İsrail-İran arasındaki savaş, Tahran’da rejim değişikliği senaryolarını gündeme taşıdı. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu açık açık, “Hamaney’in ölümü savaşı bitirir.” diyor. Savunma Bakanı Katz da Hamaney’e “Sonun Saddam gibi olur.” tehdidinde bulundu.
Washington yönetimiyse bu hedefe mesafeli.
Aslında Netanyahu, öncelikli hedeflerinin İran’ın nükleer kapasitesini yok etmek olduğunu söylüyordu.
Ancak Tel Aviv, son günlerde hedeflerinde İran’da rejim değişikliği olduğuna yönelik mesajlar veriyor.
HANGİ SENARYOLAR MASADA?
İngiliz Guardian gazetesinden Patrick Wintour, “Bir iç çöküş mü, bir yıkım mı yoksa bir geçiş mi: İran’da rejim değişikliği nasıl görünürdü?” başlıklı makalede bu olasılıkları kaleme aldı.
Wintour, “Köklü bir otoriter rejimin devrilmesi bastırılmış ve öngörülemeyen güçlerin serbest kalmasına yol açar.” ifadesini kullanıyor.
Guardian yazarına göre olası bir çöküş senaryosu, zaman zaman rejimle çatışma yaşayan etnik gruplar için fırsat yaratabilir ve bazı gruplar İran toprakları üzerinde hak iddia edebilir.
DARBE GİRİŞİMİ OLUR MU?
Wintour, olası bir darbe girişimini de gündeme taşıdı. Devrim Muhafızları’nın kilit kadrolarının çoğu öldürülmüş olsa da İran’da rejimin politikalarından rahatsız bazı subayların darbe girişiminde bulunabileceğini öne sürdü.
Ancak böyle bir yapının daha özgürlükçü bir rejim garantisi anlamına gelmediğini de vurguladı. Wintour, kulislerde bir acil durum hükümeti söylentilerinin dolaştığını da yazdı.
Bunun içinde İran’ın eski Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, eski Dışişleri Bakanı Cevad Zarif ve eski Meclis Başkanı Ali Laricani’nin yer alabileceğini belirtti.
Guardian yazarına göre tam anlamıyla bir siyasi çöküş yaşanması durumunda, Evin Hapishanesi’ndeki siyasi mahkumlar arasından İran’ın yönetimini devralabilecek bir isim de lider olarak çıkabilir.
Yazar, 2011 yılından bu yana ev hapsinde tutulan eski başbakan Mir Hüseyin Musevi ile eşinin serbest bırakılması ihtimalini de hatırlatıyor.
“BATININ BİR HAZIRLIĞI YOK”
Makalede, Kanada’daki G7 Zirvesi’nde Avrupa ülkeleri arasında İran’da rejim değişikliği fikrine dair derin bir görüş ayrılığı yaşandığına da dikkat çekildi.
Bu konuda Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un, “Rejimi herhangi bir plan olmadan değiştirmek stratejik bir hata olur.” sözlerine vurgu yapıldı.
Irak örneği veren Macron; İran’da benzer bir durumun yaşanmasının kaosa yol açacağını söyledi. rejim değişikliğinin ancak halkın iradesiyle gerçekleşmesi gerektiğini belirtti.
Almanya Başbakanı Friedrich Merz’se Macron’un karşısında yer alarak; “Molla rejimi saldırılarıyla dünyaya ölüm ve yıkım getirdi. Bu, İsrail’in hepimiz için yaptığı kirli iş.” diyerek İsrail’e destek verdi.
Wintour’a göre Batı’nın İran’da rejimin çökmesinden sonraki sürece dair bir hazırlığı bulunmuyor.
