| Mikroplastikler içme suyunda hatta sofra tuzunda bile bulunuyor
İnsan tükürüğünde, saçında ve dışkısında mikroplastikler bulunuyor
Plastiklerin biyolojik olarak basitçe parçalanamayan petrol türevlerinden yapıldığını kaydeden uzmanlar, plastiklerin artık dünyadaki tüm okyanuslarda bulunduğunu, deniz memelileri ve kuş çeşitlerinin plastik modülleri tükettiğini söylüyor. Mikroplastiklerin çeşitli içeceklerde, içme suyunda (şişelenmiş su musluk suyundan daha fazla mikroplastik içerir) ve hatta sofra tuzunda bile bulunduğunu vurgulayan Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, “İnsan tükürüğünde, saçında ve dışkısında mikroplastiklerin bulunması, hepimizin bu plastik kesimlere tertipli olarak maruz kaldığımızı gösteriyor.” dedi.
Üsküdar Üniversitesi Tıp Fakültesi (İngilizce) Tıbbi Biyokimya Kısmından Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, mikroplastikler konusunu kıymetlendirdi.
Mikroplastiklerin, kullanımlarındaki gelişmelerle birlikte şahsî bakım, kozmetik ve paklık eserlerinin ayrılmaz bir modülü haline geldiğini ve lokal bir etraf kirliliği kaynağı olarak ortaya çıktığını belirten Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, şöyle devam etti:
“Şu anki etrafınıza baktığınızda plastik görmeniz olasıdır. Plastik eserlerin üretimi ve kullanımı, plastik imalatının yaygınlaştığı 1950’li yıllardan bu yana değerli ölçüde arttı. Plastikler hafif, güçlü ve ucuzdur ve bu özellikleri onları mesken eşyalarımızın, ambalaj materyallerimizin ve öbür günlük eşyalarımızın kullanışlı bir bileşeni haline getirir. Şu anda dünya çapında her yıl 320 milyon tondan fazla plastik üretiliyor. Bu eserlerin yarısı tek kullanımlık ambalajlara yönelik üretiliyor. Plastik eserlerin sadece küçük bir kısmı geri dönüştürüldüğü için birçok plastik eser atık olarak atılıyor.”
Bazı kuş tipleri civcivlerine plastik modüller bile yediriyor
Plastiklerin biyolojik olarak kolaylıkla parçalanamayan petrol türevlerinden yapıldığını kaydeden Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, “Bu, atılan plastik eserlerin süratli bir formda parçalanmak yerine çöplüklerde, okyanuslarda ve öteki ortamlarda birikip kalıcı hale döndüğü manasına gelir. Plastikler artık dünyadaki tüm okyanuslarda bulunuyor. Deniz memelileri ve kuş çeşitlerinin plastik modülleri tükettiği biliniyor, hatta kimi kuş cinsleri civcivlerine plastik modüller bile yediriyor.” dedi.
Nanoplastik de var
Bugün okyanuslarda 50 trilyon kadar plastik modülü bulunduğunu belirten Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, şunları anlattı:
“Her yıl ırmaklardan okyanuslara 5 milyon ton plastik taşınıyor. Plastik eserler deniz ortamlarına girdiğinde UV radyasyonuna, rüzgarlara ve dalga akıntılarından kaynaklanan fizikî aşınmaya maruz kalır. Bu kuvvetler plastik eserlerin daha küçük modüllere bölünmesini teşvik eder. Bu modüllere boyutlarına nazaran mikroplastik yahut nanoplastik ismi verilmektedir. Genel olarak mikroplastikler, uzunluğu 5 milimetreden kısa olan plastik kesimlerdir; nanoplastikler ise uzunluğu 1 mikrondan kısa olan daha küçük modüllerdir.”
Çevreye yayılan sayısız mikroplastik kaynağı var olduğunu tabir eden Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, bunları şöyle sıraladı:
-“Araba ve kamyon lastiği parçaları
-Giysi lifleri (makinede yıkama sırasında dökülen)
-Makyaj malzemeleri
-Su şişeleri
-Plastik poşetler…”
Mikroplastikler neden bir sorun?
Küçük boyutları nedeniyle mikroplastiklerin havada kolay kolay yayılabildiğini, ortamda birikebildiğini ve tespit edilmesinin sıkıntı olabildiğini lisana getiren Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, şunları kaydetti:
“Mikroplastikler çeşitli içeceklerde, içme suyunda (şişelenmiş su, musluk suyundan daha fazla mikroplastik içerir) ve hatta sofra tuzunda bile bulunur. Midye ve istiridye üzere filtreyle beslenenler, deniz suyunda asılı olan mikroplastikleri tüketebilir ve mikroplastikler birçok deniz eseri cinsinde bulunur. Mikroplastikler diş macunlarında ve başka kozmetik eserlerde kullanılmak üzere de üretilmektedir. ABD Kongresi, mikroplastik içeren durulanan kozmetiklerin (diş macunları, temizleyiciler) üretimini ve satışını yasaklayan ‘2015 Mikro Boncuksuz Sular Yasasını’ kabul etti. Yüz yıkama jeli ve makyaj eserlerinde bulunan mikro boncuklar ABD’de 2015’ten beri yasaklanmıştır.”
Mikroplastikler insanlara ziyan verir mi?
İnsanlar mikroplastiklerle kirlenmiş yiyecek tükettiğinde, suyu içtiğinde yahut havayı soluduğunda plastik kesimlerin bedene girebildiğini anlatan Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, “Genel olarak besin alımı, her yıl kişi başına 52 bine kadar mikroplastik kesimin tüketilmesine neden oluyor. İnsan tükürüğünde, saçında ve dışkısında mikroplastiklerin bulunması, hepimizin bu plastik modüllere nizamlı olarak maruz kaldığımızı gösteriyor.” dedi.
Bazı araştırmacıların mikroplastiklerin insan sıhhatine ziyanlı tesirleri olduğuna inandığını kaydeden Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, mikroplastiklerin, etraftan ağır metalleri ve haşere öldürücüler dahil olmak üzere istenmeyen kimyasalları emebildiğini, böylelikle insanların bu kimyasallara daha fazla maruz kalmasıyla sonuçlanabildiğini ve zehirli tesirlere yol açabildiğini söyledi.
Saç köklerinden yahut açık yaralardan cilde girebiliyor
Mikroplastiklerin soluma yoluyla insan akciğer dokusunda da bulunduğunu kaydeden Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, ayrıyeten ter bezlerinden, saç köklerinden yahut açık yaralardan cilde girebildiğini lisana getirdi. Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, şöyle devam etti:
“Mikroplastikler etrafımızda çok yaygın olduğundan, bu parçacıklarla teması büsbütün engellemek mümkün değildir. Mikroplastiklere maruz kalmaktan kaçınmak isteyen şahıslar, mikroplastikleri içme suyundan çıkarmak için su filtreleme sistemlerini kullanmayı düşünmelidir; lakin bu, yiyecek yahut hava üzere başka mikroplastik kesim kaynaklarına maruz kalmayı engellemez.” dedi.
Mikrodalgada plastik eser kullanımını engellemeliyiz…
“Mikrodalgada plastik eser kullanılmasını engellemeliyiz.” diyen Tekkeşin, araştırmacıların plastik kaplar mikrodalgada ısıtıldığında bu küçük parçacıkların büyük ölçülerde salındığını keşfettiklerini tabir etti.
|
