GİDEREK ARTAN UYUZ TEHLİKESİNE KARŞI TEDBİRİNİZİ ALIN
Bir deri hastalığı olan uyuz beşerden beşere yakın temasla bulaşıyor. Son yıllarda uyuz hastalığının ülkemizde görülme oranı giderek artıyor. Bunun nedenleri ortasında tedavinin hakikat bir halde yapılmaması ve uyuz parazitinin ilaçlara direnç göstermesi üzere nedenler yer alıyor. Uyuz hastalığında tedavinin ferdî değil, bütün aile kapsayacak halde yapılması büyük kıymet taşıyor. İlaç tedavisinin yanında kıyafetler, konut dokumacılığı ve konut eşyalarının da hijyeninin kesinlikle sağlanması gerekiyor. Memorial Şişli Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Gürkan Yardımcı, uyuz hastalığı hakkında bilgi verdi.
15-20 dakikalık temaslar uyuzun bulaşması için kâfi oluyor
Uyuz Sarcoptes scabiei var. hominis adı verilen bir parazitin neden olduğu kaşıntılı ve bulaşıcı bir deri hastalığıdır. Bu parazit insan gözü ile fark edilemeyecek kadar küçüktür. Parazitin şahıstan şahsa bulaşabilmesi için 15-20 dk’lık temaslar kâfi olabilmektedir. Her iki cinsiyette, her yaş kümesinde ve her sosyoekonomik seviyede görülebilmektedir. Fakat yakın temasın sık olduğu kalabalık ortamlarda (okul, bakım konutları, öğrenci yurtları vs.) bulaşma daha kolay olduğu için daha süratli yayılabilmektedir. Bilhassa cinsel temas, birebir yatakta yatma, el ele tutuşma, havlu ve giysilerin ortak kullanımı üzere deri temasının olduğu durumlar en sık bulaşma yollarıdır.
Bebek ve çocuklarda ayak tabanları ve saçlı deride kaşıntı ağır oluyor
Hastalığın bulaşmasından sonra çoklukla 4 ila 6 hafta süren bir kuluçka periyodu bulunmaktadır. Bu periyotta bireyde rastgele bir belirti bulunmayabilir fakat paraziti deride taşımaktadır. Kuluçka mühletinden sonra bilhassa geceleri ve sıcak ortamlarda artış gösteren şiddetli kaşıntı hastalığın en değerli belirtisidir. El parmakları, avuç içi ve el bileklerinde içerisinde parazitin kendisi, yumurtaları ve dışkılarını içeren tünel ismi verilen yapılar sıklıkla görülmektedir. Bununla birlikte kaşıntı erkeklerde genital bölge, koltuk altı, bel bölgesi ve kalçalarda ağır iken bayanlarda göğüs bölgesi, göbek deliği etrafı, koltuk altı ve kalça bölgesinde ağırdır. Bebek ve çocuk yaş kümesinde ayak tabanları ve saçlı deri tünellerin gözlendiği ve kaşıntının ağır olduğu bölgelerdir.
Uyuz hastalığının tedavisi ferdi yapılmamalı
Hastalığın tanısı çoklukla klinik bulgular ile konulmaktadır. Dermoskopik muayene ile tüneller görülmesi tanıyı katılaştırır. Tedavide hem ağız yoluyla alınabilen hem de deriye dışardan sürülebilen ilaçlar bulunmaktadır. Hastanın yaşı, ek hastalıklarının olup olmaması, sistemik tedavi planlanacak ise kilosu üzere birtakım özellikler tedavinin belirlenmesinde kıymetlidir. Tedavi asla kişisel yapılmamalıdır. Birebir ortamda yaşayan her bireyin kaşıntısı olsa da olmasa da tedavi olması gerekmektedir.
Tedavinin yanlışsız bir biçimde uygulanması çok önemli
Bağışıklık sistemi zayıf bireylerde uyuz hastalığı daha şiddetli seyretmekle birlikte tedavi daha zordur ve tedavi mühleti daha uzundur. Tedavi sonrasında bile kaşıntının ortalama 4-8 hafta kadar devam edebileceği unutulmamalıdır. Yalnızca ilaç kullanımı tedavi için kâfi değildir. Kıyafetlerin, mesken dokumacılığının ve konut eşyaların hijyeni de çok değerlidir.
- Çarşaf, yastık kılıfı, giysiler, iç çamaşırları üzere dokumacılık eserleri mümkün olduğunca 600C ve üzerinde yıkanmalı ve yüksek ayarda ütülenmelidir.
- Bu halde paklığı yapılamayan dokumacılık eserleri ise ortalama 7-10 gün mühletle ağzı sıkıca bağlanmış bir poşet içinde bekletilmesi ve sonradan yıkanıp, ütülenmesi gerekmektedir.
- Koltuk, sandalye, kapı kolları üzere sık temas edilen lakin yıkanamayan eşyaların ise sirkeli su ile sık sık silinmesi gerekir.
Ülkemizde önerilen tedavinin yanlışsız formda yapılmaması, bilhassa pandemi yasakları sırasında kapalı alanlarda kalabalık bir formda bulunulması, parazitin kimi ilaçlara karşı direnç geliştirmesi üzere kimi nedenlerle son yıllarda görülme sıklığı epey artmıştır.
Evcil hayvanlardan insanlara uyuz bulaşmıyor
Hastalıktan korunmak için uyuz tanısı alanlarla, uyuzlu şahıslarla temas etmiş fakat kuluçka periyodunda olma ihtimali olan şahıslarla yahut uyuz kuşkusu olup kaşıntı şikayeti olan şahıslarla temas edilmemesi ve ortak eşyaların kullanılmaması gerekmektedir. Evcil hayvanlardan insanlara uyuz bulaşmaz, bu nedenle evcil hayvanların özel bir tedavisi gerekmemektedir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
