Aşılama (IUI) prosedürü çoklukla nedeni açıklanamayan infertilite ya da erkeğe bağlı sebeplerle kısırlık kelam mevzusuysa tüp bebek tedavisi öncesinde uygulanıyor. Çocuk sahibi olmak istediği halde uzun mühlet doğal yollarla gebelik elde edemeyen çiftler için aşılama tedavisi umut olabiliyor. Memorial Kayseri Hastanesi Tüp Bebek Merkezi’nden Doç. Dr. Semih Zeki Uludağ, aşılama tedavisiyle ilgili bilgi verdi.
Bir yıl içinde gebelik oluşmuyorsa
Haftada 2-3 kere nizamlı cinsel bağa karşın 1 yıl içinde gebelik oluşmamasına infertilite (kısırlık) denmektedir. Gebelik isteyen çiftlerin ise 1 yıl sonrasında % 82’si gebelik elde edebilmektedir. Günümüzde maalesef çiftlerin 6’da 1’i infertilite sorunu yaşamaktadır. İnfertilite tedavilerinden birisi de aşılamadır. Aşılama tedavisi bayanlarda kimi haplar ya da iğneler ile yumurtanın büyütülmesi, çatlatılması ve sonrasında spermlerin birtakım süreçlerden geçirilerek içlerinden en hareketlilerinin seçilip rahim içerisine özel bir kateter ile gönderilmesidir. Böylelikle spermlerin tüpteki yumurtayı bulma ve dölleme talihi artırılmaya çalışılmaktadır. Ağrılı bir süreç değildir. Vajinismus hastaları dışında süreç sırasında anestezi kullanmaya da gerek yoktur.
Gebelik bahtını artırmak için yapılıyor
Normal yollarla ya da yumurta çatlatma tedavisi ile hamile kalamayan bayanlara tüp bebek tedavisi öncesinde gebelik talihini artırmak için aşılama yapılabilir. Bunun dışında polikistik over sendromu (PKOS), açıklanamayan infertilite, sperm sayı ve hareketinde hafif sorun olanlara, vajinusmus hastalarına da aşılama uygulanabilir. Aşılama yolu ile gebelik bahtı; hastanın yaşına, infertilite mühletine, erkeğin sperm durumuna nazaran değişmekle birlikte bu baht deneme başına % 15’i geçmemektedir. Teorik olarak aşılama 6 kere denebilmekle birlikte birinci 3 denemede gebelik elde edilmez ise sonraki denemelerde talih daha da azalmaktadır.
Aşılama tedavisi hangi durumlarda yapılmaz?
Aşılama tedavisi yapılabilmesi için bayanın fallop tüplerinin (yumurtalıkları rahme bağlayan tüpler) açık ve sağlıklı olması gerekir.
- Kadının yaşı 40’tan büyükse, azalmış yumurta rezervi varsa ya da erken menopoz riski varsa
- Düşük sperm sayısı yahut düşük kaliteli sperm varsa
- İleri dereceli endometriozis kelam konusuysa
- Her iki tüpte kapalı ise aşılama yapılması önerilmez.
Aşılama tedavisi uygun çiftlere yapılmalı
Aşılama tedavisine en uygun çiftler; bayan yaşı 35’ten genç, yumurta rezervi âlâ, evlilik müddeti 3 yıldan az, rahim sinemasında en az bir tüpü açık, erkekte ise ileri hareketli sperm sayısı 5 milyondan fazla olanlardır. Aşılama tedavisi yapabilmek için bayanın en az bir tüpünün açık olması gerekmektedir. Tüpler kapalı ise aşılama tedavisi uygulanamaz. Tekrar erkekte ileri hareketli sperm sayının en az 5 milyon olması gerekmektir. Bu sayı 5 milyonda az ise aşılama yerine tüp bebek tedavisi tercih edilmelidir. Erkekten klinikte bir numune kabına sperm numunesi vermesi istenecektir. Bu çoklukla aşılamanın yapıldığı gün gerçekleşmektedir. Sperm örneği ağırlaştırılmış bir sağlıklı sperm örneği üretmek için filtrelenecektir. Spermin filtrelenmesi menide bulunan ve rahmimde tepkilere neden olabilecek ve gebe kalmayı zorlaştırabilecek kimyasallardan kurtulmaya yardımcı olacaktır. Daha sonra bu sperm kateter ismi verilen ince, esnek bir tüp yardımıyla vajinanın içine yerleştirilir ve rahme yönlendirilir. Yani sperm kateterden geçirilerek rahme gönderilir. Bu süreç çoğunlukla ağrısızdır, lakin kimi bayanlarda kısa vadeli hafif kramplar ortaya çıkabilmektedir.
Tüp bebek tedavisinden farkı
Rahim içi inseminasyon (IUI) yani aşılama tedavisi ile tüp bebek tedavisi (IVF) süreçleri birbirinden farklıdır. Aşılama prosedüründe döllenme fallop tüpünün içinde gerçekleşir. Sperm örneği toplanır ve yalnızca yüksek kaliteli sperm kalacak formda filtre süreci uygulanır. Bu örnek yumurtlama sırasında bir kateter ile rahme yerleştirilir. Bu formül, döllenmenin gerçekleşmesi umuduyla spermin yumurtaya daha kolay ulaşmasına yardımcı olmaktadır. Tüp bebek tedavisinde ise sperm ve yumurta laboratuvarda döllenir ve daha sonra embriyo olarak rahmine yerleştirilir. Aşılama tedavisi tüp bebek tedavisinden evvel denenebilmektedir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
