Daha çok genç nüfusun hastalığı olan Multipl Skleroz (MS) teşhis ve tedavisi konusunda son 10 yılda kıymetli gelişmeler yaşandığına işaret eden Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Rana Karabudak, erken teşhis alan hastalarda çok daha yüz güldürücü sonuçlara ulaşılabildiğini söyledi. Prof. Karabudak, “Özellikle hastalardaki farkındalığın artması ve tedavi seçeneklerinin gelişmesine paralel olarak bugün hastaların yaklaşık yüzde 60’ı için MS tedavi edilebilir bir hastalık haline geldi diyebiliriz. MS yönetilebilir bir hastalıklar ve bu noktada anahtar hastanın kendisidir” dedi.
Multipl Skleroz’un genç hastalığı olduğu için genel toplum sıhhati için de son dereci kıymetli bir sorun olduğunu belirten Yeditepe Üniversitesi Koşuyolu Hastanesi Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Rana Karabudak, genç bir nüfusa sahip olan ülkemizde hastalığın sıklığının bilhassa 20-40 yaş aralığında arttığına işaret etti. Bununla birlikte bilhassa son yıllarda teşhis ve tedavi manasında kıymetli gelişmeler yaşandığına işaret eden Prof. Dr. Rana Karabudak, bahisle ilgili kıymetli bilgiler verdi.
KADINLARDA DAHA SIK GÖZLENİYOR
MS’in artık daha genç yaşlarda ve daha erken saptanabildiğini ve bunun temel nedeninin de MS farkındalığının artması, belirti ve bulguların hastalar tarafından tanınmasına bağlayan Prof. Dr. Karabudak kelamlarına şöyle devam etti: “Hastalık genç nüfusta artmakla birlikte nedeni tam olarak saptanmamakla birlikte bayanlarda erkeklere oranla 1,5-2 kat daha fazla gözleniyor. Lakin toplumsal farkındalığın artmasıyla birlikte MS’in vakte yayılan ve çoklu belirtileri hastalar tarafından fark edilmeye başladı. Beraberinde görüntüleme tekniklerinin gelişmesiyle birlikte artık çok daha erken evrelerde MS tanısı konulabiliyor. Bu da erken periyotta tedavi için değerli kazanım sağlıyor.”
“ERKEN TEŞHİS VE HASTAYA UYGUN TEDAVİYLE ÇOK ŞEY KAZANILABİLİYOR”
Tedavide yaşanan gelişmelerle birlikte hastalığın erken teşhisinin değerini vurgulayan Prof. Dr. Karabudak, tedavide yaşanan gelişmeler konusunda şu bilgileri verdi: “Ne kadar erken teşhis konulur ve ne kadar uygun tedavi uygulanırsa o kadar düzgün sonuçlar alınabiliyor. Tedavi seçenekleri konusunda bilhassa son 10 yılda inanılmaz gelişmeler olduğunu söyleyebilirim. Dolayısıyla hastaya uygun tedaviyi seçerek çok şey kazanabiliyoruz. Tedaviler artık amaca yönelik olmaya başlıyor. Tedavi imkânlarımızın da gelişmesiyle MS hastalarının yüzde 60’ı için “MS tedavi edilebilir hastalıktır” diyebiliriz. Yüzde 10-15 primer progresif olup da biraz da ilerleyici giden tedavi seçeneklerinin çok olmadığı kümede zorluğumuz var. Fakat, bunları da aşacağımız yeni tedavi seçenekleri için çalışmalar devam ediyor.”
“GÖRME SERTLİĞİNDE AZALMAYA NEDEN OLABİLİR”
MS çoklu belirtileri olan bir hastalık olduğunu ve bu nedenle farklı hastalıklarla karıştırılabilecek belirtilerinin olduğunu belirten Prof. Dr. Karabudak, MS’e işaret eden belirtiler konusunda şu bilgileri verdi: “En değerli tipik belirtiler ortasında; duyusal etkilenmeler, uyuşma, yanma, batma, karıncalanma, keçeleşme, iğnelenme yer alır. Bu belirtiler gelip süreksiz olabilir ya da giderek artan halde görülebilir. Ayrıyeten hastada kuvvet kayıpları yaşanabilir. Bir öteki değerli erken devir belirtisi de görme sertliğinde azalmadır. Erken devirde üç hastadan ikisinde gözlenen bu uyarıcı belirti nedeniyle hasta göz tabibine başvurduğunda da gözle ilgili bir sorun görülmeyebiliyor. Zira sorun göz sinirlerindedir. Hasebiyle bu hastaların kesinlikle Nöroloji uzmanına yönlendirilmesi gerekir.”
“MS İLE UYGUN YAŞAMAK MÜMKÜN”
MS’in günümüzde tedavi edilebilir, yönetilebilir bir hastalık olduğunu lakin MS ile düzgün yaşamanın anahtarının hastanın kendisi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Rana Karabudak, “Süreci hastanın yönetmesi gerekir. Uykusuna, beslenmesine dikkat etmeli, nizamlı yaşamalı. Yani hepimizin bildiği sağlıklı ömür kurallarını mümkün olduğunca uygulamalı. Bunu yanında hasta muhtaçlık duyarsa belirtilere yönelik dayanaklar de alabilir. Günlük ömrünü sürdürebilir. Özürlülük muhakkak oranlarda olsa da bu mani değildir. Her özürlülüğün derecesine nazaran fizyoterapiler sürdürülebilir. Özetle MS yaşanabilir bir hastalıktır. Düzgün yönetilmelidir, anahtar hastadır” dedi.
“MS ÇOCUK SAHİBİ OLMAYA MANİ DEĞİL”
MS ile ömür konusunda hastaların en çok merak ettikleri hususlardan birinin de hastalığın çocuk sahibi olmalarına mahzur olup olmayacağı konusunun geldiğini anlatan Prof. Karabudak, mevzuya şöyle açıklık getirdi: “Hastalarımızın çoğunluğu genç bayanlar ve hasebiyle üretken ve doğurgan dönemdeler. Bu istikametten MS hastayı kısıtlamaz. Hastalarımız çocuk sahibi olabilir. Hatta bizim ikizlerimiz, üçüzlerimiz olan hastalarımız vardır. Takip ettiğimiz MS’li hastalarda evlilikte rastgele bir meşakkat görülmüyor. Lakin bu noktada eşlerin de birbirlerine anlayışlı davranması ve dayanak olması gerekir. Cinsel hayat konusunda da rastgele bir sorun yaşanmamakla birlikte mümkün sıkıntılar da aşılamayacak durumlar değildir. Gerektiğinde terapi alarak kendilerine takviye olabilirler.”
“ERGENLİK DEVRİNDE D VİTAMİNİ DÜŞÜKLÜĞÜNE DİKKAT EDİLMELİ”
Özellikle MS’li anne ve babanın çocuklarında bu hastalığa yatkınlık oluşmaması için kâfi D vitamini almanın kıymetine dikkat çeken Prof. Dr. Rana Karabudak, bahisle ilgili şu bilgileri verdi: “Büyüme çağı ve ergenlikte D vitamin düşüklüğü MS yatkınlığını artırıyor. Çocukluk ve ergenlik devrinde bedende birtakım değişimler oluyor. O yüzden tam da bu periyotlarda yakalayabiliyoruz. Lakin hastalığın teşhisini lakin MR ile koyabiliriz. Hasta bazen baş ağrısı üzere aşikâr bilinmeyen bulgularla hastaneye başvuruyor. Bu noktada MR çekildiğinde o vakit MS’te gördüğümüz bulguların tıpa tıp birebiri görülüyor. Patolojik hiçbir bulgusu olmayan bu hastaları takip etmemiz gerekiyor. Zira bu küme pastaların yaklaşık yüzde 50’sinde 10 yıl içinde MS geliştirebiliyor. 3’te 1’i birinci 5 yılda yeni MR belirtileri gösterebiliyor. Münasebetiyle doktorların de bunun farkında olması gerekiyor. “
SAĞLIKSIZ BESLENMEK VE OBEZİTE MS’İ TETİKLEYEBİLİYOR
Toplumsal farkındalık için bilhassa beslenme konusunda birtakım noktalara işaret eden Prof. Dr. Rana Karabudak, “Sağlıklı beslenmemek, fast food tüketmek, bilhassa katkılı ve taze olmayan besinler tüketmek, derin dondurucuda bekletilmiş, rafine besinler, beyaz un, beyaz şeker, tuz üzere besinleri tüketmek MS oluşumunu tetikleyebiliyor. Bu yüzden beslenme rejimi ve hareketsiz kalmamak çok kıymetli. Hareketsiz toplumlarda artış eğilimi görülüyor. Bütün otoimmün hastalıklarda olduğu üzere MS için de obezite, beden kitle endeksinin yükselmesi tetikleyici olabiliyor” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
