İyot, tiroid bezinin büyüme, beyin gelişimi ve güç metabolizmasının suratından sorumlu tiroid hormonlarını üretebilmesi için gerekli bir mineraldir. İyotun bedende eksik olmasının tiroid hormonu düzeylerinin düşmesine neden olarak çeşitli sıhhat meselelerine yol açabildiğini belirten Anadolu Sıhhat Merkezi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Eyyüp Kenan Özok, “İyot eksikliği yaşayan bireyler brokoli, ıspanak, kara lahana, karnabahar, soya fasulyesi, şalgam ve turp üzere besinleri tüketmemeli. Bu besinler iyotun tiroid bezinde tutulmasını zorlaştırır ve guatr hastalığının oluşmasına neden olabilir” açıklamasında bulundu.
Yetişkin bir insanın günde 150 mcg iyot tüketmesi önerilir. Gebelerde bu ölçü 220 mcg, emziren annelerde ise 290 mcg’dir. İyot eksikliği yaşamamak ya da varsa mevcut eksikliği gidermek için iyot açısından varlıklı besinlerin diyete dahil edilmesinin birinci adım olduğunu hatırlatan Anadolu Sıhhat Merkezi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Eyyüp Kenan Özok, “Toplumda görülen iyot eksikliğini gidermek ismine olağan tuz içerikleri iyotlu tuza çevrilmiştir. İyot eksikliğinin denetim altına alınmasında iyotlu tuz kullanmak gerekli. Lakin iyotlu tuz ısı, nem ve ışıktan etkilenir. Bu nedenle kapaklı bir kapta, dolapta ve kuru bir ortamda koruma edilmeli. Ayrıyeten yemeklere piştikten sonra ya da sofrada tuz eklenmeli. Bunun yanında deniz yosunları, Morina balığı, ton balığı ve karides üzere iyot içeren deniz eserleri, süt, yoğurt ve peynir üzere süt eserleri ve yumurta da iyot bakımından varlıklı eserler ortasında yer alıyor” diye konuştu.
İyot eksikliği depresyon ve enerjisizlik olarak belirti gösterebilir
Düşük iyot alımı, hamilelik, sigara, florür ve klorlu su ve Brassica ailesinden (karnabahar, brokoli, kale, lahana, Brüksel lahanası) sebzelerin çiğ olarak tüketilmesinin iyot eksikliğinin esas nedenleri ortasında olduğunu paylaşan İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Eyyüp Kenan Özok, “İyot eksikliğinin belirtileri ortasında baş dönmesi, bayılma, ciltte kuruluk, depresyon, enerjisizlik, kabızlık, kilo alma, kolesterol yüksekliği, saç dökülmesi, unutkanlık, üşüme, yorgunluk, el ve ayakların soğuk olması, tekrarlayan enfeksiyonlar, kabızlık, kas zahmeti, eklem katılığı ve böbrek fonksiyonlarında azalma sayılabilir” dedi.
Dr. Eyyüp Kenan Özok, vücutta iyot eksikliği belirtilerinin kısa müddette denetim altına alınmazsa şahısta tiroid kanseri, erken doğum yahut düşük, bayanlarda kısırlık, hudut sistemi rahatsızlıkları, büyümede gerilik, zihinsel bozukluklar, yumurtalık kanseri, tiroide bağlı otoimmün hastalıklar, prostat kanseri, kalpte büyüme, göğüs kanseri, kalp yetmezliği üzere rahatsızlıkların görülebildiğini yahut varolan hastalıkların kötüleşebildiğini de vurguladı.
Fazla iyot da sıhhate zararlı
Günde 2.000 miligramın üzerindeki çok iyot dozlarının bilhassa verem yahut böbrek hastalığı üzere durumlarda tehlikeli olabileceğinin de altını çizen Dr. Eyyüp Kenan Özok, “İyot fazlalığı tiroidin papiler kanserine ve hipertiroidiye neden olabilir. Gebe bayanlar ve emziren anneler de belirtilen dozların üzerinde iyot kullanmamalı. Sonuç olarak farklı kimselerin bedenleri farklı doz ölçülerine reaksiyon verdiğinden iyot kullanımında kesinlikle doktora danışılmalı ve dikkatli olunmalı. Bilhassa Hashimoto tiroiditi yahut hipotiroidizm olgularında iyot alımı kesinlikle doktora danışılmalı. İdrarda iyot atılımı testi yapılması bedenin iyot eksikliği hakkında fikir veren bir laboratuvar testidir” dedi.
İyotun 6 yararı
1. Metabolizma suratının denetimi – optimal güç seviyesi: İyot tiroid bezlerinin çalışmasını etkilediği için, bedenin bazal metabolik suratının denetiminden direkt sorumludur.
2. Kanserden korunma – göğüs kanserinin önlenmesi: İyot, kanserli hücrelerin kendi kendini öldürmesi demek olan apoptozu (planlı hücre ölümü) teşvik eder. Mutasyona uğramış hücrelerin yok edilmesine yardımcı olurken sağlıklı hücrelere ziyan vermez. İyottan varlıklı besinlerin göğüs tümörü gelişmesini baskıladığını gösteren ispatlar vardır.
3. Detoks özelliği: İyot bedenden kurşun, cıva üzere ağır metallerin ve öbür biyolojik toksinlerin atılmasını sağlayabilir. İyodun göğüs bezlerinin sıhhati, midede yerleşen gastrit ve mide kanseri nedeni Helicobacter pylori bakterisine karşı antibakteriyel tesir göstermesi, antioksidan tesirleri üzere tiroid dışı birçok faydası vardır.
4. Bağışıklık: İyot bağışıklığı dayanaklar. Hür hidroksil radikallerini yakalar. Antioksidan aktiviteyi uyararak ve artırarak kanser ve kalp hastalığı üzere kronik hastalıklara karşı korunmayı sağlar.
5. Cilt, saç ve diş sıhhati: Kuru, tahriş olmuş, pullanan ve enflamasyonlu bir cilt yapısı iyot eksikliğinin sık rastlanan bir belirtisidir. İyot parlak bir cilt, canlı saçlar ve sağlıklı dişler için değer taşıyan bir eser mineraldir. İyot eksikliği saç dökülmesi nedenidir.
6. Büyüme ve gelişme: Bebeklikte ve büyüme çağında kâfi iyot alınmaması yahut hamilelerdeki iyot eksikliği değerli bir büyüme-gelişme geriliği nedenidir. İyot eksikliğinin çok olması kretinizm denen ağır bir gerilik tablosuna neden olur. Bu noksanlıkların önlenmesi için gebelerde ve büyüme çağında iyot takviyesi kıymetli bir mevzudur.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
