UNCTAD raporuna göre, küresel ticaret 2024’te yüzde 3,7 artarak 33 trilyon seviyesine ulaştı. Raporda 2025 için jeopolitik gerilimler, korumacı politikalar ve ticari anlaşmazlıklar nedeniyle belirsizliklerin sürdüğü vurgulandı.
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) küresel ticaretin 2024 yılında yüzde 3,7 oranında artarak 33 trilyon dolarlık rekor seviyeye ulaştığını açıkladı. Küresel ticaretteki bu büyümenin büyük kısmı hizmet sektöründen kaynaklanırken, açıklamada 2025 yılına ilişkin belirsizliklere dikkat çekildi.
Hizmet ticareti küresel büyümenin lokomotifi oldu
Küresel ticaretteki artışın itici gücünün hizmet ticareti ve gelişmiş ekonomiler olduğu belirtilen Küresel Ticaret Güncellemesi raporunda, hizmet ticaretinin yıl genelinde yüzde 9 artışla 700 milyar dolarlık katkı sağladığı ve bu rakamın toplam artışın neredeyse yüzde 60’ına denk geldiği bilgisi verildi.
Raporda, mal ticaretinin ise geçen yıl yüzde 2 artarak küresel ticaretteki artışa 500 milyar dolarlık katkıda bulunduğu ifade edildi.
Yılın ikinci yarısında küresel ticaret ivme kaybetti
Avrupa ve Orta Asya hariç birçok bölgede pozitif büyüme gözlemlendi. Raporda, sektörel bazda incelendiğinde, tarım-gıda, iletişim teknolojisi ve ulaşım alanlarında büyüme yaşanırken enerji, giyim ve madencilik gibi sektörlerde talep zayıflığı ve politika değişiklikleri nedeniyle yavaşlama görüldüğü bilgisi verildi.
Raporda, yılın ikinci yarısında ticaretteki ivmenin azaldığına işaret edilerek, dördüncü çeyrekte mal ticaretinin yüzde 0,5’in altında arttığı, hizmet ticaretinin de yalnızca yüzde 1 yükseldiği belirtildi.
Ticarete konu mal fiyatlarının 2024’ün son çeyreğinde istikrar kazanmasıyla ticaret enflasyonunun sıfıra yaklaştığı ifade edilen raporda, salgın sonrası yüksek enflasyonun kalıcı etkilerinin sona erdiğinin gözlemlendiği vurgulandı.
Gelişmekte olan ekonomiler küresel ticarette öne çıktı
Rapora göre, 2024 yılında gelişmekte olan ekonomiler ticaret artışına öncülük etti. Bu ülkelerde ithalat ve ihracat yıl genelinde yüzde 4, dördüncü çeyrekte ise yüzde 2 oranında artış gösterdi. Özellikle Doğu ve Güney Asya, küresel ticaret büyümesine önemli katkı sağladı.
Raporda, Çin ve Hindistan’ın küresel ticaret ortalamalarının üzerinde performans gösterdiği, Rusya, Güney Afrika ve Brezilya’da ise ticaretin yılın büyük bölümünde durgun seyrettiği, ancak dördüncü çeyrekte kısmi iyileşme gösterdiği kaydedildi.
Geçen yıl küresel ticaret dengesizliklerinin 2022’deki seviyelerine döndüğü belirtilen raporda, ABD’nin Çin ile ticaret açığının dördüncü çeyrekte 14 milyar dolar artarak 355 milyar dolara ulaştığı, Avrupa Birliği (AB) ile olan açığının da 12 milyar dolar artarak 241 milyar dolara yükseldiği ifade edildi.
Raporda, Çin’in güçlü ihracatının ülkenin ticaret fazlasını 2022’den bu yana en yüksek seviyeye çıkardığı, AB’nin ise yüksek enerji fiyatlarının da yardımıyla önceki açıklarını tersine çevirerek bu yıl ticaret fazlası verdiği kaydedildi.
Küresel ticaret dengesizlikleri ve ABD-Çin ticareti
UNCTAD’ın raporunda, ticaretin 2025’in başlarında istikrarlı seyrettiği, ancak artan jeoekonomik gerilimler, korumacı politikalar ve ticari anlaşmazlıkların gelecek dönemde olası aksamalara işaret ettiği vurgulandı.
Düşen navlun endekslerinin imalat ürünleri, girdiler ve emtia talebinde zayıflığa işaret ettiği belirtilen raporda, bu durumun, işletmelerin artan belirsizliklere uyum sağlama çabalarını yansıttığı ifade edildi.
Raporda, “2025’teki zorluk, uzun vadeli büyümeyi baltalamadan politika değişikliklerini yönetirken, ülkelerin izole ticaret blokları oluşturduğu küresel parçalanmayı önlemek olacak.” değerlendirmesinde bulunuldu.
