Ünlü iş insanı Aydın Berkman’ın arı sokması sonucu hayatını kaybetmesi nedeniyle gözler tekrar arı alerjilerine çevrildi. Arı sokmasına bağlı alerjik tepki riskinin, erkeklerde bayanlara nazaran iki kat daha fazla olduğunu söz eden Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD) yaptığı basın açıklamasında, “Arı sokmasına bağlı alerjik tepki hikayesi bulunan hastalar kesinlikle alerji testlerinin yapılması için tecrübeli bir alerji merkezine başvurmalı, adrenalin kalemi (otoenjektörü) almalı ve acil aksiyon planı yapmalıdır. Adrenalin kalemi okullar, seyahat araçları, turistik tesisler, spor salonları üzere birinci yardım çantası zarureti olan alanlarda kesinlikle bulunmalıdır” dedi.
Arılar, doğal hayatın devamı için çok değerli rolleri olan ve çeşitlerinin yok olmaması için hepimizin gayret göstermesi gereken canlılar. Ama kendilerini tehlikede hissettiklerinde kendilerini korumak için kullandıkları arı zehri tahriş edici bir özelliğe sahip ve yanma, batma, ağrı, kaşıntı, kızarıklık ve şişlik üzere yakınmalara neden olur. Bu olağan bir tepkidir, birden fazla kişi için her arı sokmasında süreç benzeri formda tekrarlar ve tasa verici bir sıhhat meselesine neden olmaz. Arı zehrinde ve protein yapısında bulunan kimi hususlara karşı nadiren de olsa alerji gelişir ve bazen çok şiddetli seyredip ölümcül olabilir. Arı alerjisine bağlı alerjik şok olarak isimlendirilen bu durum genellikle birinci 30 dakika üzere kısa bir müddet içinde gelişir, arının soktuğu yerin dışında deri ve mukozalar, teneffüs sistemi, deveran sistemi yahut sindirim sistemini etkileyen belirtilerle ortaya çıkar. Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği bu evrede neler yapılabileceğine yönelik hayati bilgiler verdi.
Arı alerjisine bağlı alerjik şok
Ülkemizde hayat uzunluğu arı tarafından sokulma oranının %95, son 1 yıl içinde sokulma oranının ise %20 civarında olduğunu belirten AİD, yaptığı açıklamada; “Bir milyon nüfus başına bildirilen mevt olgusu sayılarının, senede 0.03-0.48 ortasında olduğu düşünülmektedir. Arı sokmasına bağlı alerjik tepki riski, erkeklerde bayanlara nazaran iki kat daha fazladır ve yaşla bir arada artmaktadır. Nefes darlığı, nefes almada yahut vermede zorluk, öksürük, hırıltılı teneffüs, göğüste sıkışma hissi, ses kısıklığı, ses çıkaramama üzere olguların %50-60’ında görülür. Bu sırada şahısta, boğazda sıkılma hissi, yutkunmada zahmet, tükürüğünü yutamama, nefes alamama, nefes alırken ötme sesi, ses kısıklığı, seste kabalaşma, konuşamama ve morarma üzere yakınma ve belirtiler gelişebilir. Bu belirtilerin erkenden tanınması ve süratle tedavisi elzemdir” ikazlarında bulundu.
Arı sokmasından sonra ne yapılmalı?
Arı sokmasından sonra birinci yapılması gerekenleri anlatan AİD şu bilgileri verdi: “Arıların bulunduğu bölgeden ani hareketlerden kaçınarak, lakin süratli ve inançlı bir biçimde uzaklaşmak ve şayet sokan arı bal arısıysa ve zehir kesesi hala deride kasılıp zehir vermeye devam ediyorsa, iğneyi derhal yerinden çıkartmaktır. Sokulan bölge pak, sabunlu su ile yıkanarak kurulanmalıdır. Alanı rahatlatmak için soğuk kompres, alerji hapları, kortizonlu kremler, ağrı kesiciler kullanılabilir.”
Alerjik şok durumunda adrenalin otoenjektörü hayati ehemmiyet taşıyor!
Arı alerjisine bağlı alerjik şok durumunda birinci uygulanması gerekenin adrenalidir. Ülkemizde hastanın ve yakınlarının kolay kolay kullanabileceği adrenalin kalemleri öteki ismiyle adrenalin otoenjektörleri mevcuttur. Arı sokmasına bağlı alerjik tepki hikayesi bulunan hastalar kesinlikle alerji testlerinin yapılması için tecrübeli bir alerji merkezine başvurmalı, adrenalin otoenjektörü ve acil hareket planı almalıdır. Adrenalin otoenjektörü okullar, seyahat araçları, turistik tesisler, spor salonları üzere birinci yardım çantası zarureti olan alanlarda bulunmalıdır. Arı alerjisini ortadan kaldırmak için alerji aşıları ile immünoterapi yapılmaktadır. Alerji aşı teminindeki zahmetlerin kısa müddette çözümlenmesi ve hastalarımıza immünoterapi ile tekrar şifa sunmak biz alerji ve immünoloji uzmanlarının en büyük dileğidir.
Arı sokma riskini azaltacak tedbirler
- Yaşam yerlerine yakın arıcılık yapılmamalıdır.
- Yakında bir arı fark edildiğine, kollar yavaşça kaldırılarak baş-boyun bölgesi korunmaya çalışılmalıdır. Bu sırada ya ortamda hareketsiz bir formda sakince durmak yahut bulunulan bölgeyi ani hareketlerden kaçınarak terk etmek gerekir. Ani hareketler, el ve kol hareketleri arıları kızdırabilir.
- Hareket halindeki araca arı girmesi durumunda sakin olunmalı, araç kenara çekilip tüm kapı ve pencereler açılarak arının dışarıya çıkması beklenmelidir. Araç kullanırken arının öldürülmeye çalışılması kıymetli bir kaza sebebidir.
- Arılar bulutlu, karanlık ve yağmurlu havalarda daha sonlu ve saldırgan olurlar. Bu tıp durumlardaki açık hava etkinliklerinde daha dikkatli olmak gerekir.
- Sarı arı, tüylü arı üzere birtakım arı cinsleri yuvalarını toprakta yapabilecekleri için bilhassa yeşil alanlarda yalınayak dolaşmamak ya da kapalı ayakkabılar giymek akılcı olur.
- Kokulu kozmetikler, saç bakım eserleri, parfüm kullanmak ve terli dolaşmak arıları çekebilir.
- Parlak renkli giysiler ve siyah renk arıları cezbeder. Arıcılıkla uğraşanlar bu nedenle beyaz renk giyerler. Parlak takı ve tokalar da arıları çekebilir.
- Açık toprakta, bahçede çalışırken uzun kollu gömlekler, pantolon, uzun çorap, kapalı ayakkabılar ve kıyafetler giymek, eldiven kullanmak akılcıdır.
- Açık alanlarda yemek yemek, piknik yapmak, mangal yapmak, gazoz, meyve suyu üzere tatlandırılmış içecekleri tüketmek, yaban arılarını ortama çekecektir. Bu içeceklerin kutu ve şişelerinin içine arı girmiş olabileceği akılda tutulmalıdır.
- Açıkta besin, çöp bırakmak yaban arılarını buralara çekecektir. Çöpleri açık olarak ortada bırakmamak, sokaktaki çöp kovalarının kapaklarını her vakit kapalı tutmak gerekir.
- Arı alerjisi olanlar, arı alerjileri olduğunu belirten kart, bilezik, kolye üzere bir belirteç taşımalı ve açık hava etkinliklerini tek başlarına yapmamalıdırlar.
Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD) Hakkında:
Ülkemizde alerji ve immünoloji alanında kurulan birinci dernek olan Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD), erişkin- çocuk alerji ve klinik immünoloji uzmanlarını bir çatı altında toplamaktadır. Alerji ve Klinik İmmünoloji biliminin ve hizmetinin ülkemizde gelişimine katkı sağlamayı ve alerjik – immünolojik hastalıklar konusunda toplumda farkındalık oluşturulmasını hedefleyen AİD, milletlerarası iştirakli kongre ve bilimsel toplantılar gerçekleştirerek branş doktorlarının ve bağlı sıhhat çalışanının en yeni bilgiler ile güncellenmesi sağlanmaktadır. Milletlerarası bilimsel kurumlarla (AAAAI, EAACI, SIAF, WAO) iş birliği yapan dernek bu iş birliklerinin ışığında milletlerarası kurumların düzenlediği kongre ve kursları ülkemizde muvaffakiyetle gerçekleştirmiş, ülkemizi muvaffakiyetle temsil ederek biliminin ilerlemesine değerli bir katkı sunmuştur. Yeniden farkındalık yaratma misyonuyla öne çıkan dernek, üyeleri için bilimsel toplantılara iştiraki için maddi dayanak sağlamakta dernek üyeleri dışında da bedelsiz bir biçimde kurs ve okul formunda çeşitli eğitim toplantıları düzenlenmektedir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
