Türkiye’de, zarurî zelzele sigortası kapsamında, bir mesken için verilebilecek azami teminat meblağının 640 bin lira olduğunu belirten Avukat Abide Gülel, DASK teminatlarının piyasa kurallarına nazaran güncellenmemesi durumunda, sarsıntı bölgelerinde, birçok kişi için, mesken ve işyerlerinin yatırım aracı olmaktan çıkabileceği ikazında bulundu.
Son yıllarda emlak fiyatlarının inanılmaz artışına karşılık zelzele sigortası bedellerinin çok düşük kaldığını belirten Avukat Abide Gülel, Kahramanmaraş merkezli sarsıntılarla birlikte ortaya çıkan tablo hakkında şu bilgileri verdi:
DASK TEMİNATIYLA LAKİN PREFABRİK KONUT İNŞA EDİLEBİLİYOR
“Yakın vakitte meydana gelen zelzelelerin, pek çok bölgede maddi ziyanlara yol açtığı gözlemlendi. Bilhassa konut ve iş yeri satın alarak yatırım yapan bireyler, bu doğal afet sonucu büyük ekonomik kayıplar yaşadılar. Beklenen bir İstanbul zelzelesinin de ekonomik altyapı üzerinde emsal bir tesire sahip olabileceği öngörülüyor.
Örneğin, 50 milyon liralık, her biri 5 milyon lira pahasında 10 adet mülke yatırım yapmış bir birey düşünüldüğünde, bu mülklerde meydana gelebilecek ağır hasar yahut büsbütün yıkım durumunda, bu yatırımın büyük bir kısmının kaybolabileceği belirtiliyor. Şayet bu meskenler zarurî zelzele sigortası kapsamında sigortalanmışsa, her bir mesken için azamî 640 bin lira teminat alınabilecek ve toplamda bu 6 milyon 400 bin lira yapar. Fakat bu, 50 milyon liralık yatırımın 43 milyon 500 bin liralık kısmının yitirilmesi manasına gelir.
Bu durumda, şayet mülkler sigortalı değilse, bireyin sigorta teminatı dışında bir geliri olmayacak ve devlet tarafından sağlanabilecek temel konut imkanlarına yönlendirilecek.
Ancak, DASK’ın sunduğu 640 bin lira azami teminat fiyatının, mevcut inşaat maliyetleri düşünüldüğünde kâfi olmadığına dikkat çekilmektedir. Bu bütçe ile yalnızca yaklaşık 100 metrekarelik prefabrik bir konut inşa edilebilir ve piyasa koşulları göz önüne alındığında bu fiyatla yeni bir konut satın almak da epey güç.
RİSK VE EMLAK KIYMETİNE NAZARAN PİRİM SİSTEMİ GETİRİLMELİ
Çözüm yolu; tabanın sarsıntı riskine, yapının inşaat tekniğine, imal yılına, emlak pahasına nazaran pirim sistemi getirmektir. Risk durumuna nazaran daha fazla pirim ödeyen DASK’tan daha fazla teminat almalı. Binasının piyasa bedeli yüksek olan ancak zelzeleye dayanıklılık standartlarına nazaran inşa edilmiş yapılara da indirimler sunulmalı. Bu türlü bir düzenleme için Japonya’daki uygulamalar örnek alınabilir.
Deprem teminatları 640 bin lirada kalırsa ve bahsettiğim düzenlemeler yapılmazsa, İstanbul başta olmak üzere zelzele çizgisindeki kentlerde konut ve işyerleri yatırım aracı olmaktan çıkabilir. İlgili kurumlar bu mevzuda yeni bir düzenleme için çabucak harekete geçmeli.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
