Hamilelik sürecinde, annenin tüm tükettikleri ve davranışları bebeği etkiliyor. Pekala ilaç kullanımında durum nedir? Anne adaylarının kullandığı ilaçlar, bebeği tesirler mi? Hangi ilaçların tesirleri ne formda ortaya çıkar? Alınabilecek önlemler nelerdir? Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Cem Büyüktosun gebelikte anne adaylarının ilaç kullanmasının bebeğe olabilecek mümkün tesirleri hakkında bilgiler veriyor.
Hamilelik devri, anne adayları için büyük bir heyecan ve beklentiyle dolu bir süreçtir. Fakat hamilelik boyunca dikkat edilmesi gereken birçok değerli bahis bulunmaktadır. Bu bahislerden biri de hamilelikte ilaç kullanımının bebeğe etkileridir. İlaçların gebelik sürecinde nasıl bir rol oynadığı ve bebeğe muhtemel tesirleri, anne adayları için merak edilen bir mevzudur.
Burada öncelikle, hamilelerin asla tabip onayı olmadan medikal ilaç yahut besin desteği ismi taşıyan eserleri tüketmemesi gerektiğine vurgu yapmak gerekir. İlaçların kullanımı esasen olağan formda kısıtlıdır ki, OTC kümesi içerisinde yer alan ve üzerinde “İlaç Değildir” ibaresi yer alan eserlerin de beklenen tesirleri kelam konusu olabilir. Bu nedenle, kullanacağınız rastgele bir eser için hekiminizden bilgi ve onay almanız son derece değerlidir.
İlaç Kullanımının Bebeğe Tesirleri Nedir?
Hamilelikte kullanılan ilaçların, anneden plasenta yoluyla bebeğe geçebildiğini unutmamak kıymetlidir. Bu nedenle birtakım ilaçlar bebeğe direkt tesir edebilir ve bu tesirler gebeliğin rastgele bir evresinde ortaya çıkabilir. Bu yüzden hamilelik devrinde hekim tavsiyesi olmadan ilaç kullanılmamalıdır.
Hamilelik Devrine Nazaran İlaç Kullanımı
Hamilelik devirleri boyunca ilaçların tesirleri farklılık gösterebilir. Gebeliğin birinci üç ayı, bebekteki organ oluşumunun başladığı hassas bir devirdir. Lakin ilaçların tesirleri yalnızca bu periyotla hudutlu değildir. Hamileliğin her basamağında ilaç kullanımı dikkatle değerlendirilmelidir.
Hamilelikte Antibiyotik Kullanımı
Hamilelikte antibiyotik kullanımı, anne adayları için kıymetli bir bahistir. Enfeksiyonların tedavisi için antibiyotikler sıkça kullanılır, lakin hamilelik sırasında bu ilaçların kullanımının dikkatle kıymetlendirilmesi gereklidir. İlaçların bebeğe tesirleri, ilacın çeşidine, dozuna ve hamileliğin hangi periyodunda kullanıldığına bağlı olarak değişebilir. Birtakım antibiyotikler gebelik sırasında kullanılmamalıdır, zira bebekte olumsuz tesirlere neden olabilirler. Bilhassa fetüsün organ gelişimi hamileliğin birinci trimesterinde süratle gerçekleştiğinden, bu devirde kullanılan antibiyotiklerin bebek üzerinde daha fazla risk taşıdığı kabul edilir. Bu nedenle hamilelikte antibiyotik kullanmadan evvel, tabip tavsiyesi ve kontrolü altında hareket etmek değerlidir. Tabip, anne adayının sıhhati ve enfeksiyonun ciddiyeti göz önüne alınarak en inançlı antibiyotiği seçecektir, böylelikle hem anne hem de bebek sıhhati korunmuş olur.
İlaçların Doğumsal Anomalilere Etkisi
Gebelik periyodunda kullanılan ilaçların kimileri doğumsal anomalilere neden olabilir. Bilhassa X ve D kümelerine giren ilaçlar, bebekte yapısal yahut işlevsel bozukluklara yol açabilir. Bu nedenle ilaç kullanımı sıkı bir biçimde denetim edilmelidir.
İlaçların Bebeğin Gelişimine Etkisi
Gebelik periyodunda ilaçların bebeğin gelişimine olan tesiri epeyce kritik bir bahistir. İlaçların bebek üzerindeki tesiri, anneden plasenta yoluyla bebeğe geçebilme yeteneği ile ilgilidir. İlaçlar, bebeğin organ ve sistemlerinin oluştuğu birinci trimesterde dâhil olmak üzere, gebeliğin her etabında olumsuz tesirler yaratabilir. Ayrıyeten ilaçlar bebeğin gelişimini ve büyümesini etkileyebilir. Bilhassa çok doz ilaç kullanımı yahut kimi ilaçların bebek üzerindeki yan tesirleri, doğum kusurları, büyüme-gelişme geriliği, kalp ve beyin anomalileri üzere yapısal yahut işlevsel bozukluklara neden olabilir. İlaçların plasentayı etkileyerek bebeğin oksijen ve besin kaynağına erişimini sınırlayabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle hamilelik devrinde ilaç kullanımı, dikkatle değerlendirilmeli ve tabip tavsiyesi olmadan asla gerçekleştirilmemelidir. Bebeğin sıhhati için ilaç kullanımının riskleri ve yararları her vakit titizlikle göz önünde bulundurulmalıdır.
İlaç Kategorileri ve İnançlı Kullanım
İlaç kategorileri ve inançlı kullanım, hamilelik devrinde ilaçların seçilmesi ve kullanımının değerli bir tarafını oluşturur. İlaçlar ekseriyetle A, B, C, D ve X kategorilerine ayrılır. A kategorisi, gebelik devrinde inançlı olarak kabul edilen ilaçları içerir ve bu ilaçlar bebek üzerinde olumsuz tesirleri en az olanlardır. B kategorisi, hayvan çalışmalarında olumsuz tesirler göstermeyen ve beşerler üzerinde kâfi araştırmaların yapılmadığı ilaçları içerir, bu nedenle dikkatli kullanılmalıdır. C kategorisi, hayvan çalışmalarında olumsuz tesirler gösteren, lakin beşerler üzerinde kâfi araştırmaların olmadığı ilaçları kapsar; bu ilaçlar tabip tavsiyesi olmadan kullanılmamalıdır. D kategorisi, gebelikte potansiyel risk taşıyan ilaçları içerir ve riskler yararlardan ağır basabilir. X kategorisi ise gebelikte kullanılması mutlaka önerilmeyen ilaçları içerir, zira bunlar bebek üzerinde önemli ziyanlara neden olabilir. Hamilelik sürecinde, hekim tavsiyesiyle ve ilaç kategorilerine dikkat edilerek ilaç kullanılmalı ve bebeğin sıhhati en üst seviyede korunmalıdır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
