsetilmelidir. Zira uzun müddet idrarı tutmak çocuklarda enfeksiyona yol açan sebeplerden birini oluşturmaktadır.
Bu tedbirlerle idrar yolu enfeksiyonlarından korunabilirsiniz!
İdrar yolu enfeksiyonundan korunmak için yapılması gerekenler şu formda sıralanabilir:
-Bol su tüketilmeli,
-İdrar bekletilmemeli ve gerektiğinde çabucak tuvalete gidilmeli,
-Sıkı çamaşır giyilmemeli,
-İç çamaşırlarının pamuklu olmasına itina gösterilmeli,
-Hijyen kurallarına uyulmalı, tuvaletten sonra genital paklık önden geriye yanlışsız yapılmalı ve geçilen yerden bir daha geçilmemeli,
-Yaz tatili devirlerinde havuz yerine deniz tercih edilmeli,
-İdrar yolu enfeksiyonu çocuk nefroloji uzmanı tarafından takip edilmelidir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
