En büyük eklem dokularımızdan biri olan kalça eklemi, bedenimizin ahenk içinde hareket etmesinde kıymetli bir rol üstleniyor; tüm yükümüzü taşıyor, rahatça yürümemizi ve oturup kalkmamızı sağlıyor. Bu vazifesini o denli muvaffakiyetle sürdürüyor ki bir gün ağrılar nedeniyle oturup kalkamaz, yürüyemez, hatta yardım almadan giyinemez hale gelinceye dek değerini birçok vakit anlamıyoruz. Sıklıkla kireçlenme, kırık – çıkık durumları ve romatizmal hastalıklar üzere sıhhat meselelerinde rastlanan bu yakınmalar kişinin günlük ömrünü sekteye uğratabiliyor. Yaşam kalitesini önemli boyutlarda etkileyen bu meseleler ‘kalça protezi ameliyatı’ ile giderilebiliyor. Ameliyat sonrasında kalça bölgesinde oluşan ağrılar geçerken, aksama, bacaklarda kısalık yahut topallama sorunlarına de tahlil sağlanabiliyor. Acıbadem Dr. Şinasi Can (Kadıköy) Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Mirza Zafer Dağtaş, kalça protezi ameliyatının hastaların ağrısız ve özgürce hareket edebilmelerine imkan sağladığına işaret ederek, “Hastalarımız bize kasık ağrısı, yürümede zorluk, aksama yahut topallama şikayetleri ile başvuruyorlar. Şiddetli ağrı ve yürürken yaşadıkları zorluklardan ötürü fizikî aktivitelerinin epeyce kısıtlandığından yakınıyorlar. Kalça protezi hastaların ağrısız ve özgürce hareket etmelerini sağlayan bir yol. Kalça proteziyle birlikte ağrıları geçen hastalarımız günlük hayatlarına meselesiz devam ederken, diledikleri planlarını da gerçekleştirme bahtını yakalıyorlar” diyor. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Mirza Zafer Dağtaş, kalça protezi ameliyatı hakkında en çok merak edilenleri yanıtladı; kıymetli teklifler ve ikazlarda bulundu.
- Kalça protezi ne vakit gündeme geliyor?
Kalça protezi; hasarlı kalça ekleminin yerine kullanılan metalik, hareketli ve kalıcı bir implant olarak tanımlanıyor. Hastanın yapamadığı ya da yaparken zorlandığı kalça hareketlerini tekrar kazandıran, ağrısız ve aksamadan yürümeyi sağlayan kalça protezine ekseriyetle ileri yaşlarda görülen kireçlenme nedeniyle başvuruluyor. Bunun dışında doğumsal eklem sorunları yaşayan hastalarda, kalça çıkığı ve büyüme plağı kayması üzere çocukluk çağı hastalık sekellerinde, kaza ve düşme üzere travmalar sonrasında ortaya çıkan eklem hasarlarında, romatizmal hastalıklarda, tümörler, ileri yaş kalça kırıkları ile kanlanma sorunu sonrası kemik nekrozlarında kalça protezi tedavisi tercih ediliyor.
- Protez için yaş sonu var mı?
Kalça protezi 18 yaşından büyük olan her hastaya uygulanabiliyor. Doç. Dr. Mirza Zafer Dağtaş, “Geleneksel yaklaşımda, muhtaçlığı olsa bile kalça protezi ameliyatı için hastaların en az 60 yaşına ulaşması beklenirdi. Ama çağdaş yaklaşımda, kemik gelişimini tamamlayan, yani ortalama 18-19 yaşından sonra, muhtaçlığı olan her yaş kümesine kalça protezi takılabilir. Hastaların en verimli oldukları 30 – 60 yaş ortasında, hareket kısıtlılığı ve iş gücü kaybı oluşturabilen sıkıntıları kalça protezi ameliyatıyla giderebiliyoruz” diye konuşuyor.
- Kalça protezi kimler için uygun değildir?
Vücutlarında enfeksiyon yahut enfeksiyon kuşkusu olan ya da onkolojik tedavi alan hastalara kalça protezi uygulanmıyor. Ağrısız yürüyüşler hedeflendiği için yatağa bağımlı hastalara da kalça protezi ameliyatı önerilmiyor.
- Kalça protezinin çeşitleri nelerdir?
Kalça protezleri temel olarak ‘yarım’ ve ‘total’ olmak üzere iki kümeye ayrılıyor. Kalça kırıklarında yarım ya da total protez uygulanırken, kireçlenme varlığında total kalça protezine başvuruluyor. Total protezlerin de hasta özeline nazaran alt tipleri bulunduğu için hastanın anatomisine en uygun protezi kullanmak, ameliyatın muvaffakiyetini arttırıyor.
- Kalça protezinin ömrü ne kadardır?
Kalça protezinin ömrünü hastanın yaşı belirliyor. Kuralına uygun yapılmış olan total kalça protezi, 40 yaş üstü hastalarda hayat uzunluğu sorun çıkarmıyor. Çok erken yaşlarda uygulanan total kalça protezlerinde yıllar içinde ağrı ve yetmezlik oluşursa protez yenisiyle değiştirilebiliyor.
- Kalça protezi ameliyat nasıl yapılıyor?
Kalça protezi ameliyatının genel yahut spinal anestezi altında yapılabileceğini belirten Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Mirza Zafer Dağtaş, ameliyatın ayrıntılarını şöyle anlatıyor: “Ameliyat öncesinde kan ve idrar tetkikleri yapılır. Hastalarda ameliyat öncesinde enfeksiyon varlığı kesinlikle ekarte edilir. Hasarlı ekleme cerrahi olarak ulaşılıp, hasarlı bölgeler çıkarılır. Gerekli ölçümler yapılır ve açılar hesaplanır. İnsan anatomisine en uygun kalça implantları seçilip, yeni kalça eklemi oluşturulur. Hastalar ameliyatın sonraki günü yardımla yahut yardımsız yürüyebilir ve çoklukla hastaneden üç gün sonra taburcu olurlar”
- Ameliyat sonrasında nelere dikkat etmek gerekiyor?
Ameliyat sonrasında hastaya birinci bir ay ihtimamlı ve denetimli bir hayat öneriliyor. Öğretilen antrenmanları yapmak ve yasaklı birtakım hareketlerden kaçınmak dışında önemli bir kısıtlamaya gerek duyulmuyor. Dikkat edilmesi gereken en kıymetli bahsin hastanın ameliyat sonrası düşmemesi olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Mirza Zafer Dağtaş, “Ayağı kayıp düz tabanda düşme ya da merdivenden düşme üzere travmatik durumlarda, protezin kalça ekleminden çıkması ya da protez etrafındaki kemiklerde kırık kelam konusu olabilir. Düşmeleri önlemek için dikkatli olmak, telaşlı davranmamak, kaygan ve ışıklandırması berbat olan ortamlardan uzak durmak gerekir” diyor.
- Hastalar günlük ömürlerine ne vakit dönebiliyor?
Hastalar ameliyatın sonraki günü yürümeye başlıyor; tek başlarına yataklarından kalkıp banyoya gidebiliyor. Lakin uzun yürüyüşler, toplu taşıma kullanımı yahut tek başına araç kullanmak için ameliyatın üzerinden bir ay geçmesini beklemek gerekiyor.
“84 yaşımdayım, kimseye muhtaç olmadan yürüyorum”
Her yaştaki hastaya uygulanabilen kalça protezi ameliyatıyla sıhhatine kavuşan hastalardan biri de kireçlenme meselesiyle yıllarca yürümekte zahmet çeken 84 yaşındaki Nasuki Haluk Ergun. Tek başına yataktan kalkmanın, banyoya gitmenin, yürümenin ve bağımsız dolaşmanın vazgeçilmez olduğunu vurgulayan Nasuki Haluk Ergun, “Hayatımın sonuna kadar kimseye muhtaç olmadan yaşamak istiyorum. Ayrıyeten kalça protezi ameliyatı sayesinde seyahate çıkmak üzere tüm hayallerimi gerçekleştirebiliyorum” diyor.
Ameliyattan evvel sol kalçasındaki ağrı nedeniyle rahat yürüyemeyen, kendi başına ayakkabı ve çorap giyerken zorluk yaşayan Nasuki Haluk Ergun, “Ameliyattan sonra yataktan kendi başıma kalktım ve evvel yürüteç yardımıyla, sonra kimsenin dayanağı olmadan yürümeye başladım. Kendi başıma kalktım, sandalyeye oturdum, yürüdüm, hatta alafranga tuvalete bile gittim” diye konuşuyor.
Ergun’un total kalça protezi ameliyatını gerçekleştiren Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Mirza Zafer Dağtaş, hastanın ameliyatın sonraki günü hiç takviye olmadan kendi başına hareket edebildiğini belirterek, kelamlarına şöyle devam ediyor: “Ameliyat sonrasında hastamız kendi başına kalktı, oturdu ve yürüdü. Yalnızca kendi kaslarını kullandığı için kas kaybı yaşamadı, hayati işlevlerini gerçekleştirmek için artık kimseye gereksinim duymuyor”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
