EY, her yıl hazırladığı ‘Teknoloji şirketleri için en büyük 10 fırsat’ araştırmasının en yeni versiyonunu yayımladı. Araştırmaya nazaran; 2023 yılında global ekonomik aksilikleri ve artan jeopolitik tansiyonları başarılı bir halde yöneten teknoloji dalı, 2024’te de rekabetten kopmamak ve hatta üstünlük sağlamak ismine, üretken yapay zekâ (GenAI) dahil olmak üzere yeni kuşak teknolojilere ve dijital altyapıya yatırım yapmalı.
Uluslararası danışmanlık hizmetleri şirketi EY’ın (Ernst & Young) ‘Teknoloji şirketleri için en büyük 10 fırsat’ araştırmasının 2024 versiyonu, teknoloji şirketlerinin faydalanabileceği en kıymetli fırsat alanlarına vurgu yapıyor. EY araştırmasına nazaran satışları olumsuz etkileyen ekonomik dalgalanmalar, çeşitli pazarlara, teknolojilere, ham hususlara erişimi tehdit eden jeopolitik gelişmeler ve ticari uyuşmazlıklar üzere risklere karşın, teknoloji şirketlerinin büyümeye devam etmesi için odaklanması gereken en değerli 10 fırsat alanı şöyle sıralanıyor;
1. GenAI, oyunun kurallarını değiştiren bir teknoloji olarak benimsenmeli
Üretken yapay zekâ (GenAI), yeni bir dijital dönüşüm çağını başlattı. GenAI ortaya çıkmadan evvel tasarlanan ve uygulanan dijital dönüşüm uğraşları süratle geçerliliğini yitiriyor. Bu noktada dijital dönüşümde geride kalan teknoloji şirketleri, yapay zekâyı stratejilerinin merkezine yerleştirerek rakiplerinin önüne geçebilir. Yapay zekâ; sadece dönüşüm seyahatlerinin hızlandırılmasına değil, tıpkı vakitte süratle gelişen teknoloji ve iş modelleri ile operasyonların yine şekillendirilmesine de imkan tanıyacak. Dijital dönüşüm seyahatlerinde aslında epeyce yol kat eden şirketlerin ise yapay zekânın merkezi bir rol üstlenmesini sağlamak için dijital stratejilerini tekrar kıymetlendirerek yönlendirmeleri gerekecek. Bu risk ve fırsat istikrarıyla karşı karşıya kalan teknoloji şirketlerinin, özel bir yapay zekâ denetim merkezi kurması, dijital dönüşümde liderliğini korumak yahut elde etmek için kıymetli olacak. GenAI’ı teknoloji dönüşümlerine entegre eden şirketler, sürdürülebilir bedel yaratmak için de daha âlâ bir pozisyona sahip olacak.
2. GenAI’ın kullanım alanları için fırsatları belirleyerek hedefleme yapılmalı
GenAI tesirli bir biçimde uygulandığında, şirketlerin hem eser ve hizmetlerini geliştirmelerine hem de operasyonlarını daha verimli bir halde yürütmelerine yardımcı oluyor. Fakat tüm potansiyel kullanım alanları için GenAI’dan yararlanmak cazip gelse de GenAI araçları, yüksek maliyet ve kaynak üzere kimi zorlukları da beraberinde getirebiliyor. Bu nedenle, şirketler bilhassa katma kıymetli kullanım alanlarını ve dönüşüm fırsatlarını göz önünde bulundurarak kaynaklarını nereye yönlendireceklerini dikkatlice belirlemeli. Bu teknolojiden yararlanmak için potansiyel fırsatlardan oluşan bir portföy geliştirmek, başlangıç için âlâ bir yol olabilir. GenAI yatırımlarını başlatmak yahut artırmak isteyen teknoloji şirketleri, kârlı büyümeyi destekleyebilecek ön ofis (front office) kullanım senaryosunu hedefleyebilir. Örneğin, yazılım kodlamada GenAI’dan yararlanmak ve direkt kârlılığa giden bir sinirle içerik üretimini hızlandırmak için insan-makine arayüzleri kullanılabilir. Bununla birlikte, art ofis (back office) kullanım örnekleri de verimliliğin artırılmasına ve maliyetlerin azaltılmasına da yardımcı olabilir.
3. Uç bilgi süreç (edge) sistemine ve yeni dijital altyapı biçimlerine yatırım yapın
Yeni jenerasyon teknolojiler geliştikçe, kuruluşların robotik aygıtlar, akıllı konut sensörleri ve şoförsüz araçlar üzere kaynaklardan gelen ve daima artan büyük ölçüdeki bilgileri işlemesi gerekiyor. Yapay zekânın süratle ilerlemesi, uç bilgi süreç (edge) alanında ultra süratli süreç gerektiren kullanım senaryolarının çoğalması ve düzenlemelerdeki daima değişimler göz önünde bulundurulduğunda, teknoloji şirketleri 2024 yılında operasyonlarını ve tecrübelerini güzelleştirmek için dijital altyapı yatırımlarını optimize etmeli. Uç bilgi süreç sistemi sürat ve ölçek kazandıkça, yeni jenerasyon dijital altyapıyı aktifleştirme ve giderek sıkılaşan sermaye kısıtlamaları içinde kalma üzere birbiriyle rekabet eden amaçları dengelemeyi başaran şirketler, kazanan pozisyonda olmaya devam edecek.
4. Gelişmekte olan pazarlarda ek tedarik zinciri çizgileri oluşturulmalı
Jeopolitik olaylar ve tedarik zincirindeki aksamalar, şirketlerin idare şuralarının gündemindeki öne çıkan üç riskten ikisi olarak belirleniyor. Global alanda hizmet veren şirketler için ikincil bir tedarik zinciri sınırı oluşturmak, gelecekteki muhtemel ticari aksaklık risklerini azaltmanın faal bir yolu olarak görülüyor.
5. Yapay zekâ yol haritası etrafında kurumsal yatırım stratejisi şekillendirilmeli
Yapay zekâ (AI) ve büyük lisan modellerinin (LLM) kullanımı süratle artıyor, fakat buna ayak uydurmak kolay olmayabilir. Çünkü donanım talebinin arzı geride bırakması yüksek fiyatlara ve sonlu bulunabilirliğe yol açıyor. Dahası, bu hizmetlerin özelleştirilmesi ve uygulanması marifet ve yetenek gerektiriyor. Geçmiş tecrübelerden yola çıkarak, satın alma süreçlerinin ve mutabakatların bu alandaki gelişimi hızlandırabileceğini söyleyebiliriz. Öte yandan, kesimdeki mutabakatların daha titiz bir incelemeye tabi tutulmasına ek olarak, jeopolitik tansiyonlar ve milletlerarası ticaret uyuşmazlıkları, bilhassa yapay zekâ alanında mutabakatların yapılmasına mahzur teşkil ediyor. Bu nedenle, bu alanda büyümenin en uygun yolu küçük ve orta ölçekli satın almalar, kurumsal yatırımlar ve iştiraklerden geçiyor. Satın almalar, bugün mümkün görünmeyen gelecekteki uygulamalar için farklı yol haritaları geliştirebilecek. İştirakler ise yeni fırsatları takip etmek için gereken bilgi setlerine, hizmetlere ve pazarlara anında erişim sağlayabilecek.
6. Platform iş modellerinden yararlanılmalı
Teknoloji bölümü bir dönüşüm ve tekrar şekillenme devrinden geçiyor. Platform iş modelleri, teknoloji kesiminde standart çalışma prosedürü haline geldi ve GenAI ihtilalinin de merkezinde yer alıyor. Bu süreçte, bilgi stratejileri de dahil olmak üzere platform iş modellerinin uygulanmasını yahut geliştirilmesini hızlandırmak için maksat odaklı bir yaklaşım benimseyen şirketler kıymet elde edecek. Yapay zekâ; bölümde yeni fırsatları tetikledikçe, şirketler pazar hissesi için rekabet ederken, sağlam ve çeşitlendirilmiş bir platform kurma mahareti kazananları farklılaştıran temel bir özellik olacak.
7. Global minimum vergi ıslahatına hazırlanılmalı ve proaktif olunmalı
Küresel vergi sisteminin 2024 yılında eskisinden karmaşık süreçlere girmesiyle, bunun tesirleri teknoloji şirketleri için de vergi departmanlarını aşan bir husus haline gelmeye başladı. Bugün vergi yüklerini optimize etmek için proaktif düşünen, kapsamlı ve bütünsel bir formda hareket eden şirketler, daha yavaş karşılık veren rakiplerine nazaran avantajlı bir başlangıç yapacak. 2024’ten itibaren %15 oranlı Global Minimum Kurumlar Vergisi uygulamasına geçilmeye başlanmasıyla birlikte büyük ölçekli teknoloji şirketleri, global tedarik zincirlerini yapılandırma ve faaliyet gösterdikleri ülkelerde operasyonlarını %15 vergi oranını karşılayacak biçimde düzenleme fırsatına sahip, bu da şirketlerin sermayesinin daha esnek olmasına katkı sağlayacak.
8. Çevresel çalışmalarda data merkezlerinin enerji verimliliğine öncelik verilmeli
Net sıfıra giden yol uzun ve güçlü, fakat bu seyahati tamamlamak teknoloji dalı için büyük kıymet taşıyor. Birçok teknoloji şirketi karbon amacını taahhüt etmiş durumda. Lakin bütçelerin kısıtlı olduğu bir ortamda şirketlerin nereden başlayıp hangi mevzulara öncelik vereceğini düşünmesi değerli. Teknoloji şirketlerinin bu yıl bilhassa bilgi merkeziyle bağlantılı olarak güç verimliliğini artırmaya odaklanması gerekiyor. Bilgi merkezleri giderek artan ölçüde elektrik tüketiyor. 2027 yılına gelindiğinde yapay zekâ, Hollanda büyüklüğünde bir ülke kadar elektrik tüketebilir. Teknoloji şirketlerinin, data merkezlerini daha güç verimli hale getirmesi, gelecekte yaşanabilecek güç krizlerinin tesirini azaltacak ve kısa vadede dijital hizmetlerin üretim maliyetlerini düşürecektir.
9. Gelişmiş risk araçlarına yatırım yapılmalı
Pandemi süreci, yıkıcı olayların öteki olayları tetikleyerek hem riskler hem de birtakım fırsatlar yarattığını gösterdi. Bu şekil risklere hazırlıklı olup uygun formda cevap vermenin şirketler için fark yaratabileceğini söyleyebiliriz. Bu nedenle teknoloji şirketleri de; ticari yaptırımlar, jeopolitik tansiyonlar, vergilendirme ve yasal değişiklikler, iklim olayları ve tedarik zinciri krizi üzere risk kategorilerine ait durumlarını yine kıymetlendirmeli; maliyetler, riskler, esneklik ve çeviklik ortasındaki karmaşık istikrarları de nasıl yönettiklerini tekrar gözden geçirmelidir. Bugün gelişmiş risk araçlarına yatırım yapan şirketler, bir sonraki risk ile karşı karşıya kaldıklarında, bunun tesirlerini minimize etme fırsatına sahip olacaklar.
10. Siber riskleri azaltmak için ileri teknolojilerden faydalanılmalı
GenAI ve kuantum teknolojileri üzere gelişmekte olan teknolojiler işletmelere birçok yarar sunarken, birebir vakitte siber tehditlerin tabiatını kökten değiştiriyor ve oluşturdukları riskleri de artırıyor. Teknoloji şirketlerinin data açısından varlıklı lakin karmaşık bir teknik sisteme sahip olma eğilimi, onları siber tehditlere bilhassa açık hale getiriyor. Bu alana yatırım yapan teknoloji şirketleri, siber tehditleri daha âlâ yönetmeyi başarıyor. Günümüzde teknoloji şirketleri, iş süreçlerini netleştirmek, operasyonlarını daha âlâ anlamak, datalarını ve sistemlerini gerçek bir halde sınıflandırıp etiketlemek için GenAI teknolojisinden faydalanabilir. Ayrıyeten siber risk faktörleri, GenAI aracılığıyla otomatik bir halde ele alınarak siber riskler daha süratli, daha kapsamlı ve daha düşük maliyetle azaltılabilir.
EY Türkiye Telekomünikasyon, Medya ve Teknoloji Bölüm Başkanı ve Danışmanlık Kısmı Şirket Ortağı Emre Beşli, ilgili araştırmaya yönelik şu değerlendirmelerde bulundu:
“EY olarak, teknoloji bölümünde yaptığımız araştırmalar sonucunda belirlediğimiz fırsat alanları hem bu bölümdeki şirketlerin hem de alt kesimlerin 2024 yılında ve ilerisinde başarılı olmaları için kıymetli bakış açıları sunuyor. Fırsatlar içerisinde GenAI’ın birkaç farklı persektifle öne çıkması, beklentilerin epeyce yüksek olduğu bu periyot için sürpriz değil. Bununla birlikte, tedarik zinciri yedekliliği, güç verimliliği ile faal siber güvenlik ve risk idaresi üzere şirketlerin uzun müddettir gündeminde olan fırsat mevzularının da geçerliliğini koruduğunu gözlemliyoruz. Vergi mevzuatındaki değişiklikler ve öteki regülatif bahisler da fırsatları şekillendiren başka kritik faktörler ortasında yer almaya devam ediyor.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
