Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, enflasyon muhasebesine geçileceğini belirterek, “Enflasyon muhasebesine geçeceğiz, belki finans kuruluşlarına özel onları kapsama almayacağız.” dedi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Körfez ülkeleri başta olmak üzere yurtdışında gerçekleştirdiği ziyaretlere ilişkin olarak “Yurtdışı ziyaretlerimde hiç kimseden para talebimiz olmadı. Biz bir program uyguluyoruz, kapı kapı dolaşıp hiçbir talebimiz yok. Ziyaretlerimizin amacı uyguladığımız programı anlatmak” dedi.
Şimşek, enflasyon muhasebesine geçileceğini belirterek, “Enflasyon muhasebesine geçeceğiz, belki finans kuruluşlarına özel onları kapsama almayacağız.” dedi.
Bütçe görüşmelerinde milletvekillerini soru ve eleştirilerine yanıt veren Şimşek, enflasyonun sorumlusunun ücretliler olduğu yönünde kendisinin bir sözü olmadığını belirterek, “Kişisel olarak da hükümet olarak da sermaye taraftarı değiliz. Ben ücret ve enflasyon sarmalından söz etmiştim. Fiyat istikrarı çalışanların refahını artıracak tek formüldür” dedi.
ENFLASYON MUHASEBESİ NEDİR? NASIL YAPILIR?
Enflasyon, genel olarak fiyat seviyelerinin artması ve paranın değer kaybetmesi anlamına gelir. Enflasyon düzeltmesi ise, mali tabloların, paranın satın alma gücündeki değişimler nedeniyle gerçek durumu yansıtmayacak şekilde etkilendiği durumlarda, enflasyon etkilerini gidermek amacıyla yapılan bir düzeltme işlemidir.
Ülkemizde en son 2004 yılında uygulanan enflasyon düzeltmesi, 2023 yılının sonunda tekrar yapılacak. Bu durumda enflasyon muhasebesi nedir, nasıl yapılır gibi soruların cevaplarını merak ediyor olabilirsiniz. Detayları sizin için derledik.
ENFLASYON MUHASEBESİ NEDİR?
Enflasyon muhasebesi, bir şirketin finansal tablolarındaki parasal olmayan hesap kalemlerinin, finansal tabloların hazırlandığı tarihteki satın alma gücünü yansıtmak amacıyla, ilgili tutarların düzeltme katsayısı ile çarpılarak yeniden hesaplandığı bir muhasebe yöntemidir.
TÜRKİYE’DE ENFLASYON DÜZELTMESİ UYGULAMASI
Enflasyon düzeltmesi Türkiye’de ilk olarak, 5024 sayılı kanun ile 30 Aralık 2003 tarihinde, Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesinde değişiklik yapılarak ve kanuna geçici 25. madde eklenerek yürürlüğe girmiştir.
İlgili maddeye göre:
Kazançlarını bilanço esasına göre tespit eden gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin malî tabloları, fiyat endeksindeki artışın içinde bulunulan dönem dahil son üç hesap döneminde %100’den ve içinde bulunulan hesap döneminde % 10’dan fazla olması halinde enflasyon düzeltmesine tâbi tutulur.
Enflasyon düzeltmesi uygulaması, her iki şartın birlikte gerçekleşmemesi halinde sona erer.
Bu hükümler kapsamında Türkiye’de 2003 ve 2004 yıllarında enflasyon düzeltmesi yapılmış, 2005 yılında ise şartlar sağlanmamıştır. Bu tarihten sonra ilk defa bu yıl, 2023 yılında enflasyon düzeltmesi yapılacaktır.
ENFLASYON MUHASEBESİ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
Enflasyon düzeltmesi yaparken karşınıza çıkacak bazı kavramları gözden geçirmek ve kısaca tanımlamak önemli olabilir.
PARASAL VE PARASAL OLMAYAN KALEMLER
Ulusal para biriminin değerindeki dalgalanmalar karşısında nominal değerleri sabit kalan, ancak satın alma güçleri fiyat hareketlerine göre ters yönde değişen varlıklar, parasal kalemler olarak adlandırılır.
Parasal kalemler dışındaki varlıklar ise Parasal Olmayan Kalemler olarak sınıflandırılır.
Düzeltme Katsayısı
Malî tabloların ait olduğu aya ilişkin fiyat endeksinin, düzeltmeye esas alınan tarihi içeren aya ait fiyat endeksine bölünmesiyle elde edilen katsayı, düzeltme katsayısıdır. Bu katsayılar hesaplanırken TEFE(ÜFE) sistemi kullanılır.
Taşıma İşlemi
Mali tablolardaki parasal ve parasal olmayan tutarların, belirli bir dönemin sonundaki güncel değerlerini hesaplamak için kullanılan işleme “taşıma işlemi” denir.
Bu işlem sırasında kullanılan taşıma katsayısı, mali tabloların ait olduğu döneme ait fiyat endeksinin, bir önceki dönemin sonundaki (yıl içinde işe başlayanlar için işe başlanılan döneme ait) fiyat endeksine bölünmesiyle hesaplanan bir katsayıdır.
ENFLASYON MUHASEBESİ NASIL YAPILIR?
Enflasyon muhasebesi düzeltmeleri ile ilgili 3 farklı model bulunur:
-Mali tabloların belirlenen genel bir endeks yardımıyla düzeltilmesini savunanların geliştirdiği, Genel Fiyat Düzeyi Muhasebesi.
-Tablolardaki tarihi değerlerin cari değerleri ile gösterilmesi gerektiğini ileri sürenler tarafından ortaya atılan, Cari Maliyet Muhasebesi Yöntemi.
-İki metodun olumlu taraflarından yararlanılması amacıyla birlikte kullanılması gerektiğini düşünenlerin savunduğu, Karma Yöntem.
ÜLKEMİZDE ENFLASYON DÜZELTMESİ İÇİN
Genel Fiyat Düzeyi Muhasebesi kullanılır. Bu yöntemle enflasyon muhasebesi yaparken şu adımları takip etmelisiniz:
Düzeltmeye esas parasal olmayan kalemleri belirleyin.
Düzeltmeye esas tarihleri tespit edin.
Düzeltmeye esas tarih ile enflasyon muhasebesinin uygulanacağı tarih olan 31 Aralık 2023 arasındaki düzeltme katsayısını hesaplayın.
Düzeltilecek tutar ile düzeltme katsayısını çarpın.
ENFLASYON MUHASEBESİ NEDEN GEREKLİDİR?
Enflasyon düzeltmesi, mali tabloların gerçek ekonomik durumu yansıtmasını sağlayan bir muhasebe pratiğidir. Bu, işletmelerin ve ekonominin sağlıklı bir şekilde işlemesini ve kararlarını daha doğru bir şekilde almasını sağlar.
Örneğin, yüksek enflasyon ortamında, işletmelerin maliyetleri ve giderleri nominal olarak artar. Ancak, enflasyon düzeltmesi yapılmazsa, bu artışlar mali tablolara yansıtılmaz ve işletmelerin kârlılık oranları yanıltıcı bir şekilde yüksek görünür. Bu durum, işletmelerin vergi yükünü artırabilir ve yatırımcıları yanıltabilir.
Ayrıca, işletmelerin varlıkları (örneğin, makine ve teçhizat) nominal değerleriyle kaydedilirse, amortisman giderleri yanıltıcı olabilir ve işletmelerin vergi mükellefiyetini artırabilir.
Enflasyon düzeltmesi, bu tür yanıltıcı etkileri giderir ve işletmelerin gerçek mali durumlarını daha iyi anlamalarına; işletmelerin sermaye değerlerini korumalarına ve enflasyonun getirdiği riskleri azaltmalarına yardımcı olur.
