Ege Üniversitesi (EÜ) Etnografya Müzesinde “Müze Söyleşileri” kapsamında “Türk Hamam Kültürü” bahisli söyleşi düzenlendi. Moderatörlüğünü EÜ Etnografya Müzesi Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Dilek Maktal Canko’nun üstlendiği söyleşiye konuşmacı olarak EÜ Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı öğretim üyesi Doç. Dr. Şakir Çakmak ve Timuçin Vasfi Ozan katıldı. Söyleşide akademisyenler, hususa ilgi duyanlar ve öğrenciler yer aldı.
Söyleşinin açılış konuşmasını gerçekleştiren Dr. Öğr. Üyesi Dilek Maktal Canko iştirakçilere teşekkür ederek, Türk Hamamları kültürü üzerine keyifli bir söyleşi gerçekleşeceğini lisana getirdi.
Türk hamamların mimarisinden bahseden Doç. Dr. Şakir Çakmak “Türk hamamları, Roma hamamları ile birçok tarafta benzerlik gösteriyor. Türk kültüründe hamamlar çok ehemmiyet verilen yapılardan birisi. Hem paklık hem dini ihtiyaçlar hamamları olmazsa olmaz kılmıştır. Hamamlar, mescitler kadar kıymetliydi. Halkın maddi durumu o vakitler düzgün değildi. Bu yüzden hamam parası denen bir kavram vardı ve o vaktin en küçük para ünitesi ile hamama girebiliyordunuz. Hamamlar için yazılmış birçok atasözümüz de bulunuyor. Hamamlarda genel kurgu olarak; soyunma, soğukluk, ılıklık, sıcaklık ve cehennemlik alanları vardı. Bu alanlarda kademe kademe ısı geçişleri bulunuyor. Sıcaklık hamamında birçok cins görebiliriz. Türk hamamlarında soğukluk tipi fakat özel hamamlarda karşımıza çıkabilir. Türk hamamları tek yahut ikili hamam formunda tasarlanırdı. Bu, nüfusa bağlı olarak değişen bir özellikti. İkili hamamlarda ekseriyetle erkekler kısmı daha büyük inşa edilirdi. Hamamlarda genelde ortada fıskiyeli bir havuz karşımıza çıkar. Tıpkı vakitte yer el veriyorsa bir kahvehane bulunur. Hamamın duvarlarında da bir sanat kelam konusu. Lakin nemden etkilendiği için duvarlara neme uygun dizaynlar yapılırdı” diye konuştu.
“Hamamlar birebir vakitte toplumsallaşma alanlarıdır”
Türk hamam kültüründeki nesne ve geleneklerden bahseden Timuçin Vasfi Ozan “Hamamlar bir nevi toplumsallaşma alanlarıdır. Bilhassa bayanlar için toplumsal bir ortam. Hamamlarda yalnızca yıkanma ve arınma gerçekleşmiyor. Türk hamamlarında birtakım gelenekler görebiliriz. Tarihte gelin hamamı, lohusa hamamı, kırk hamamı, kız beğenme hamamı, sünnet hamamı, damat hamamı, arife hamamı üzere birçok hamam geleneği görebiliriz. Günümüzde bu geleneklerin örneklerini görüyoruz fakat birçok fark ile. Türk hamam tarihine baktığımızda birçok gerecin kullanıldığını ve bu eserlerin çok ince işçilikle işlendiğini görebiliriz. Hamam tası, zeytinyağından yapılmış sabun, peştamal, kese, takunya, hamam bohçası, havlu, tarak üzere hepsi ince personellik ile işlenmiş ve Türk hamam kültürüne ilişkin malzemelerdir” dedi.
Etkinlik sonunda konuşmacılara Dr. Öğr. Üyesi Dilek Maktal Canko tarafından “Teşekkür Belgesi” ve çiçek takdim edildi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
