Yurt dışında geniş bir izleyici kitlesine ulaşan Türk dizileri, yalnızca kültürel etki yaratmakla kalmıyor, aynı zamanda ülkeye ciddi döviz girişi sağlıyor. Müzik meslek birliklerinin 2023’te topladığı telif gelirleri 2,5 milyar TL’yi bulurken, lisanslama faaliyetleri de eklendiğinde sektörün toplam büyüklüğü 5 milyar TL’ye ulaşacak. Dizilerin müziklerinden doğan telif gelirleriyle birlikte yalnızca MESAM’ın (Musiki Eseri Sahipleri Meslek Birliği) yurt dışından topladığı telif 13 milyon euroyu geçti.
MESAM’da telif gelirlerinde hızlı artış
MESAM Başkanı Recep Ergül’ün 30 Haziran 2021’de göreve geldiği dönemde kurumun telif geliri 86 milyon TL civarındayken, 2024 itibarıyla bu rakam 1 milyar TL’ye ulaştı. Ergül, göreve geldiklerinde kurumun ekonomik olarak zor günler geçirdiğini belirterek, “Pandemi döneminde telif toplanamıyordu. Kurum kirasını ödeyemiyordu. Gayrettepe’de 3 bin metre kare kapalı alanı olan bir genel merkez binası inşa ediyoruz. 2024 Aralık dağıtımında 240 milyon TL telif dağıttık” dedi.
Yaygın lisanslama ile hedef 5 milyar TL
Dünya’dan Hayati Arıgan’ın haberine göre, Türkiye genelinde bugüne dek telif ödemeyen yaklaşık 12 bin 500 işletmenin (akaryakıt istasyonları, AVM’ler, zincir marketler, güzellik salonları) bu yıl lisanslama kapsamına alınması planlanıyor. Bu adımın sektöre büyük bir ivme kazandıracağını belirten Ergül, “O zaman sektörün hacmi bir anda 4,5-5 milyar TL’yi bulacak” dedi.
Dijital platformlarla anlaşmalar güçlendirildi
Ergül, göreve geldiklerinde YouTube ile yapılan telif anlaşmasını yeniden yapılandırarak yüzde 3,8 olan oranı yüzde 15’e çıkardıklarını, Spotify ve benzeri dijital platformlarla da daha avantajlı sözleşmelere imza attıklarını ve 21 bin otelin zorunlu lisans kapsamına dahil edildiğini açıkladı.
Yurt dışındaki gelirler artıyor
CISAC verilerine göre Türkiye, önümüzdeki iki yıl içerisinde dünya genelinde telif geliri elde eden ülkeler arasında ilk 20’ye girmeye aday. MESAM, Irak, Kıbrıs, Kosova, Azerbaycan, Kazakistan ve Özbekistan gibi ülkelerde temsilcilikler açarak bu ülkelerden de doğrudan telif toplamak istiyor. Yurt dışı gelirlerin MESAM’ın toplam telif gelirleri içindeki payı yüzde 30-35 seviyesine ulaşmış durumda.
Dizi müziklerinden milyonluk telifler
MESAM, dizilerin yurt dışı dağıtımıyla birlikte müziklerinin de ciddi telif gelirlerine kapı açtığını vurguluyor. Türkiye’de diziler ortalama 3 saat sürerken, yurt dışında 45 dakikalık bölümlerle yayınlandığını belirten Ergül, bu durumun müzik kullanımı açısından büyük bir avantaj sağladığını söylüyor. MESAM Başkanı Ergül, sektörde yıllık 5 ila 35 milyon TL arasında telif geliri elde eden müzik emekçilerinin de var olduğunu ayrıca vurguluyor.
Ferdi Tayfur’un telifleri mahkemelik
Uzun yıllardır müzik dünyasında yer alan Ferdi Tayfur’un 35 milyon TL telif geliri elde ettiği yönündeki iddiaları yalanlayan Ergül, “30 milyon TL alan dizi müziği yapımcıları var. Tayfur bunların arasında değil. Hatırı sayılır bir rakam alıyor. Benim şarkılarımı herkes okuyabilir açıklaması vardı. Biz de onu basından öğrenince hemen didik didik ettik. Tayfur’dan gelen dilekçelere baktığımızda böyle bir şey göremedik. O yüzden yani şarkıları okuyacak olanlar aileden izin almak zorunda” dedi.
Rap yükseliyor, Kürtçe müziğe yoğun ilgi
Telif gelirlerinde zirvede dizi ve film müzikleri yer alırken, ikinci sırada rap müziğin olduğunu ifade eden Ergül, “Üçüncü sırada pop müzik, rock müzik gibi müzik türleri var. Halk müziği mütevazi de olsa bir yer bulabiliyor ama Türk sanat müziği neredeyse artık hiç yok denecek kadar azalmış durumda. Müzik ne kadar kullanılırsa sonuca göre telif tahakkuk ediyor” dedi.
Kürtçe müziğin tüm dünyada inanılmaz derecede dinlendiğini belirten Ergül, “Kürtçe müzik yapanların da genlerinde böyle bir sanatsal bir özellik, yaratı var. Çoğu da MESAM üyesi” diye konuştu.
