Böbreklerimizi korumak için ömür biçimimize dikkat etmeliyiz diyen Liv Hospital Nefroloji Uzmanı Prof. Dr. Tevfik Ecder; böbreklerimizin neden hastalandığı ve korumak için neler yapmamız gerektiğini anlattı.
Böbreklerimiz neden hastalanır?
Böbrek işlevleri çeşitli nedenlere bağlı olarak süratle bozulabilir. Bu duruma akut böbrek hasarı ismi verilir. Bunun nedenleri ortasında çok sıvı yahut kan kayıpları, kimi ilaçlar ve bitkisel eserler, çeşitli infeksiyon hastalıkları yahut kimi sistemik hastalıklar yer alır. Akut böbrek hasarı, seyri altta yatan nedene bağlı olarak değişkenlik göstermekle birlikte, çoğunlukla büsbütün güzelleşebilen bir özelliğe sahiptir. Buna karşılık, kronik böbrek hastalığı ömür uzunluğu süren ve vakitle böbrek işlevlerinde azalma riski taşıyan değerli bir halk sıhhati problemidir. Günümüzde çeşitli nedenlere bağlı olarak kronik böbrek hastalığında artış görmekteyiz. Bilhassa gelişmiş toplumlarda ömür mühletinin uzaması nedeniyle kronik hastalıklar da artmaktadır. Kronik böbrek hastalığının en sık nedeni olan diyabetin artışı, kronik böbrek yetersizliği olan hastaların artmasına neden olmaktadır. Bunun en kıymetli nedeni şişmanlık (obezite) ve sıhhatsiz ömür usulüdür. Kronik böbrek yetersizliğinin ikinci sıklıktaki nedeni hipertansiyondur. Ayrıyeten kronik glomerülonefrit ismi verilen böbreğin birtakım iltihabi hastalıkları ve irsi (genetik) olan polikistik böbrek hastalığı da kronik böbrek yetersizliğine yol açabilir.
Kimlerde kronik böbrek hastalığı gelişme riski yüksektir?
Kronik böbrek hastalığı açısından risk altında olan bireyler fazla kilolu olanlar, yüksek tansiyonu olanlar, diyabetikler, sigara içenler ve ailesinde genetik böbrek hastalığı olanlardır. Yaş ilerledikçe damarlar yaşlandığı ve böbrek damarları da etkilendiği için ileri yaştakiler de kronik böbrek hastalığı açısından risk altındadır.
Böbreklerimizi korumak için neler yapmalıyız?
Böbreklerimiz kan damarlarından çok güçlü organlardır. Bu nedenle kalp ve damar sistemimizi kollayıcı tüm tedbirlerin böbreklerimizi de kollayıcı tesirleri vardır. Bu mevzuda sağlıklı ömür usulünün büyük ehemmiyeti vardır. Bu gayeyle alınması gereken tedbirler sigara ve öbür tütün eserlerini tüketmemek, tuz tüketimini azaltmak, tertipli antrenman yapmak, ülkü beden tartısında olmak, kâfi sıvı almak, çok alkolden uzak durmak ve doktor tavsiyesi olmadan bilinçsiz ilaç kullanmamaktır.
Böbrek hastalığını erken devirlerde nasıl tanıyabiliriz?
Kronik böbrek hastalıklarının birçok kere ileri kademelere kadar hiçbir şikâyete yol açmadığını bilmekteyiz. Bu nedenle hiçbir şikâyet olmasa bile tertipli olarak kan basıncı ölçümü yapmalı ve sıhhat denetimlerinden geçilmelidir. Sıhhat denetimlerinde bir böbrek hastalığının varlığını saptamak için birçok kere kolay tetkikler kâfi olmaktadır. Rutin olarak yapılan idrar analizi ve kanda kreatinin tayini ile böbrek hastalığı olup olmadığını anlamak mümkündür. Bu analizlerde bozukluk saptanan hastalarda daha ileri tetkiklere geçilerek böbrek hastalığının nedeni anlaşılabilmektedir. Böbrek hastalığının daha erken basamaklarda fark edilmesiyle, alınacak tedbirler sayesinde hastalığın seyri olumlu istikamette etkilenir.
Böbreklerimizi koruyan besinler, dayanak eserleri yahut ilaçlar nelerdir?
Böbreklerin korunması için bilhassa yenmesi gereken bir besin unsuru ya da alınması gereken bir takviye eseri yoktur. Beslenme ile ilgili olarak dikkat edilmesi gereken en kıymetli konular tuz alımının olabildiğince azaltılması ve ülkü beden yükünün hedeflenmesidir. Diyabeti yahut hipertansiyonu olan hastaların kan şekerinin ve kan basıncının denetim altına alınması için verilen ilaçları kullanmaları böbreklerin ve öteki organların korunmasını sağlar.
Toplumda yanlış bir bilgi olarak tansiyon yahut diyabet ilaçlarının böbreklere ziyan verebileceği ile ilgili telaffuzlar vardır. Ne yazık ki bu yanlış bilgi yüzünden birtakım hastalar ilaçlarını kullanmayı bırakmaktadırlar. Bunun sonucunda da diyabet ve hipertansiyonun komplikasyonlarını daha fazla görmektedirler.
Tüm tansiyon ilaçlarının ve diyabet ilaçlarının böbrekleri, kalp ve damar sistemini ve başka organları koruduğu ve bu ilaçları sistemsiz alanlarda ya da hiç almayanlarda kronik böbrek yetersizliğinin daha süratli ilerlediği ve kalp-damar hastalıklarının daha sık olduğu unutulmamalıdır.
Böbreklerimizin korunması için günde ne kadar su içmeliyiz?
Ne yazık ki bu bahiste çok çelişkili bilgiler ve önemli seviyede bilgi kirlilikleri vardır. Halk ortasında yanlış bir bilgi olarak bol ölçülerde su içmenin böbreklerin korunması için yapılması gereken en kıymetli davranış olduğu sanılmakta, bu yüzden de böbrek yetersizliğinin en değerli nedenleri olan diyabet ve hipertansiyon ile uğraş geri planda kalmaktadır. Halbuki böbrek sıhhatini korumak için sigara, tuz ve obezite ile çaba çok daha değerlidir. Bu sayede hem kronik böbrek hastalıklarının daha âlâ seyretmesi mümkün olur hem de bu hastalardaki en sık vefat nedeni olan kalp ve damar hastalıklarının riski azalır.
“Su” yerine “sıvı” denmesi daha doğrudur zira içtiğimiz tüm sıvıların (çay, çorba, ayran vs.) içindeki su molekülleri bağırsaklardan emilerek böbreklerden su molekülleri olarak süzülecektir. Bu nedenle suyun kaynağının böbrekler açısından hiçbir kıymeti yoktur. Bir kişinin günlük alması gereken sıvı ölçüsü kişinin kilosuna ve günlük aktivitesine nazaran değişir. Yeniden de günlük pratikte bir sayı vermek için birçok sefer 2-2,5 litre civarında sıvı alınmasının makul bir ölçü olduğu söylenebilir. Tekrarlayan taş kıssası olan yahut tekrarlayan idrar yolu infeksiyonu kıssası olan şahısların günlük sıvı alımı konusunda daha titiz davranmaları gerekir. Kâfi sıvı alınıp alınmadığının kıymetli bir göstergesi günlük idrar ölçüsüdür. Günde 2–2,5 litre civarında idrar çıkarılması çoklukla kâfi sıvı alındığını düşündürür.
Böbreklerimiz için ziyanlı olabilecek ilaçlar nelerdir?
Toplumda, bilhassa birtakım ağrı kesicilerin yaygın ve bilinçsiz bir formda kullanılması böbrek işlevlerindeki bozulmayı hızlandırmaktadır. Bunun dışında kimi antibiyotikler de böbrek işlevlerini bozucu tesir gösterebilir. Ayrıyeten birtakım bitkisel eserlerin de böbrekler ve karaciğer üzerine ziyanlı tesirlerinin olabileceği unutulmamalıdır. Bu nedenle asla tabibe istişareden bir ilaç yahut dayanak eser kullanılmamalıdır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
