BUGÜN 5 ARALIK DÜNYA BAYAN HAKLARI GÜNÜ
İŞ DÜNYASINDA BAYANIN YERİ
Bugün 5 Aralık Dünya Bayan Hakları Günü. Kadınların iş dünyasının her alanına iştirakini desteklemek, bayan haklarına hassaslıkta kıymetli bir kriter. Araştırmalar, bayan çalışanların şirketlerin potansiyelini her alanda güçlendirdiğini ortaya koyuyor. İşte bu nedenle bayanın gücüne değer veren şirketler her yıl bayan çalışan oranlarını artırıyor. Peki istatistikler ne diyor? İşte iş dünyasında sayılarla bayan olmak…
Kadın Hakları Günü olarak kutlanan 5 Aralık tarihinin temeli, Olympe de Gouges’un 1791’deki Bayan ve Bayan Yurttaş Hakları Bildirgesi’ne dayansa da Türkiye’de Mustafa Kemal Atatürk tarafından 5 Aralık 1934 tarihinde “Kadınlara seçme ve seçilme hakkı” tanınmasıyla ülkemiz bayanları için çok daha manalı bir gün haline geldi. Kadınların iş gücüne iştirakinin yolunu açan ve bugün toplumsal cinsiyet eşitliğini tartışmamızın önündeki manileri kaldıran bu kıymetli günde iş omurundaki bayan oranlarına ışık tutacağız. Zira bayanların iş dünyasının her alanına iştirakini desteklemek, bayan haklarına hassaslıkta kıymetli bir kriter. Bayanların iş hayatındaki varlığı artık şirketlerin prestijinde ve toplumsal cinsiyet eşitliği odaklı yaklaşımlarında direkt tesirli. Araştırmalar, bayan çalışanların şirketlerin potansiyelini her alanda daha da güçlendirdiğini gösteriyor. İşte bu nedenle bayanın gücüne kıymet veren şirketler her yıl bayan çalışan oranlarını artırıyor. Pekala istatistikler ne diyor?
Kadın yönetici oranı yüzde 20,7 oldu
TÜİK’in İstatistiklerle Bayan 2021 raporuna nazaran, yönetici pozisyonunda çalışan bayanların oranı yüzde 19,3 olarak kayıtlara geçmişti. 2012 yılında bu oran yüzde 14,4’tü. Yani 10 yılda yönetici konumundaki bayan oranı yalnızca yüzde 4,9 arttı. 2022 raporuna baktığımızda ise bu oranın 2021 yılında yüzde 20,7 olarak kayıtlara geçtiği görülüyor.
Kadınların istihdam oranının erkeklerin yarısından daha az olduğu görüldü
TÜİK’in 2022 yılı hane halkı iş gücü araştırması sonuçlarına nazaran; 2021 yılında, Türkiye’de 15 ve üstü yaşlarda istihdam edilenlerin oranı yüzde yüzde 45,2 oldu. Bu oran evvelki yıl yüzde 42,8 olarak kayıtlara geçmişti. Bu oran bayanlarda yüzde 26,3, erkeklerde ise yüzde 59,8 olarak gerçekleşti. Rapora nazaran en yüksek istihdam oranı %52,0 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesinde, en düşük istihdam oranı ise %29,9 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde gerçekleşti.
En yüksek bayan istihdam oranı, %36,8 ile TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi %35,6 ile TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop), %33,8 ile TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) izledi. En düşük bayan istihdam oranı ise %14,5 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi %15,9 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır), %19,6 ile TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) izledi. En yüksek erkek istihdam oranı, %70,0 ile TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi %67,2 ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis), %67,1 ile TR52 (Konya, Karaman) izledi. En düşük erkek istihdam oranı ise %46,7 ile TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeyi %54,2 ile TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) ve TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) izledi.
Yükseköğretim mezunu bayanların iş gücüne iştirak oranı yüzde 65,6
Eğitim durumuna nazaran iş gücüne iştirak oranı incelendiğinde; 2020 yılında bayanların eğitim düzeyi yükseldikçe iş gücüne daha fazla katıldıkları görüldü. Yükseköğretim mezunu bayanların işgücüne iştirak oranı 2021 yılında %67,6 oldu. Bu oran 2020’de %65,6 idi. Hane halkı işgücü araştırması 2022 raporuna nazaran 2021 yılında 15 ve daha üst yaştaki işgücüne katılma oranının %51,4 olduğu görüldü. Bu oran bayanlarda %32,8, erkeklerde ise %70,3 oldu. İşgücüne katılma oranı eğitim durumuna nazaran incelendiğinde, bayanların eğitim düzeyi yükseldikçe işgücüne daha fazla katıldıkları görüldü. Okuryazar olmayan bayanların işgücüne katılma oranı %12,8, lise altı eğitimli bayanların işgücüne katılma oranı %25,3, lise mezunu bayanların işgücüne katılma oranı %32,5, mesleksel yahut teknik lise mezunu bayanların işgücüne katılma oranı %38,5 iken yükseköğretim mezunu bayanların işgücüne katılma oranı %67,6 oldu.
“Şirketler bayan istihdamını daha fazla desteklemeli”
Dünyada olduğu üzere Türkiye’de de birçok şirket bayan istihdamında eşitlikçi bir rol üstleniyor. İşte o şirketlerden biri de Ajinomoto. Ajinomoto İstanbul, iş hayatındaki eşitlikçi projeler kapsamında her geçen gün bayan istihdamını artırarak bayan emeğinin gücünü daha da artırmayı hedefliyor. Yeni oranlara bakıldığında Ajinomoto İstanbul’da kadın çalışanların, toplam çalışanlara oranı yaklaşık yüzde 41,5. Bu neredeyse tam eşitlik için son bir basamağın kaldığını gösteriyor. Bayan yöneticilerin toplam yöneticilere oranı ise yaklaşık yüzde 31,3 kadın idare heyeti üyelerinin, toplam idare şurası üyelerine oranı ise yaklaşık yüzde 43 olarak kaydedildi. Mevzu hakkında Ajinomoto İstanbul CEO’su Pürnur Üner Öbek, “Bu kıymetli günde, bayan haklarına hassas ve bayan emeğine öncelik veren bir şirket olarak toplumsal cinsiyet eşitliğine ve bayanın iş ömründe görünürlüğüne yönelik siyasetimizle her geçen gün bayan çalışan sayımızı artırdığımız bilgisini memnunlukla sizinle paylaşabilirim. Üretim, Bakım, Lojistik ve Depo, Ar-Ge, Kalite, Emekçi Sıhhati ve İş Güvenliği alanlarında istihdam ettiğimiz 48 profesyonel durumumuz bulunuyor. Şirketimizde bu durumların yüzde 43’ünde bayan yetenekleri istihdam ediyoruz. Bayan çalışanlarımızın yer aldığı bu durumların ortasında üretim zirve yöneticisi, vardiya mühendisi, kalite uzmanı üzere roller bulunuyor” diye konuştu.
İŞ HAYATINDA SAYILARLA KADIN
- Küresel iş gücüne iştirak oranı bayanlar için yüzde 63, erkekler için yüzde 94.
- Dünya çapında yapay zekâ ve bilgi tahlili profesyonellerinin yalnızca yüzde 26’sı bayan.
- Fortune 500 şirketlerinin yüzde 6,6’sında bayan CEO misyon yapıyor.
- Dünyada bayan parlamenter oranı 2020 yılında 24,9 oranında gerçekleşti.
- Dünya çapında çocuklarıyla yalnız yaşayan ebeveynlerin yüzde 84’ü bayan.
- Dünyada sinema imalcisi bayan oranı yüzde 21.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
