Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Temel Tıp Bilimleri Kısmı Anatomi Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Figen Gökmen’in yürütücülüğünü yaptığı “Çok Kanallı EMG Tabanlı Biyonik El Protez Prototipi Geliştirilmesi” başlıklı proje, Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) Araştırma ve Geliştirme Projelerini ̇ Destekleme Programı kapsamında desteklenmeye hak kazandı. Prof. Dr. Gökmen ve grubu, ampute bireylerin hayatlarını kolaylaştıracak yerli dizaynla biyonik el protezi geliştirecek.
Proje takımını makamında ağırlayarak tebrik eden Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, “Prof. Dr. Figen Gökmen ve grubu ‘Çok Kanallı EMG Tabanlı Biyonik El Protez Prototipi Geliştirilmesi’ başlıklı çalışmalarında el uzuv kaybı olan dezavantajlı bireylerin hayat kalitesini artırmak, iş ve toplumsal ömründe kâfi olabilmek için biyonik el protezi geliştirecek. Hocamız ve takımı bilhassa yerli dizaynla geliştirecekleri bu projede ülkemize katma paha sağlayacak. Kendisini ve takımını tebrik ediyor, çalışmalarında muvaffakiyetler diliyorum” dedi.
“El protezlerinde yurtdışı bağımlılığını azaltmak istiyoruz” Proje hakkında bilgi veren Prof. Dr. Gökmen, “Tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de yüksek güçlü travmalar, terör saldırısı, trafik kazaları, iş kazaları, hastalığa bağlı amputasyonlar, sarsıntı üzere doğal afetler, doğuştan el anomalisine sahip olmak üzere birçok neden bireyde fizikî el kaybına yol açar.
Bir elin kaybı yalnızca beş parmağın işlev görmemesi değil birebir vakitte iki elin birlikte yapabilecekleri işlevlerin, da kaybı olduğundan insan için önemli sonuçları olan trajik bir olaydır. Bu insanların ömür kalitesinin artırılması, eşitsizliklerinin azaltılması, mağduriyetlerinin giderilmesi ve manisiz olarak yaşama tutunmalarının sağlanması el protezleri ile mümkündür. El protezlerinde aşılması gereken önemli sıkıntıların başında yurtdışı bağımlılığı nedeniyle yüksek fiyatla satılması, kullanım zorluğu yani ağır ve kaba olması, çok az hareket çeşidi yapabilmesi, tahrişe bağlı cilt lezyonları ve terleme üzere protez kullanımına zorlaştıran hatta bıraktıran kısıtlılıkları vardır. Bu çalışmanın maksadı tüm bu meselelere tahlil olabilecek yerli ve kolay üretimle daha ucuz, daha hafif, daha fazla hareket çeşidi yapabilen, biyouyumlu hastanın günlük hayata tekrar entegre olmasını sağlayacak bireye özel bir biyonik el prototipi geliştirmektir” dedi.
Yüksek kaliteli ve uygun maliyetli biyonik el geliştirmek için multidisipliner bir yaklaşım benimsediklerini tabir eden Prof. Dr. Gökmen, “Öncelikle, protez kullanıcılarının gerçek muhtaçlıklarını ve beklentilerini m belirlemek için görüşmeler planlandık. Bu görüşmeler sayesinde projenin maksatları ve hudutları netleştirilerek ampute bireylerin hayat kalitesi artırılacak.
Antropometrik ölçümler ise biyonik el prototipinin ergonomik ve işlevsel tasarımı için kritik dataların konutta edilmesini sağlayacak. Böylelikle elin doğal görünümü ve hareket kabiliyeti korunmuş olacak” dedi. “24 saat boyunca çalışacak 2 biyonik el prototipi üretilecek” EMG sensörü dizini hakkında da bilgi veren Prof. Dr. Gökmen, “Biyonik el prototipini öne çıkaran öteki ögeler ise kullanma dostu tasarımı, kullanım kolaylığı ve başka ticari eserlerde bulunmayan yenilikçi EMG sensörü dizinidir.
Çok kanallı EMG sensörü dizini son yıllarda bilimsel araştırma makalelerinde sıkça çalışılmakta olan bir husustur. Bu sensörlerden gelen dataların yapay hudut ağları ile işlenmesi klasik metodlara nazaran çok daha yüksek doğrulukta hareket algılaması sağlamaktadır. Elektromekanik sistemin materyal seçimi, tasarım simülasyon basamağında belirlenecek. Bu sayede daha hafif ve sağlam elin üretimi daha tasarım evresinde iken netleşmiş olacak. EMG sensör dizininden gelen bilgilerle, motorlara gerçek sinyaller gönderilerek 10 farklı hareketin alıcı ve süratli bir halde gerçekleşmesi sağlanacak. Prototipin bası altında kalan kısımlarının metal materyalden, öteki kısımlarının ise 3D yazma ile daha hafif materyalden üretilmesi ve bu sayede prototipin hem güçlü hem de hafif olması sağlanacak. Soketin kıymetli kısmının 3D yazıcı ile üretilmesi üretim maliyetini azaltacak satış fiyatını düşürecek. 16-80 yaş aralığındaki bayan ve erkeklerin kullanabileceği sağ ve sol el ile uyumlu azamî 700 gram yükünde, günlük hayatta kullanılan 10 farklı el hareketini yapabilecek donanımda 6 kilogram tartısındaki kaldırabilen ve farklı sertlikteki cisimlere ziyan vermeden kavrayabilen, tam şarj edildiğinde bekleme dahil en az 24 saat boyunca çalışabilen, alım gücüne uygun fiyatla 2 biyonik el prototipi üretilecek” dedi.
Prof. Dr. Gökmen, “Biyonik el prototipinin üretilmesi ve hastaya uygulanması için fizik tedavi ve rehabilitasyon süreçlerinin proje ile başlamasını planladık. Bu süreç içerisinde hastalardan EMG sinyallerinin toplanması, biyonik elin günlük hayat aktivitelerini gerçekleştirmesi ve toplumsal hayata ahenk sağlamasına yönelik uzun vadeli bir planlama yapılmıştır. Sonuç olarak, ampute bireyler için hayatlarını kolaylaştıracak, hayatlarını her alanda manisiz devam etmelerini sağlayacak biyonik el protezi geliştirmek hedeflenmektedir. Bilhassa yerli olarak tasarlanacak ve geliştirilecek olan biyonik protez elin kıymetli ve ithal olanlardan daha yaygın kullanımı olacak” dedi.
Proje grubunda Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Yeşim Kirazlı, Prof. Dr. Mehmet Asım Özer, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yalçın İşler, Mikrofab Mühendislik şirketinden Özkur Kuran, Oğuz Ehil, Orthofiz Protez Ortez Üretim ve Uygulama Merkezinden Tolga Akgül yer alıyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
