Otizmin çok fazla karşılaşılan ve tanılandırma noktasında yardım istenen bir mevzu olduğunu belirten uzmanlar, tanılandırma için farklı ölçeklerin kullanıldığını söylüyor. Denver gelişim testinin 0-6 yaş kümesinde tabipler için değerli bilgiler sunduğuna değinen Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Urhan, 0-6 yaş kümesinde her sene Denver Gelişim Testi’nin uygulanmasını öneriyor. CARS testi, Otizm Davranış Denetim Listesi ve ADOS-2 testi üzere ölçeklerin de otizmin tanılandırılmasında kullanıldığını söz eden Urhan, çocuklarında otizmden şüphelenen ailelerin ön bilgi edinebilmek için konutta uygulayabilecekleri testler olduğuna dikkat çekiyor.
Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Urhan, otizm spektrum bozukluğunun tanılandırılmasında kullanılan ölçekler hakkında bilgi verdi.
Otizm tanılandırılması için çocuğun yaş özelliklerini baz alınıyor
Otizmin çok fazla karşılaşılan ve tanılandırma noktasında yardım istenen bir mevzu olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Urhan, “Otizm için tanılandırılma yaparken çocuğun gelişim seviyesindeki yaş özelliklerini baz alıyoruz. Yaşına nazaran hangi özellikleri tamamlayıp hangi özellikleri tamamlayamadığı üzerinden gidiyoruz. Hangi noktalarda dayanağa muhtaçlığı var, hangi noktalarda kendini geliştirmesi gerekiyor ya da yapamadığı noktalar neler üzere ölçekler, bu tanılandırmayı yaparken kullandıklarımızdan kimileri.” dedi.
‘Denver Gelişim Testi’ 0-6 yaş kümesi için önemli
Denver gelişim testinin 0-6 yaş kümesinde tabipler için değerli bilgiler sunduğuna değinen Urhan, “0-6 yaş bizim ‘altın çağ’ olarak isimlendirdiğimiz, gelişim noktasında en çok paha verdiğimiz yaş kümesi. Çocuğun doğumundan itibaren yapmasını beklediğimiz dönemsel özellikleri de kapsıyor.” dedi.
Otizm de en fazla çocuğun ismine reaksiyon vermemesi ya da göz teması kurmaması üzere durumlarla karşılaşıldığını kelamlarına ekleyen Urhan, “Çocuğun yaşıtlarıyla birlikte oyun onamaması üzere mevzulardan fazla aslında daha geriden de süreçlerini takip edebilmemiz epey kıymetli. Bizim dikkat ettiğimiz noktalar, çocuğun gelişim basamaklarını ayrıntılı olarak bilememesi yani dönemsel özelliklerinin farkında olamaması. Bu yüzden 0-6 yaş kümesinde her sene Denver gelişim testinin yapılmasını bilhassa öneriyoruz.” diye konuştu.
Birçok alt alanı belirmek için CARS testi uygulanıyor
Otizm için tanılandırılma yaparken kullanılan bir öbür ölçeğin CARS testi olduğunu belirten Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Urhan, “Anneler ve babalarla birlikte klinik müşahedelerimizi de ekleyerek çocukların objelerle bağlantısı, değişikliklere ahenk sağlaması, akranlarıyla bağlantısı, akranlarına nazaran olan aktiflik seviyesi, yemekle olan ilişkiselliği ve hislerinin farkında olup olmaması üzere birçok alt alanı belirlemek için CARS testini uyguluyoruz.” dedi.
Urhan, 0-36 aylık periyot içinde otizmden şüphelenen ailelerin, çocuğun hangi noktalarda zorlandığı, hangi noktaları yapıp hangi noktaları yapamadığı konusunda bilgi edinebilecekleri m-chat ismi verilen testi uygulayabileceklerini de kelamlarına ekledi.
Otizm Davranış Denetim Listesi ön bilgi verebiliyor
Otizm tanılandırmada, Otizm Davranış Denetim Listesi kullanıldığını da söz eden Urhan, “Bu listeyi ebeveynler ve öğretmenler de bir ön bilgilendirme olarak kullanabiliyorlar. Bu liste 57 husustan oluşuyor ve obje münasebetleri, özbakım hünerleri, toplumsal marifetler üzere bir çok alt alan hakkında bize bilgi verebiliyor. Otizm Davranış Denetim Listesi’ne internet üzerinden de ulaşılabilir.” diye konuştu.
Otizm tanılandırmasında altın standart ADOS-2 testi
Otizm tanılandırmada kullanılan ADOS-2 ölçeği hakkında da bilgi veren Uzman Klinik Psikolog Aybeniz Urhan, bu testin otizm alanında standardize olarak kullanıldığına ve yurt dışında da geçerliliği bulunduğuna dikkat çekti. Otizm noktasında altın standart olarak da isimlendirilebilecek bu testin, bebeklik devrinden yetişkinlik devrine kadar uzun bir aralıkta kullanılabildiğinin ve birçok alan hakkında bilgi verebildiğinin altını çizen Urhan kelamlarını şöyle tamamladı:
“Otizm spektrum bozukluğundaki çocuklarımız hakkında hangi alanlarda zorluk yaşadıklarına dair ayrıntılı bir uygulama testi. Yaklaşık 40-45 dakikada uygulanabiliyor.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
