Günümüzde ağır iş temposuna karşın spora vakit ayıran bireylerin sayısı gün geçtikçe artıyor. Çünkü, sportif faaliyetler bedensel ve ruhsal sıhhatimize çok kıymetli katkı sağlıyor. O denli ki sistemli yapılan spor sağlıklı bir beden yapısı, güçlü kaslar ve düzgün bir postüre sahip olmamızın yanı sıra günlük ömrün gerilimiyle daha kolay baş etmemizde ve daha üretken çalışmamızda değerli bir rol üstleniyor. Acıbadem Altunizade Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Alper Kaya, sporun pek çok yararı olsa da yanlışlı yapıldığı takdirde spor yaralanmalarına neden olabileceğine dikkat çekerek, “Özellikle soğuk hava kaslarımızın elastikiyetini ve tepki mühletini azaltması nedeniyle yaralanma riskini artırır. Kasların ve tendonların kopması, kemikleri birbirine bağlayan doku bantlarının gerilmesi, omuz, diz ve ayak bileğinde yaralanmalar ile kırıklar en yaygın görülen spor yaralanmaları ortasında yer alır. Ayrıyeten herkesin beden ve kas iskelet sistemi yapısı tıpkı değildir. Münasebetiyle vücut ve sıhhat durumunuzla ilgili uzmandan ayrıntılı bilgi sahibi olduktan sonra size uygun olabilecek sporlara yönelmeniz gerekir” diyor. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Alper Kaya, spor yaparken kaçınmanız gereken yanılgıları anlattı; değerli teklifler ve ikazlarda bulundu.
Hata: Spora ısınmadan başlamak
Doğrusu: Spora başlamadan evvel, ısınma idmanlarını yaparak kaslarınızı hazır hale getirmeyi alışkanlık edinmeniz çok kıymetli. Bu antrenmanlar bedendeki kan akışı ile dokulardaki oksijen ölçüsünü artırarak kaslara esneklik kazandırıyor. Bunun bilakis soğuk kaslarla yapılan ani hareketler ise kas yaralanmaları, esneklik kazanılmadan yapıldığında menisküs yırtığı üzere meselelere taban hazırlıyor. Tekrar birebir sorunları önlemek için spor sonrasında germe idmanlarıyla bedeninizi yavaş yavaş soğutmayı da ihmal etmemeniz gerekiyor.
Hata: Sporun çabucak öncesinde çok yemek
Doğrusu: Spor yaparken kullanacağınız güce uygun beslenmeye ihtimam gösterin. Spor saatine çok yakın vakitte çok tüketilen yemeğin akabinde kan deveranı kaslardan uzaklaşıp daha çok sindirim sistemine yöneliyor. Bu durum da hem rahatsızlık hissi, hem de erken yorulmalara neden oluyor. Bilhassa kolay şekerin tüketilmesi ise insülinin süratle yükselmesine yol açıyor ve idman sırasında kan şekeri bu kere süratlice düşerek baş dönmesi ile bayılma hissine sebep olabiliyor.
Hata: Vücudu susuz bırakmak
Doğrusu: Antrenman öncesinde, sırasında ve sonrasında su içmeyi ihmal etmeyin. Prof. Dr. Alper Kaya, sportif faaliyetlerde, aktivitenin şiddeti ve mühletine bağlı olarak, bedende çeşitli seviyelerde sıvı kaybı yaşandığına işaret ederek, “Aşırı susamışlık hissi, yorgunluk, baş ağrısı ile bedensel olarak ağırlaşma hissi yahut idrar renginde yoğunlaşma su kaybının işaretleridir. Bu durumda spora devam etmemeli ve kesinlikle süratlice sıvı alarak bedendeki kayıp yerine konmalıdır. Aksi halde kas krampları üzere değerli meseleler gelişebilir” diyor.
Hata: Aşırı yorgun ve bitkin günlerde spor yapmak
Doğrusu: Çok yorgun ve bitkin haldeyken dikkat ile istikrar duyusu azaldığı için bu devirlerde spor yapmak yaralanma riskinin artmasına sebep oluyor. Hasebiyle kendinizi çok yorgun ve bitkin hissettiğinizde kolay fizikî aktiviteler dışında spor yapmayı ertelemeniz gerekiyor.
Hata: Kısa müddette sonuç almaya çalışmak
Doğrusu: Özellikle spora yeni başlayan bireylerin yaptıkları en değerli yanlışlardan biri, spordan kısa müddette yüksek bir randıman alma hayali oluyor. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Alper Kaya, kısa müddette sonuca ulaşma kanısıyla çok kısa aralıklarla ve çok idman yapmaktan kesinlikle kaçınmanız gerektiği ihtarında bulunarak, “Vücut yapısına uygun olmayan ya da çok yüksek tempo ve sıklıkta yapılan sporlar tekrar çok kullanım yaralanmaları olan kas ve eklem hasarlarının yanı sıra kalp ve sirkülasyon sisteminde kıymetli sıkıntılara yol açabilir. Hasebiyle sporu kesinlikle uzmanın önerisi doğrultusunda bir program halinde uygulamalısınız” diyor.
Hata: Geç saatlerde spor yapmak
Doğrusu: Geç saatlerde ve şiddetli yapılan spor uyku nizamını olumsuz tarafta etkileyebiliyor. Bilhassa sabahları güneşin doğuşuyla başlayan hormonal ritmin bozulmasına ve kortizolün artmasına sebep olarak bedenin iç istikrarının bozabiliyor. Prof. Dr. Alper Kaya, bu nedenle idman günleri ortasındaki müddetin uygun düzenlenmesinin ve dinlenmek için bedene kâfi müddet verilmesinin ehemmiyetini vurgulayarak, şöyle devam ediyor: “Vücudun haftada en az bir-iki gün dinlenmesi çok değerlidir. Dinlendirmeden yapılan yüksek aktiviteli sporlarda ‘aşırı kullanım yaralanmaları’ dediğimiz problemler ortaya çıkabilir, örneğin kimi kemiklerin aşikâr bölgelerinde oluşan kemik ödemleri, hatta ‘stres kırığı’ ismini verdiğimiz ince kırıklar gelişebilir. Gerilim kırıkları, sporun yanı sıra günlük aktiviteleri kısıtlayan, uzun müddet dinlenmeyi, hatta koltuk değneği kullanmayı gerektiren sıkıntılardır. Nadiren de olsa kimi hastalarda ameliyat da gerekebilir. Çok kullanımla birlikte ayrıyeten bilhassa eklemlerdeki yüklenme sonucu kıkırdak ve yumuşak doku sıkıntıları da görülebilir. Bu yüzden vücudunuzun özelliklerine, metabolik durumunuza, kas ile eklem yapınıza ve yorgunluğunuza nazaran bir tempo seçmelisiniz”
Hata: Spora uygun olmayan kıyafet ve ekipman kullanmak
Doğrusu: Soğuk havalarda dışarıda spor yapacaksanız çok kalın ve yünlü kıyafetleri tercih etmeyin. Bunun yerine terletmeyen ancak beden ısısını koruyan kıyafetler giyin. Ayrıyeten ayakkabınızın yapacağınız sporun yerine uygun özelliklere sahip olması gerektiğini belirten Prof. Dr. Alper Kaya, “Sporda kullanılacak olan ekipmanlar konusunda kesinlikle bilgi edinilmeli ve şuurlu seçimler yapılmalıdır. Örneğin, tenis oynarken gelişebilecek olan omuz ve dirsekteki problemleri önlemek için raketin büyüklüğü, tartısı yahut tabanın uygunluğu açısından kesinlikle profesyonel yardım alınmalıdır. Ayrıyeten basketbol ayakkabısıyla da tenis oynanmamalıdır. Bu kusur ayak bileğinde bağ ve tendon zedelenmelerine yol açabilir” diye konuşuyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
