Sinsice ilerleyen ve son yıllarda giderek yaygınlaşan prostat kanseri, dünya genelinde akciğer kanserinden sonra erkeklerde en sık görülen ikinci kanser çeşidi olarak karşımıza çıkıyor. Acıbadem Altunizade Hastanesi Üroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Nejdet Karşıyakalı, ülkemizde yeni prostat kanseri tanısı alan hasta sıklığının her 100 bin erkekte 35 olarak saptandığını belirterek “Araştırmalar; metropollerde yaşayanların daha büyük risk altında olduğunu ortaya koymaktadır. İstanbul ve Ankara üzere metropollerde bu oranların Türkiye genelinden daha yüksek olup sırasıyla 43,7 ve 42,6 olduğu bildirilmiştir. Asya kökenli erkeklerde batı dünyasındaki erkeklere nazaran prostat kanseri daha az sıklıkta görülmekte iken Japonya’dan Amerika’ya taşınan erkeklerde riskin arttığı ve Amerikan vatandaşlarına yaklaştığı görülmüştür. Bu da çevresel ve/veya diyet faktörlerinin de prostat kanseri gelişiminde rolü olabileceğini düşündürmektedir” diyor. Üroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Nejdet Karşıyakalı 1-30 Eylül Dünya Prostat Kanseri Farkındalık Ayı / 15 Eylül Dünya Prostat Kanseri Farkındalık Günü kapsamında yaptığı açıklamada prostat kanseri hakkında bilinmesi gereken 9 değerli bilgi verdi, kıymetli ihtarlar ve tekliflerde bulundu.
1. Risk faktörlerine dikkat!
Prostat kanseri için bilinen en değerli risk faktörlerini; ileri yaş, aile hikayesi ve bir kadro genetik mutasyonlar (BRCA1 ve BRCA2) olarak sıralayan Dr. Öğretim Üyesi Karşıyakalı, ömür stili ve çevresel faktörlerin de prostat kanseri gelişiminde değerli rol oynadığını vurgulayarak şöyle konuşuyor: “Sigara, çok kilo, metabolik sendrom (artmış bel etrafı, trigliserit yüksekliği, HDL-Kolesterol düşüklüğü, hipertansiyon, diyabet) ve beslenme alışkanlıkları (yoğun alkol tüketimi, hayvansal süt eserlerinden yüksek protein alımı, kızarmış yiyeceklerin çok tüketimi, kırmızı et ve işlenmiş et tüketimi) bu risk faktörleri ortasında sayılabilir. Başka potansiyel risk faktörleri ortasında; inflamatuar bağırsak hastalıkları (yüksek riskli prostat kanseri ile ilişkili), kellik (prostat kanserine bağlı mevt riskinde artış), geçirilmiş cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve gece vardiyasında çalışma bulunmaktadır.”
2. Metropolde hayat, prostat kanseri riskini artırıyor!
Yapılan araştırmalara nazaran; metropollerde yaşayan erkeklerin prostat kanseri açısından daha büyük risk altında olduğunu belirten Dr. Öğretim Üyesi Karşıyakalı “İstanbul ve Ankara üzere metropollerde yeni teşhis alan prostat kanseri oranlarının Türkiye genelinden daha yüksek olup sırasıyla 100 bin erkekte 43,7 ve 42,6 olduğu bildirilmiştir. Asya kökenli erkeklerde batı dünyasındaki erkeklere nazaran prostat kanseri daha az sıklıkta görülmekte iken Japonya’dan Amerika’ya taşınan erkeklerde riskin arttığı ve Amerikan vatandaşlarına yaklaştığı görülmüştür. Bu da çevresel ve/veya diyet faktörlerinin de prostat kanseri gelişiminde rolü olabileceğini düşündürmektedir.”
3. Prostat kanserinden korunmak için!
Güncel bilgiler ışığında prostat kanseri gelişme riskini azaltmayı amaçlayan spesifik önleyici yahut diyet tedbirlerini destekleyebilecek kesin bir datanın olmadığını vurgulayan Acıbadem Altunizade Hastanesi Üroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Nejdet Karşıyakalı, “Buna karşın araştırmalar; güçlü bir antioksidan olan likopenden varlıklı olması açısından domatesin bilhassa hafif pişirilerek tüketildiğinde prostat kanseri gelişmesinde hami bir rolü olabildiğini gösteriyor. Tekrar antioksidan özellikleri olan kahvenin günde iki bardak tüketildiğinde prostat kanseri gelişim riskini azalttığı ve hastalık ilerlemesini yavaşlattığı gösterilmiştir” diyor.
4. Bu belirtileri göz gerisi etmeyin!
Prostat kanserinde en sık karşılaşılan sıkıntılar idrar yapma konusunda oluyor. Bu belirtileri; idrar yapma sıklığının artması, ani işeme hissi ile birlikte idrarın gelmesi, idrarda yanma, idrarı başlatma zahmeti, idrar akış gücünün zayıflaması, idrar yaptıktan sonra idrar kesesini tam boşaltamama hissi ve gece idrar kalkma olarak sıralayan Dr. Öğretim Üyesi Karşıyakalı “Bununla birlikte prostat kanseri hiçbir semptom göstermeyebileceği üzere hastalığın evresine bağlı olarak idrar ve menide kan gelmesi, erektil disfonksiyon (sertleşme güçlüğü), bel ve sırt ağrıları (hastalığın kemiklere yayılması sonucu), ayaklarda/bacaklarda şişlik, iştah kaybı ve istemsiz kilo kayıpları üzere ileri evre hastalık semptomları da gösterebilir” diyor.
5. Genç yaşlarda da görülüyor!
Prostat kanseri hastalarının yüzde 85’inin 65 yaş üzerinde teşhis aldığını fakat son yıllarda görülme sıklığının genç yaşlara da indiğini belirten Dr. Öğretim Üyesi Karşıyakalı “50 yaş ve altı şahıslarda de prostat kanseri görülebildiği ve bu yaş kümesinin tüm prostat kanseri teşhisli hastaların yüzde 2’sini oluşturduğu akılda bulundurulmalıdır. Ayrıyeten ailesel prostat kanserleri öteki prostat kanserlerine kıyasla 6-7 yıl daha erken yaşlarda görülebilmektedir. Buna rağmen hastalığın agresifliği/klinik seyri açısından bir fark çoğunlukla görülmemektedir” diye konuşuyor.
6. Şikayetler başlamadan sistemli muayene hayat kurtarıyor!
Prostat kanserinde şikayetler başlamadan evvel teşhis konulması hayat kurtarıyor. Hastalığın belilrtileri prostat kanserine mahsus olmadığı için şimdi şikayetler başlamadan nizamlı muayene çok kıymetli. Bu nedenle ailesinde prostat, göğüs, over (kadın yumurtalığı) ve Lynch Sendromu (kalın bağırsak kanserleri ile alakalı kalıtsal bir hastalık) hikayesi olan şahısların 40’lı yaşlardan itibaren prostat kanseri açısından tarama yaptırması öneriliyor. Erken evrede yakalanan prostat kanserlerinde küratif olarak isimlendirilen hastalığı güzelleştirebilecek, hastanın ömür müddetini uzatabilecek tedavi seçenekleri bulunuyor.
7. “Modern çağda hala parmakla muayene mi!”
Üroloji Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Nejdet Karşıyakalı “Parmakla yapılan prostat muayenesinde prostat yalnızca büyüklük tarafından değil bilhassa kıvamı tarafından kıymetlendirilir. Prostatta sertlik, hudutlarında düzensizlik ya da nodül denilen yapıların hissedilmesi prostat kanseri kuşkusu oluşturması istikametinden değerli muayene bulgularıdır. Tecrübeli bir Üroloji uzmanının parmağıyla saptayabileceği muayene bulgularından üstün olabilecek bir görüntüleme usulü ne yazık ki şimdi geliştirilememiştir. Bu nedenlerden dolayı yalnızca kanda bakılan PSA testi kâfi olmayıp kesinlikle parmakla prostat muayenesi yapılmalıdır. Yapılmadığı taktirde tanıya yönelik değerli adımlardan biri eksik kalacaktır” diyor.
8. Prostat kanseri tanısı için!
Prostat kanseri taramasında kullanılan en değerli laboratuvar tetkikinin kanda ölçülen PSA testi olduğunu, bu sayede erken teşhis konularak prostat kanserine bağlı ölümlerin yaklaşık yüzde 50 azaldığını belirten Dr. Öğretim Üyesi Karşıyakalı şöyle konuşuyor: “PSA ile ilgili akılda tutulması gereken en değerli mevzulardan biri ise PSA’nın prostat kanserine değil prostat bezine mahsus bir belirteç olduğudur. Yani hiçbir PSA düzeyi prostat kanseri tanısı koymada kâfi olmadığı üzere hastalık teşhisini da kesin olarak dışlayamamaktadır. Prostat kanseri tanısı fakat ve fakat prostat biyopsisi ile mümkün olmaktadır. Prostat biyopsisi kararı alınmasındaki iki temel münasebet ise; parmakla yapılan prostat muayenesinde kanser kuşkusu saptanması ve/veya yaşa nazaran PSA düzeyinin yüksek olmasıdır.”
9. Prostat kanserinde amaca yönelik biyopsi!
Prostat biyopsi süreci lokal ya da genel anestezi altında yapılabiliyor. Süreç sırasında prostat, ultrasonografi yardımıyla gerçek vakitli olarak görüntüleniyor ve biyopsi için doku örnekleri alınıyor. Günümüzde teknoloji ve tıptaki süratli gelişmeler sayesinde “füzyon” ya da “hedefe yönelik” prostat biyopsisi yapılabildiğini vurgulayan Dr. Öğretim Üyesi Nejdet Karşıyakalı bu prosedürü ve özelliğini şöyle açıklıyor: “Füzyon prostat biyopside süreç öncesi çekilmiş MR imgeleri ile ultrason imgeleri özel bilgisayar programları kullanılarak üst üste eşleştirilir ve prostat kanseri kuşkusu taşıyan alanların daha gerçek bir biçimde örneklenmesi sağlanır. Füzyon prostat biyopsisi ile klinik olarak değerli prostat kanserlerini saptama oranları arttırılırken klinik değersiz kanser saptama oranları azalmakta, bu sayede tedaviye bağlı oluşabilecek mümkün yan tesirlerden hastalar korunabilmektedir.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
