1 Ocak 2023’te kademeli olarak devreye giren e-ticaret yasası, 1 trilyonluk pazara doping etkisi yapacak. Adil rekabet ortamı sağlayan yeni dönemin kazananı ise tüketiciler olacak.
Türkiye’de pandemiyle birlikte artan, yaklaşık 42 milyon kullanıcı ve 1 trilyon liralık pazar büyüklüğüne ulaşan e-ticareti zapturapt altına alacak yasaya Anayasa Mahkemesi’nden de vize çıkınca, şirketler uyum hazırlıklarını hızlandırdı.
E-ticaret şirketleri, Türkiye’nin dijital ekonomideki rolünü güçlendirip, tüketicilerin güvenliğini ve refahını artırmaya katkı sağlayacak yasayla ilgili Ticaret Bakanlığı’nın kılavuz çıkarmasını istiyor. Reklam ve kampanya harcamalarının nasıl hesaplanacağı gibi teknik konularda bağımsız denetim şirketlerine rehberlik edecek detaylı yönergelerin oluşturulması gerektiğini belirtiyorlar.
OYBİRLİĞİYLE YASALAŞMIŞTI
1 Temmuz 2022’de TBMM’de oybirliği ile yasalaşan kanun daha sonra anlaşılmayan bir nedenle CHP tarafından Anayasa Mahkemesi’ne taşınmıştı. Hatta bir e-ticaret firmasının Cumhuriyet gazetesine yasa aleyhine haberler yapması için çikolata kutusunda 500 bin TL verdiği iddiaları gündeme bomba gibi düşmüştü. Mahkeme ise iptal istemini oybirliğiyle reddetmişti.
Yüksek Mahkeme’nin iki hafta önce yayınlanan gerekçeli kararında da kanunun e-ticaret firmaları aleyhine orantısız bir sınırlamaya neden olmadığını belirterek, yasanın küçük ve orta ölçekli e-ticaret oyuncuların rekabet gücünü koruyarak varlıklarının sürdürülebilirliğini sağlama amacı taşıdığını, büyük e-ticaret oyuncularının avantajlı konumlarını kullanarak rekabet ortamını bozmalarını engelleme amacına hizmet ettiğini tespit etmişti. Kanun, 1 Ocak 2023’te kademeli olarak birkaç yılda yürürlüğe girecek. Yılbaşında e-ticaret platformları kendi özel markalarını platformları üzerinden satamayacak. Belirli bir pazar payının üzerindeki pazaryerleri yeni yıl ile birlikte e-ticaret pazar yerindeki satışları haricinde kargo hizmeti sunamayacak.
YASA NE GETİRİYOR?
* E-ticaret faaliyeti gösteren tüm oyuncular lisans alacak.
* Yıkıcı fiyat rekabetine sebep olan zararına satışı engellemek için indirim, ıskonto, promosyon, reklam ve pazarlama bütçesi kısıtlanıyor.
* Pazar payı yüzde 35 üzerindeki oyunculara kargo ve fintek uygulamaları konusunda kısıtlamalar getiriliyor.
* E-ticaret platformlarının kendi markalarını (private label) kendi platformlarında satmasının önüne geçiliyor.
* E-ticaret platformları geç ödeme yapma, satıcıların alternatif kanallardan aynı ya da farklı fiyattan mal veya hizmet sunmasını ya da reklam yapmasını kısıtlayamayacak.
* Vatandaş belirli kişiden mal-hizmet teminine zorlanmayacak.
* Büyük ölçekli platformların e-cüzdan ve kargo hizmetlerine müdahale edilecek.
* Şikâyete konu ürünü 48 saati geçmemek üzere yayımdan kaldıracak.
* Satıcıların ulaşılabilir olması sağlanacak.
* Satıcılar satışlarına ilişkin verileri bedelsiz taşıyıp, bunlardan elde edilen işlenmiş verilere bedelsiz erişim sağlayacak. Platformlar bunun için uygulama programlama arayüzü oluşturacak.
