Kurda sormuşlar, boynun neden kalın? Kendi işimi kendim görürüm de ondan, demiş. İyi de aşırıdan bir elin ne hasarı olur? Hasarı değil, verimi olur; bir elin nesin var iki elin sesi var. Gelin hem kendimize hem cemiyete iyi gelecek bir adım atmak için dayanak istemeyi bayağılaştırmaya, daha fazla görünür ve kabul edilir kılmaya çalışalım. İşte dayanak istemenizi kolaylaştıracak ipuçları:
1. Evvel siz dayanak edin
Dayanak istemekte zorlanmamak, kendinizi dayanak mevzusunda hafifletmek için evvel dayanak eden siz olun ve başkalarına cömertçe dayanak elinizi uzatın. Siz insanlara dayanak ettikçe onlar da sizin için bir şeyler yapmak isteyecek ve destek istediğinizde desteğinize koşacaklardır.
2. Bilime kulak verin
Şayet şahsi inançlarınızdan ya da karakteristik özelliklerinizden dolayı dayanak istemekten çekiniyor, korkuyor ya da kaçıyorsanız kendinizi bilimle ikna edebilirsiniz. Dayanak faktörün iyi oluşu desteklediği bir hayli araştırma tarafından sarihe çıkarılıyor; benlik hürmetini iyileştiriyor, stres seviyesini düşüyor, sosyal ilişkileri tertip ediyor… Aynı biçimde dayanak istemek de şahsı geliştiriyor. Nasıl mı? Afallayabiliriz ama bir hayli çalışma, uzman düşüncesi ve bilimsel araştırma dayanak isteyen şahısların eforsuz ya da cılız olarak değil aksine yetkin, yeterli, sağlam olduklarına vurgu yapıyor. Başka Bir Deyişle bir dahaki sefere beceriksiz olduğumu düşünürler fikri usunuzdan geçerse bunu andırarak dayanak isteme sürecinizi kolaylaştırabilirsiniz.
3. Dayanak istemeyi alışkanlık haline getirin
Dayanak istemeyi hayatınızın, sosyal ilişkilerinizin sıradan bir parçası haline getirmek için oranla daha ufak ve kolay adımlarla başlayabilirsiniz. Misalin, birkaç günlüğüne tatile gittiğinizde komşunuzdan postalarınızı almasını ya da bahçenizdeki çiçekleri sulamasını isteyebilirsiniz. Böylece kendinizi dayanak isteme fikrine alıştırabilir, daha büyük dayanakları isteme mevzusunda da zaman geçtikçe daha rahat sezebilirsiniz.
4. SMART destekler isteyin
SMART başka bir deyişle specific spesifik, meaningful anlamlı, action-oriented eyleme müteveccih, realistic reelci ve time-bound zamana bağlı. SMART niyetlerden anımsayabileceğimiz bu kavram, tıpkı niyetlerimize daha kolay erişmek için onları nasıl tanımlamamız gerektiğine vurgu yaptığı gibi dayanak isteklerinin de ifade edilmesini ve hakikatleştirilmesini kolaylaştırmak için aynı adımları takip etmek gerektiğini dikkat topluyor. Dayanak isteklerinizi SMART’a uyarlarsanız hem sizin hem de dayanakta bulunacak karşı taraf için daha tesirli olabilir. Misalin, üzerinde çalıştığınız emin bir projede tıkandığınız bir alanda mesela kaynak bulma, bütçe ve eşi bir mevzuda iş dostunuzun yardımını isteyebilirsiniz. Bu hem sizin hem de iş dostunuzun büyümesi için bir fırsat olabilir.
5. Doğru biçimde dayanak isteyin
Doğru bir biçimde dayanak istemek ilk bakışta çok kolay görünüyor olabilir. “Ne var başka bir deyişle dayanak eder misin?” demekte diye düşünüyor olabilirsiniz ama mevzu azıcık daha derin. Yalnızca dayanak eder misin diyorsanız tamam; doğru biçimde dayanak istiyor olabilirsiniz, peki ya farkında olmadan daha aşırısını söylüyorsanız? Misalin, “Ya gerçeğinde çok da ehemmiyetli değil ama…” “Çok ufak bir mevzuda takviyeye lüzumum var…” “Şimdi senden bunu isteyeceğim için çok makûs seziyorum ama… “Bayağıda böyle bir mevzuda dayanak istemem de…” ve eşi tümceleri de dayanak isteklerinizin önüne-arkasına sıkıştırıyor olabilir misiniz, bir düşünün. Bu cins tümceler dayanak isterken yararsızdır; zira istediğiniz takviyeye lüzumunuz olmadığı ve hatta afaki olduğu iletisini dahi karşı tarafa verebilir.
6. Etrafınızda dayanak istemeyi ve almayı olağanlaştırın
Dayanak istemek mevzubahisi olduğunda, özellikle konut, mektep, iş veya dost gruplarınız gibi civarlarda duygusal yakınlıklar ehemmiyetlidir. Bu alanlar her insan için tehlikesiz bir izlenim yaratır ve lüzumların içtence dile getirilmesine imkân tanır. Dostlarınıza, ailenize, kısacası hoşlandıklarınıza dayanak etmeyi ve onlardan dayanak istemeyi ne kadar basmakalıplaştırırsanız hem sizin hem de onların dayanaklaşmaya bakış açısını iyileştirebilirsiniz.
7. Karşılıklı bir şeyler yapın
Evet, iyilikseverlik mevzubahisi olduğunda ‘karşılık beklememe’ vurgusunun yapıldığı bir hakikat, ancak bu ipucundaki karşılık azıcık değişik. Dayanak isteme kültürünü yaratmak için öteki insanlarla beraber olduğunuz civarlarda bir ulusa yaratır ve herkesin gereksinim dinlediği bir mevzuda dayanak istemesini sağlayın. İş, dostluk, galibiyet, aşk hayatı ve eşi usunuza ne geliyor fiziksel ya da duygusal bir destek için herkesin kendini ortaya koymasını teşvik edin. Böylece hem dayanak istemeyi olağanlaştırabilir ve daha fazla kabul görür hale getirebilir hem de gerçekten bir mevzuda yardıma lüzumu olanların ortaya çıkmasını sağlayabilirsiniz.
8. Başkalarının ne bildiğini bildiğinizi zannetmeyin
Çoğu zaman göz arkasını edilen hakikat şu ki; siz sorana kadar insanların ne bildiklerini veya size nasıl dayanakçı olabileceklerini bütün olarak bilemezsiniz. Belki dayanak istemekten çekindiğiniz o mevzu, karşınızdaki bireyin özel alaka alanı, belki geçmişte o şeyle alakalı bir tecrübeyi var, belki de size gerçekten dayanak edebilecek birini tanıyor… Tüm bunlar ve daha aşırısı olası. O surattan hipotez etmeye çalışmayın, zannetmeyin ve en ehemmiyetlisi her şeyi öğrenemeyeceğinizi kabul edin. Mesele, dayanak isteyin ve neticeleri görmeye başlayın. Ve kimsenin dayanak etme hakkını elinden almayın. Nasıl ki dayanak istemek en natürel hakkımızsa, bir başkasına dayanak edebilmek de öyle.
9. ‘Hayır’ları kabul edin
Son olarak her dayanak çağrısının pozitif bir biçimde karşılık bulmak zorunda olmadığını kabul edin ve bundan bir şeyler bilin. Yalanlanmaktan, geri çevrilmekten, ricanızın, dayanak isteğinizin karşılıksız kalmasından korkmayın. Hayat bu ya, olabilir. Belki yanlış bir mevzuydu, belki yanlış bir birey… Belki de zaman yanlıştı. Şahsi idrak etmeyin, her hayırdan bir şeyler bilin ve kaldığınız yerden dayanak istemeye devam edin. Hayırların dayanak isteme mevzusunda şevkinizi kırmasına izin vermeyin.
Unutmayın, doğası gereği her insan zati dayanak etmeye eğilimlidir; ehemmiyetli olan dayanak istemeyi öğrenmektir. Mükemmeliyetçiliği, kibiri, utancı, ön yargıları bir kenara vazgeçin ve hem kendinizin hem de içerisinde bulunduğunuz cemiyetin iyileşmesi için dayanak isteyin. En makûs olasılıkla dayanak çağrınız pozitif cevap bulmasa dahi ilk dayanak istediğiniz ama dayanak edemeyen birey, size dayanakçı olacak bir başkasını tanıyor olabilir. Dayanak alma ve başkalarına dayanakçı olma fırsatını hiçbir zaman kaçırmayın.