Sadece yaşlıların değil gençlerin de karotis arter -şah damarı- hastalığı ile karşı karşıya kalabileceğine işaret eden Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Olcay Özveren, “Özellikle hareketsiz hayat, beslenme biçiminin berbatlaşması, diyabetin daha çok karşımıza çıkması, obezitenin artması üzere durumlar şah damarı hastalığının genç popülasyonda izlenmesine, felç ve inmelerin artmasına sebep oluyor” dedi.
İnme geçiren hastaların büyük bir kısmından sorumlu tutulan karotis arter, yaygın bilinen ismiyle şah damarı hastalığı yarattığı tesirler büyük olmasına rağmen gereğince tanınmayan bir hastalık. Bununla birlikte hastalık sinsi seyrettiği için fark edilmediği takdirde ömür kaybıyla sonuçlanabilecek bir tabloyla karşı karşıya kalındığına söyleyen Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Olcay Özveren, hastalığın erken tespit edildiğinde tedavisinin mümkün olduğunu anlattı. Tüm dünyada hayat kayıplarında hala kardiyovasküler hastalıkların birinci sırada yer aldığını hatırlatan Prof. Dr. Özveren, şah damarı hastalığının da bu hasta kümeleri içinde yaklaşık yüzde 36’lık orana sahip olduğunu belirtti.
“GENÇLERİ VE ATLETLERİ DA ETKİLİYOR”
Şah damarı hastalığında ileri yaş risk faktörleri ortasında yer alsa da bu sorunun gençleri de etkilediğini anlatan Prof. Dr. Özveren, “Karotis arter hastalığının cinsiyetler açısından görülme farklılığı bulunmuyor. Bayan erkek ortasındaki oran neredeyse eşit. Daha çok yaşlı popülasyonda görülmekle birlikte genç popülasyonda bu hastalıkla karşı karşıya kalabiliyor. Bilhassa sedanter hayat, beslenme halinin berbatlaşması, diyabetin daha çok karşımıza çıkması, obezitenin artması şah damarı hastalığının genç popülasyonda izlenmesine, felç ve inmelerin artmasına sebep oluyor. Bununla birlikte genç faal atletlerde ani boyun hareketleri ile damar içerisinde yırtıklar oluşabiliyor. Romatizmal hastalıkların seyrinde de vaskülit dediğimiz damar tutulumları olabiliyor. Hasebiyle bu kümesinde dikkatli olması gerekiyor” sözlerini kullandı.
“ÇOĞUNLUKLA SİNSİ SEYREDER”
Karotis arterin felç geçirmiş hastaların büyük bir kısmından sorumlu olan bir damar hastalığı olduğunu anlatan Prof. Dr. Özveren, “Özellikle koroner arter hastalığı açısından da riskli kümede yer alan; diyabet hastaları, sigara kullananlar,75 yaş üstü bireyler, yüksek tansiyon hastaları, sedanter hayat sürenler ve obez şahıslar şah damarı hastalığı açısından da risk altında yer alıyor. Çoğunlukla sinsi seyreden bu sorun bazen klinikte muayene sırasında fark edilen üfürümle ortaya çıkar. Sonrasında detaylı muayeneye geçilir” dedi.
“GÖRÜNTÜLEME PROSEDÜRLERİ HASTALIĞIN ORTAYA ÇIKMASINDA ÖNEMLİ”
Hastalığın görüntüleme yollarıyla açığa çıktığını söyleyen Prof. Dr. Özveren, “Bu hastalığı ultrasonografi, tomografik, anjiyografi, klasik anjiyografi, konvansiyonel anjiyografi prosedürlerle açığa çıkartabiliyoruz. Daralma çok tıkayıcı değilse, klinik sonlanım olmadıysa ya da damarı tıkayan segmentte yüzde 50’den daha az bir daralma kelam hususuysa biz bunu ilaç tedavisi ile tedavi edebiliyoruz. İlaç tedavisi bunun küratif olarak olmasını engelleyebiliyor” formunda konuştu.
“TEDAVİ HALİ BİREYE NAZARAN BELİRLENİR”
Şah damarı hastalıklarının tedavi edilebilir hastalıklar kümesi ortasında yer aldığının altını çizen Prof. Dr. Özveren, tedaviyle ilgili şu bilgileri verdi: “Tedavide üç farklı yol kullanıyoruz. İlaç tedavisi, boyun damarına stent takılması ya da karotis endarterektomi dediğimiz cerrahi tekniklerle plağı tedavi edebiliyoruz. Akut inme geliştiği vakit ise trombüs aspirasyon formülleri dediğimiz atan pıhtıyı alıp hastanın büsbütün düzelmesini sağlayabiliyoruz. Bu tedavi prosedürlerinin çeşitlenmesinde hastanın klinik durumu, damar yapısı, ek hastalıkların varlığına nazaran değişebilir. Kimi hastalarda sekel -doku bozukluğu- kalabiliyor. Trombüs dediğimiz pıhtı atmasından sonra birinci 6 saat içerisinde teşebbüs yapmak gerekiyor. Bu durumda hastalara büsbütün düzgünleşme sağlanabiliyor.”
TEKRARLAMASINI ÖNLEMEK İÇİN KLİNİK TAKİP ÖNEMLİ
Erken tedaviyle şah damarı hastalığının neden olabileceği hayat kaybı ya da inme üzere sonuçların önüne geçilebildiğini lakin hastalığın tekrar etme riskinin olduğunun da bilinmesi gerektiğini anlatan Prof. Dr. Özveren konuşmasına şöyle devam etti: “İki şah damarı olduğu için tek taraflı olan sorunu çözdüğünüz vakit öbür tarafta da tıpkı sorunla karşı karşıya kalma ihtimali var. Biz bunu klinik takiplerde engellemeye çalışıyoruz.”
“5 YILLIK DÖNEMLERLE BOYUN DAMAR ULTRASONOGRAFİ YAPTIRMALARINI ÖNERİYORUZ”
Diğer kardiyovasküler hastalıklar üzere şah damarı hastalıkları da önlenebilir hastalıklar kümesi içerisinde olduğunu belirten Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Olcay Özveren, korunma gayesiyle yapılması gerekenleri şöyle sıraları: “45 yaş üstü popülasyonda da koroner arter risk faktörleri olan bilhassa diyabet hastaları, sedanter ömrü olanlar, obez bireyler, hipertansiyonu olanlar ve sigara içenlerin 5 yıllık dönemlerle boyun damar ultrasonografi yaptırmalarını öneriyoruz. Yaptığımız ultrasonografi incelemede boyun damarlarında ateroskleroz plak sapladığımız hastalarda bu takip sürecini yıllık dönemlerle indiriyoruz. Öteki kardiyovasküler hastalıklarda olduğunu üzere kişinin hayat usulü değişiklikleri de son derece değer taşıyor. Günlük hayatımızda sporu etkin etmek, beslenmemize dikkat etmek, obezite var ise diyet ve idmanla obeziteden kurtulmak, diyabetin denetimi, sigarayı bırakmak üzere faktörlerle aslında şah damarı hastalığını engelleyebiliyoruz.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
