Sabancı Vakfı tarafından sürdürülen Fark Yaratanlar Programı’nın 14. Dönem lansmanı gerçekleştirildi. Bu yıl Türkiye’nin farklı bölgelerinden 6 Fark Yaratan ismin kamuoyu ile paylaşıldığı aktiflikte Sabancı Vakfı Mütevelli Heyeti Lideri Güler Sabancı, “Fark Yaratanlar şikayet etmek yerine hamasetle harekete geçti. Fark Yaratanların öykülerini izlediğimde bu ülkenin her bireyinin çok büyük bir potansiyele sahip olduğunu görüyor ve geleceğe daha büyük bir inanç ve umutla bakıyorum.” dedi.
Sabancı Vakfı’nın 2009 yılından bu yana Türkiye’de toplumsal gelişmeye katkıda bulunan bireylerin ve kurumların yaptıkları çalışmalar ile yarattıkları tesirleri görünür kılmak ve topluma ilham vermek gayesiyle yürüttüğü “Fark Yaratanlar” programının 14. Dönem Fark Yaratanları belirli oldu. Yeni dönem tanıtım aktifliği, Sabancı Vakfı Mütevelli Heyeti Lideri Güler Sabancı’nın iştiraki ve Cüneyt Özdemir’in moderatörlüğünde Sakıp Sabancı Müzesi The Seed’de gerçekleştirildi. Aktiflikte, yeni dönemin 6 Fark Yaratanının yaşadıkları çevrelerdeki meseleleri çözmek üzere geliştirdikleri çalışmalarla topluma umut ve yürek aşılayan öyküleri kamuoyu ile paylaşıldı.
Kültürel mirası klâsik ve antik oyunlarla aktaran ‘Oyun Atlası’ projesiyle Gökçen Göksel, görme ve işitme engelli olup, görme engellilerin günlük yaşama dair muhtaçlık duyabilecekleri ipuçları sunan ‘Körüz.biz’ platformunu hayata geçiren Murat Kefeli, Türkiye’nin birinci ve tek bayanlar ortası mezatı olan ‘Kadınlar Matinesi’ni kuran Nesteren Şencan Görgülü, öğrencilerin ve müzisyenlerin mesleksel manada gelişmelerini sağlarken sanata erişimi kısıtlı olan çocukları da sanatla tanıştıran ‘Müzikist’ Derneği’nin kurucusu Onur Kahvecioğlu, çocukların meraklarından ve hayallerinden yola çıkarak kolay gereçlerle köy okulunda yenilikçi öğrenme ortamları tasarlayan okul öncesi löğretmeni Rumeysa Çevlik, görme engellilere yönelik yapay zekâ temelli taşınabilir uygulama olan ‘From Your Eyes’ geliştiricisi Zülal Tannur bu dönemin Fark Yaratan isimleri oldu.
Toplumda Fark Yaratanların öykülerini görünür kılmanın değerini vurgulayan Sabancı Vakfı Mütevelli Heyeti Lideri Güler Sabancı, “Fark Yaratanlar Programı ile yaşadıkları etrafta karşılaştıkları sıkıntıları çözmek için uğraşan ve topluma cüret veren isimleri Türkiye’ye tanıtmak gayesiyle yola çıktık. Maksadımız, toplumsal sıkıntılara hassas faal vatandaşları görünür kılmak, takdir etmek ve toplumun her bölümünün haberdar olmasını sağlamaktı. Bu amaçlarımıza ulaştığımızı görmek bizlere büyük bir itici güç ve motivasyon kaynağı olmaya devam ediyor. Bugüne kadar ülkemizin farklı kentlerinden 210 ‘Fark Yaratan’ın ilham veren kıssalarını toplumun geniş kesitlerine ulaştırdık. Fark Yaratanlar’ın görüntüleri, Türkiye ve yurt dışında milyonlarca izlenme sayısına ulaştı. Bu görüntüleri her izlediğimde bireylerin büsbütün kendi inisiyatifiyleriyle harekete geçerek toplumda bir şeyleri değiştirmeyi başardıklarını görmek beni çok keyifli ediyor. Evet, onlar sorunu yerinde gördü ancak şikayet etmek yerine cüretle harekete geçti. Onlarla gurur duyuyoruz. Fark Yaratanların öykülerini izlediğimde bu ülkenin her bireyinin çok büyük bir potansiyele sahip olduğunu görüyor ve geleceğe daha büyük bir inanç ve umutla bakıyorum. Güzel ki bu derece kıymet katan bir programa imza atmışız diyorum.” dedi.
Bu Dönemin İlham Veren 6 Fark Yaratan Öyküsü
Gökçen Göksel – Oyun Atlası
Adana’da kalabalık bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Gökçen Göksel, hayatını çeşitli kentleri gezerek sürdürmek istediğini fark etti ve bu tarafta eğitim aldı. Çeşit ve seyahat rehberliği yaparak gittiği her antik kent ve müzede eski oyunların izine rastladı. İnsanların gezerken yanından geçip gittikleri taşlara oyulmuş oyunların daha çok insan tarafından fark edilmesi için çalışmalarına başladı. Birinci olarak ayrıntılı bir arşiv taramasıyla klâsik ve antik oyunları derleyen Gökçen, 2018 yılında Oyun Atlası isimli toplumsal teşebbüsünü kurdu. Bu teşebbüs ile oyun yoluyla kültürel mirasın aktarılmasını ve kaybolmaya yüz tutan klasik oyunları tekrar canlandırmayı hedefleyen Göksel, Oyun Atlası’nı “Oyunu merkezine alan, labirentin içinde kendi özünü arayan, ortak hafızamıza, oyun geleneklerimize, bu topraklarda hayat bulan oyun kültürüne sahip çıkan, tarihin solgun sayfalarından çıkarıp hayat veren, şahit olan, dahil olan, yol açan, anlatan, herkesin hikayesi” olarak tanımlıyor.
Murat Kefeli – Körüz.biz
Görme ve işitme engelli Murat Kefeli, 2014 yılında tasarlayıp hayata geçirdiği ‘Körüz.biz’ platformu ile körcül ömür tecrübelerinin öğrenilmesini sağlamayı ve bağımsız körcül hayatı desteklemeyi amaçlıyor. Geliştirdiği web sitesindeki “İpuçları” başlığı altında 446 içerik, 695 betimleme, 201 market önerisi, toplumsal farkındalığı artırmak üzere oluşturdukları 19 adet “Severim!”, 61 adet “Hoşlanmam!” karikatürü ve 147 gerçek yazım içeriği bulunuyor. Sitede sunulan içerikler görme engellilerin birbirleriyle konuşmalarında ortaya koydukları fikirlerden ve muhtaçlık duydukları alanlardan esinlenilerek tasarlanıyor ve aylık 10 binden fazla ziyaretçiye ulaşıyor. Siteden sırf görme engelli bireyler değil, az gören ve gören bireyler de yararlanabiliyor.
Nesteren Şencan Görgülü – Bayanlar Matinesi
Çok genç yaşlardan bu yana dünyayı daha güzel bir yer haline getirmek için uğraş sarf eden Nesteren Şencan Görgülü, birebir vakitte 25 yıldır ikinci el eser kullanıyor. Eşiyle birlikte eski eşyalar toplamaya merakı olan ve tekrar kullanımı mümkün olan eşyaları değerlendirmeyi bir hayat usulü olarak benimseyen Nesteren, profesyonel iş hayatını bırakmaya karar verdiğinde Feriköy’deki antika pazarında artık koleksiyonunu yapmayacağı eşyaları satmaya başladı. Bu pazarın; eril lisanın, ve bayanlara zirveden bakan tutumun hakim olduğu bir ortam olduğunu fark etmesi ve bayan olarak tek başına antika pazarında satış yapıyor olmasının üzerine yeni bir gayret alanı arayışına girdi. 2016 yılında, bu paylaşım ortamının sadece bayanlardan oluşmasını istediğine karar vererek hem bir dayanışma ortamı sunan hem de bayanlara kendilerine ilişkin bir alan yaratan teşebbüsü Bayanlar Matinesi’ni kurdu. Türkiye’nin birinci ve tek bayanlar ortası mezatı olan ‘Kadınlar Matinesi’, hem satıcıya yeni bir gelir kapısı sunuyor hem de alıcıların piyasanın çok altında fiyatlarla gereksinimlerini karşılayabilmesine imkan sağlıyor. Bir alış-satış yeri olmaktan öte bayan dayanışmasına mesken sahipliği yapan Bayanlar Matinesi; bayanların gelir elde etmelerini, güçlenmelerini, bayan istihdamı yaratmayı ve paylaşım iktisadına katkıda bulunmayı hedefliyor.
Onur Kahvecioğlu – Müzikist
Gaziantep’te müzikle iç içe bir ailede dünyaya gelen Onur Kahvecioğlu, ailesinin işi münasebetiyle çocukluğunu Türkiye’nin çeşitli vilayetlerinde geçirdi. Müzikle alakasını Uludağ Üniversitesi Müzik Öğretmenliği kısmında devam ettirirken gönüllülük yaptığı bir proje sayesinde sanata erişimi kısıtlı olan bölgelerde çeşitli atölyelerle çocukların enstrümanlarla tanışmasına takviye oldu. Tıpkı vakitte bağımsız müzisyenlerin yaşadığı zorlukların da farkında olan Kahvecioğlu, Müzikist isimli derneği kurarak hem dezavantajlı çocukların sanatla erken yaşta tanışmasını hem de çeşitli faaliyetlerle genç müzisyenleri desteklemeyi hedefledi. Çalışmalarını müzik eğitimi ve bağımsız müzisyenlerin desteklenmesi alanında sürdüren Müzikist; tek başına görünür olmaya çalışan sanatkarlara bir sahne sunmak, çeşitli atölyelerle sanatkarlar ve müzik paydaşları ortasında bağlantısı artırmak için her sene İz Bırakmayan Şenlik ismiyle tabiat dostu markaların sponsorluğunda, büsbütün organik eserlerden oluşan sahnesiyle Müzikist Tabiat Atölyeleri’ni gerçekleştiriyor. 2017 yılından bugüne kadar on sekiz farklı kentten on üç binden fazla faydalanıcıya ulaşan Müzikist, birebir vakitte yüze yakın genç bağımsız sanatkara takviye oldu ve 200’den fazla müzik öğretmeninin mesleksel gelişim eğitimlerine katılmasını sağladı. Dernek çalışmaları kapsamında; 103 konser, 9 İz Bırakmayan Şenlik, 64 mentorluk seansı, müzik kültürü ve teorisine yönelik 68 atölye ve seminer gerçekleştirildi.
Rumeysa Çevlik – Tabiattaki Sınıf
Osmaniye’nin Kadirli ilçesinde doğup büyüyen Rumeysa Çevlik, evliliğinin akabinde üniversite hayalinden vazgeçmedi ve öğretmen olma ülküsünü gerçekleştirmek üzere Konya’daki Selçuk Üniversitesi Okul Öncesi Öğretmenliği kısmını kazandı. 8 yıldır vazife yaptığı Kadirli Kayasuyu İlkokulu’na birinci geldiğinde buranın çocukların eğitim almasına uygun koşulları sağlamadığını ve öbür öğretmenlerin de burada mutsuz olduğunu fark ederek çalışmalarına başladı. Tabiattaki Sınıf olarak isimlendirdiği çalışmasında “Buradaki çocuklar için en hoşunu yapmam gerekir.” niyetiyle okuldaki her alanı dönüştürmek için kolları sıvadı. Birinci olarak okul öncesi eğitimde sıklıkla kullanılan plastikleri, kağıtları ve geri dönüştürülmesi mümkün olmayan materyalleri kullanmaktan vazgeçerek bir ekolojik sınıf kurdu. Akabinde pandeminin de tesiriyle Rumeysa Öğretmen bir Açık Hava Sınıfı oluşturmaya karar verdi. Sıfır maliyetle oluşturduğu açık hava sınıfında kullandığı tüm gereçleri köyden, tabiattan ve meskenlerde kullanılmayan eserlerden elde etti. Kendi binasındaki sınıfları ve her boş alanı dönüştüren Rumeysa Öğretmen, ilkokul ve ortaokul öğrencilerinin bulunduğu binada da atıl kalan sınıfları tüm okulun faydalanabileceği Matematik Atölyesi, Uzay Bilim Atölyesi ve Atatürk Müzik, Sanat, Spor Atölyesi’ne dönüştürdü.
Zülal Tannur – From Your Eyes
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde yüzde 5 görme oranına sahip bir bebek olarak dünyaya gelen Zülal Tannur, erken yaşlarda teknolojiyle tanıştı. Görme engellilere yönelik kurulmuş toplumsal teşebbüs olan WeWalk’ta kullanıcı tecrübesi sorumlusu olarak vazife aldı, yeniden görme engelliler için geliştirilmiş SeeingAI uygulamasının da Türkiye’ye entegrasyonu sürecinde takviye oldu. 2020’de Microsoft’un Manileri Aşan Bayan Başkanı seçildi. Boğaziçi Üniversitesi Ruhsal Danışmanlık ve Rehberlik kısmında öğrenci olan Zülal Tannur, görme engelliler için yapay zeka ve insanın iş birliğinde betimlemeler sunan bir platform oluşturdu. 2022 yılında ‘From Your Eyes’ ismini verdiği taşınabilir uygulamada görme engellilerin istedikleri görselleri uygulamaya yükleyerek evvel yapay zeka aracılığıyla bir betimleme almaları, bunu yetersiz bulmaları durumunda da uygulama içinde betimleyici olarak tanımlanan gönüllülere görselin iletilmesiyle daha ayrıntılı bir betimleme sunulmasını sağlanıyor. Günümüzde yirmi yedi farklı ülkeden erken kullanıcı takımı bulunan From Your Eyes, bugüne kadar iki bine yakın kullanıcı ve gönüllüye ulaşarak sekiz bin görselin betimlenmesini sağladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
