Egeli akademisyenler sarsıntının biyopsikososyal süreçlerini
araştıracak
Ege Üniversitesi (EÜ) Atatürk Sıhhat Hizmetleri
Meslek Yüksekokulu öğretim üyesi Doç. Dr. Süreyya Gümüşsoy’un
yürütücülüğünü üstlendiği “Kahramanmaraş Merkezli Zelzelelerde Enkaz
Altından Çıkartılan Bireylerin Tecrübeleri ve Biyopsikososyal Gereksinimlerinin
İncelenmesi” isimli projesi TÜBİTAK tarafından desteklenmeye uygun
bulundu. Projede, Doç. Dr. Gümüşsoy ve takımı, zelzelede enkaz altında kalan
bireylerin, sarsıntı süreci ve sonraki vakitlerde yaşadıkları tecrübeleri ile
biyopsikososyal ihtiyaçlarını kıymetlendirecek.
Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Doç. Dr. Süreyya
Gümüşsoy ve takımını makamında ağırlayarak tebrik etti. Prof. Dr. Budak,
“Ülkemiz, merkez üssü Kahramanmaraş olan ve pek çok ili etkileyen tarihinin
en büyük felaketlerinden birini yaşadı. Acısını hala yüreklerimizde
hissettiğimiz bu büyük felaketin doğurduğu sonuçlar için çalışmalarımızı ve
desteklerimizi daima sürdürdük. Bu mevzuda üniversitemiz öğretim üyesi Doç. Dr.
Süreyya Gümüşsoy ve takımı, gerçekleştirdikleri proje ile sarsıntıda enkaz altında
kalan bireylerin, sarsıntı süreci ve sonraki vakitlerde yaşadıkları deneyimleri
analiz edecek. Hocalarımızı böylesi hassas bir mevzuya gösterdikleri kıymet için
tebrik ediyor, çalışmalarında muvaffakiyetler diliyorum” dedi.
“Uluslararası literatürde hayli hudutlu sayıda çalışma var”
Depremlerin ülkemizi en çok etkileyen doğal afetlerin başında geldiğini
ifade eden Doç. Dr. Gümüşsoy, “Ülkemizde 6 Şubat 2023 tarihinde Türkiye’nin
Güneydoğu kısmında iki yıkıcı sarsıntı meydana gelmiştir. Sarsıntılar, Doğu
Anadolu Fay Zonu boyunca, Maraş Sismik Boşluğu olarak bilinen bariz bir
sismik boşluk içinde yahut yakınında meydana gelmiştir. Birinci büyük ve yıkıcı
depremin büyüklüğü Moment magnitüd ölçeği 7,7 iken oburunun büyüklüğü 7,5
olarak hesaplanmıştır. Bu yıkıcı zelzeleler ortasında 6,7’lik büyük bir artçı
deprem ile birkaç artçı sarsıntı meydana gelmiştir. Yaşanan bu deprem
büyüklük ve etkilediği alan açısından bakıldığında yakın tarihte eşi benzeri
olmayan afetlerden biri olarak değerlendirilmiştir. Yaşanan depremler
sonucunda 48 binden fazla insan hayatını kaybetmiş, yarım milyondan fazla
bina hasar görmüş, bağlantı ve güç altyapısı ziyan görmüş ve kıymetli maddi
kayıplar oluşmuştur” dedi.
Afetlerin toplumdaki her birey üzerine farklı tesirleri olduğunu söyleyen
Doç. Dr. Gümüşsoy, “Depremler toplum üzerinde büyük kayıplara neden
olmakla birlikte toplumdaki her birey, sarsıntı sırasında ve sonrasında farklı ayrı
etkilenmektedir. Her birey sarsıntı meydana geldiği vakitten kurtarma
aşamasına kadar farklı sıkıntı durumlar yaşamaktadır. Afetlerin toplumdaki bireyler
üzerine farklı tesirleri vardır. Bu tesirler sıhhat, toplumsal, ekonomik ve ruhsal
travmalar olarak söz edilebilir. Hem ulusal hem de milletlerarası literatür
kayıtları incelendiğinde bu alanda yapılmış sonlu sayıda çalışmanın olduğu
ancak sarsıntılardan sonra birçok kişinin enkaz altında kalıp önemli boyutlarda
hem psikososyal meseleler hem de bedensel sıhhat problemleri yaşadıkları
bilinmektedir. Enkaz altında kaldıkları mühlet boyunca yaşadıkları, düşündükleri,
hissettikleri ve kurtarıldıktan sonraki süreçte de tıpkı halde yaşadıkları,
düşündükleri ve hissettikleri, çok ağır ruhsal travmaları ve hastalık boyutuna
varabilecek sıhhat problemlerini da beraberinde getirme mümkünlüğü epeyce fazladır.
Bu nedenle bu hassas kümenin tıbbi tedavisi yanında biyopsikososyal destek
tedavisi ve ruhsal sıhhat durumlarının tespiti de epey önemlidir” dedi.
Doç. Dr. Gümüşsoy proje ile birlikte yapacakları araştırmada merkez üssü
Pazarcık ve Elbistan olan sarsıntıda enkaz altında kalan bireylerin, deprem
süreci ve sonraki vakitlerde yaşadıkları tecrübeleri ile biyopsikososyal
gereksinimlerinin değerlendirileceğini söz etti.
Yürütücülüğünü Doç. Dr. Süreyya Gümüşsoy’un üstlendiği projede
Atatürk Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğretim üyesi Doç. Dr. Ali
Ekşi, Öğr. Gör. Dr. Bektaş Sarı, EÜ Unsur Bağımlılığı, Toksikoloji ve İlaç
Bilimleri Enstitüsü Öğr. Gör İnci Derya Yücel araştırmacı olarak; Afet Tıbbı
Doktora Öğrencisi Paramedik Yazgül Polat ise bursiyer olarak yer alıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
