Son vakitlerde hayli gündemde olan ruh sıhhati yasası hakkında İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi’nden Uzm. Klinik Psikolog Müge Leblebicioğlu ile konuştuk. Ruh sıhhati yasasının ne olduğunu, bizi ne üzere durumlardan koruyacağı ve devlet dayanağının ehemmiyeti üzere birçok bahse değindik.
Dünya sıhhat örgütü ruh sıhhatini, kişinin kendi potansiyelini gerçekleştirdiği, gerilim faktörleriyle baş edebildiği, toplumda üretken ve verimli olduğu ve iç istikrar halini sağladığı hal olarak tanımlanmaktadır. Toplumsal ruh sıhhati ise bir toplumdaki bireylerin ruh sıhhatinin genel durumunu tabir etmektedir. Toplumun ruh sıhhati kişisel ve toplumsal faktörlerinin bütününden oluşur. Biyolojik, genetik ve çevresel vb. faktörler kişisel faktörler ortasında yer alırken, toplumsal normlar, ekonomik ve politik vb. faktörler ise toplumsal faktörler ortasında yer alır. Bireyin sıhhati toplumdan, toplumun sıhhati da bireylerden etkilenir.
‘’Gelişmiş ülkelerde ruh sıhhati yasası mevcuttur.’’
Çalışmalar gösteriyor ki gelişmekte olan ülkeler fizikî sıhhati, gelişmiş ülkeler ise ruh sıhhatini daha fazla önemsemektedirler. Lakin ruhsal ve bedensel tam bir düzgünlük hali olmadan sağlıktan bahsetmek pekte mümkün değildir. Münasebetiyle biri başkasından daha az değerli değildir.
Günümüz şartlarında bilhassa değişen ömür şartlarının tesiriyle birlikte gerilim seviyesinde de bariz oranda artış görülmektedir. Artan gerilim ve kuvvetli hayat şartları toplumların ruhsal güzellik halleri üzerinde olumsuz bir tesir oluştururken, ruhsal bozukluk görülme oranında da artışa neden olabilmektedir. Münasebetiyle toplumsal ve ferdî ruh sıhhatini korumak günümüzde daha fazla ehemmiyet taşımaktadır.
‘’Bireysel ve toplumsal güzellik halinin sağlanması, ruhsal hastalıkları önlenmesi hedefiyle yapılacak en değerli müdahalenin, Ruh Sıhhati Yasasının çıkarılması olduğunu düşünüyorum.‘’
Toplumsal ruh sıhhatinin korunması ve uygunlaştırılması için alınabilecek tedbirler, toplumsal refahı artırmaya yönelik kıymetli bir yatırımdır. Bu tedbirler, bireylerin daha yeterli bir ömür sürmesine ve toplumların daha sağlıklı bir biçimde gelişmesine katkıda bulunur.
Toplumsal ruh sıhhatinin korunması ve uygunlaştırılması için esirgeyici ve müdahale edici tedbirler alınmalıdır. Sıhhat hizmetlerine erişimin kolaylaştırışması, ruhsal bozuklukların erken teşhis ve tedavisinin sağlanması, ruh sıhhati eğitiminin kalitesinin arttırılması, damgalama ve ayrımcılığın önlenmesi, ruh sıhhati hizmetlerinin erişilebilir ve kapsayıcı hale getirilmesini gözetici ve müdahale edici tedbirlere örnek olarak verebilirim.
‘’Söz konusu ruh sıhhati olunca ne yazık ki damgalamalar havalarda uçuşuyor.’’
Ruh sıhhati maddeleri tedaviye ulaşımı kolaylaştırma ve dayanak almayı olağanlaştırma açısından kıymetli bir rol oynar. Çocuğu kişi damgalanma dehşetiyle ruhsal dayanak almaktan kaçınabiliyor. Ruh sıhhati hizmeti almayı olağanlaştırmak bireylerin tedaviye yaklaşımlarını, başlamalarını ve sürdürmelerini olumlu istikamette etkileyecektir.
‘’Ruh sıhhati yasasının çıkarılması şahısların terapiye devamlılığını dayanaklar.’’
Bununla birlikte bireyler birçok vakit psikoterapi ya da psikiyatrik muayenelere bir kez gitme ile meselelerinin çözülebileceği beklentileriyle gelebiliyorlar. Ne yazık ki gerek kişinin beklentisi gerekse maddi şartlar tedaviye devam konusunda mahzur oluşturabiliyor. Fakat terapi bir süreçtir. Sürece başlamayan ya da başlasa dahi yarım kalan bireylerin sorunları gelecekte hem ferdi hem de toplumsal açıdan olumsuz bir risk oluşturabilmektedir. Yasalar istekli ya da fiyatsız bir formda sürecin devamını ve tamamlanmasını desteklemede değerli bir faktördür. Aksi takdirde husus kullanımının, kabahatin ve şiddetin giderek arttığı bir toplumla karşı karşıya kalmak kaçınılmaz olacaktır. Tabi bu durum şahısların güvensizlik, tasa, mutsuzluk ve kuşku üzere olumsuz hisleri ağır bir halde yaşamasına hem fizikî hem de ruhsal rahatsızlıkların tetiklenmesinde âdete bir kısır döngü oluşturabilecektir.
‘’Yasa ruh sıhhati alanında hizmet veren meslektaşlarımın mesleksel süreçlerinin hem de hizmet alanların ruh sıhhatlerinin korunması açısından da epey kıymetlidir.’’
Yasa, alanda gerekli görülen eğitim ve uzmanlığı almış, mesleği etik pahalar ve unsurlar doğrultusunda icra edenleri ve onlardan gerekli ruh sıhhati hizmetini alanları muhafaza noktasında da gereklidir. Diş doktoru olmayan birine kanal tedavisi yaptırır mısınız? Bu soruya büyük çoğunluk hayır yanıtını verecektir. Lakin kelam konusu ruh sıhhati olunca bu durum farklılaşabiliyor. Yasal boşluktan yararlanan alanda uzman olmayan şahıslar belli sıfatlar altında hizmet verdiğini sav edebiliyorlar. Toplumdaki ruh sıhhati konusundaki bilgi eksikliklerinden faydalanan bu bireyler toplumsal medya ve klâsik medyadaki güçlerini kullanarak hizmet ismi altında birçok kişiyi kandırabiliyorlar. Bu durum ne yazık ki hem mesleği hem de ruh sıhhati hizmeti alan şahısları olumsuz bir formda etkileyebiliyor.
Sonuç olarak toplumsal refah bireylerin ruhsal yeterli oluşlarından bağımsız düşünülemez. Hasebiyle ruh sıhhati konusundaki şuuru arttırıcı, önleyici ve sağaltıcı bir ruh sıhhati yasasın olması kişisel olduğu kadar toplumsal da bir gereksinimdir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
