Amerikalılar ABD Başkanı Joe Biden’ın ardından yerine gelecek başkanı seçmek için sandık başına gidiyor. Seçimleri birçok ülke gözlemci göndererek yakından takip ediyor. Türkiye’den de Yüksek Seçim Kurulu (YSK) Başkanı Ahmet Yener ABD seçimlerini yerinde izliyor.
ABD’nin doğu eyaletlerinde oylama Türkiye saatiyle 14.00 itibariyle kullanılmaya başlandı.
Kim kazanacak Harris mi, Trump mı?
ABD seçimlerinde oy verme işleminin başlamasından önce açıklanan son anketlerde iki adayın başabaş olduğu görülüyor. Real Clear Politics (RCP) adlı haber portalında yer alan son 14 anketin ortalamasına göre, hem Harris hem de Trump yüzde 48,5’la oy verme gününe başa baş girdi. Son sözü seçmen söyleyecek.
TSİ, gece 03.00’a kadar oy kullanılacak
Seçimlerde oy verme işlemi Türkiye saatiyle gece 03.00’e kadar devam edecek. Bu saatten sonra oy verme işlemi sona erecek ve sayım işlemine geçilecek.
ABD başkanlık seçimlerinde sistem nasıl işliyor?
Seçimleri kazanan, ülke genelinde en çok oyu alan aday olmayabiliyor. İki aday da 50 eyalette düzenlenen seçiciler kurulu seçiminde yarışıyor.
Sandığa giden seçmenler, kayıtlı oldukları eyaletin Seçiciler Kurulu’na göndereceği delegeleri, delegeler de başkan ve başkan yardımcısını seçiyor.
Her eyalet, kısmen nüfusa bağlı olarak belirli sayıda seçici kurul oyuna sahip. Toplam 538 oy söz konusu ve 270 ya da daha fazla oy alan aday kazanmış oluyor.
İki eyalet hariç, tüm eyaletlerde seçimi kazanan aday tüm delegeleri de kazanmış oluyor. Maine ve Nebraska’da ise adayların aldığı oy oranına göre eyaletin delegeleri paylaştırılıyor.
Eyaletlerin çoğu bir partiye ya da diğerine meyilli oluyor. Bu nedenle genellikle her iki adayın da kazanabileceği bir düzine kadar eyalete odaklanılıyor. Önemli olan delege sayısı olduğundan ülke genelinde en fazla oyu kazanan adayın başkan seçilemediği durumlar da oldu.
2016’da yapılan başkanlık seçimlerinde Demokrat Parti’nin başkan adayı Hillary Clinton, ülke genelinde Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Donald Trump’tan 3 milyon daha fazla oy almasına karşın yeterli delege sayısına ulaşamadığı için seçilemedi.
Kongre’ye üye seçilecek
Seçimlerde ana gündem başkanlığı kimin kazanacağı üzerinde olacak, ancak seçmenler oy pusulalarını doldururken aynı zamanda yasaların çıkarıldığı Kongre’nin yeni üyelerini de seçecekler. Kongre, 435 sandalyenin tamamının seçileceği Temsilciler Meclisi ve 34 sandalyenin yarışacağı Senato’dan oluşuyor. Cumhuriyetçiler şu anda harcama planlarını onaylayan Temsilciler Meclisi’ni kontrol ediyor. Hükümetteki önemli atamaları oylayan Senato ise Demokratların elinde. Bu iki meclis yasaları geçiriyor ve her iki mecliste de iktidar partisinin başkanla aynı fikirde olmaması halinde Beyaz Saray’ın planları üzerinde bir kontrol işlevi görebilir.
Seçilen başkan göreve ne zaman başlıyor?
Seçimden sonraki dönem, eğer bir başkan değişikliği varsa, geçiş dönemi olarak biliniyor. Bakanlar da dahil olmak üzere yeni yönetimin oluşması ve yeni dönem için planlar yapması için geçen süreyi ifade ediyor. Başkan Ocak ayında Washington’daki Kongre binasının merdivenlerinde düzenlenen yemin töreniyle resmen göreve başlıyor.
