Besin alerjisinde şimdiki tedavi usullerini anlatan Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Prof. Dr. Betül Büyüktiryaki, toplumda çok sık görülen yumurta alerjisine yönelik geliştirilen “Yumurta Merdiveni” tedavi prosedürünü anlattı. Prof. Dr. Betül Büyüktiryaki geçtiğimiz yıllarda yumurta alerjisinde yüz güldürücü bir gelişme olduğunu söyleyerek, “Hafif şiddette yumurta alerjisi olan çocukların direkt yumurta tüketemeseler bile kek, muffin üzere fırınlanmış yumurta eserlerini tolere edebildiklerini gördük. Zira yumurtanın 180 derecede 30 dakika ısıya maruz kalması sonucu alerjenik özelliği azaldı” dedi.
Yumurta alerjisi, toplumda en sık görülen besin alerjileri içerisinde yer alıyor. Çocuklarda erişkinlere nazaran daha sık görülen yumurta alerjisi alerjene maruziyet sonrası birinci 2 saatte ortaya çıkıyor. Erken tip olarak isimlendirilen belirtiler ortasında; kurdeşen (ürtiker), kaşıntı, kızarıklık, gözler ve dudaklarda şişlik (anjiyoödem), burun akıntısı, hapşırık, gözlerde kaşıntı, öksürük, nefes darlığı, hırıltı, kusma, kramp halinde karın ağrısı yer alıyor ve birden fazla organın etkilenmesi ile alerjik şok yani anafilaksi görülebiliyor. Hayatı tehdit edici bir tepki olması nedeniyle acil tıbbi müdahale gerektiren yumurta alerjisinin Geç tip (non-IgE aracılı) tepkileri ortasında ise; egzama (atopik dermatit), karın ağrısı, kusma, ishal, kanlı gaita, yetersiz kilo alımı ve beslenme zahmetleri yer alıyor.
Yumurta alerjisi tanısı klinik hikaye, deriden (deri prik testi) yahut kandan (spesifik IgE, bileşene dayalı tanı) yapılan alerji testleri, birtakım hastalarda da besin yükleme testi yapılarak konuluyor.
Hayatı bu derece etkileyen ve hayat kalitesini düşüren yumurta alerjisine dair yeni tedavi prosedürlerini anlatan Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Prof. Dr. Betül Büyüktiryaki, “Yumurta alerjisi tedavisinde birinci basamak; yumurta ve yumurta içeren besinlerin diyetten çıkarılmasıdır. Yumurta kıymetli bir protein kaynağı olması yanında, selenyum, ribofilavin, vitamin B12, biotin üzere kıymetli mineral ve vitaminleri içerdiğinden bilhassa çocuklarda büyüme-gelişmenin olumsuz etkilenmemesi için günlük diyet düzenlenmeli, yumurta dışındaki alternatif besinler ile desteklenmelidir. Alerjen ile müsabakayı önleyebilmede en değerli noktalardan biri etiket okumadır. Tüketilmeden evvel besinin içeriği kesinlikle okunmalıdır. Besinin içeriğinde albümin, globülin, livetin lizozim, avidin, vitellin, apovitellin, ovalbumin yahut ovomukoid yer alıyorsa, bu besinler de yumurta alerjisi olanlarda tüketilmemelidir. Önemli alerjik tepki riski olan hastalara tabipleri tarafından reçete edilen adrenalin oto-enjektörler kesinlikle yanlarında taşınmalıdır. Birtakım aşılar (örneğin; KKK aşısı, inluenza aşısı) yumurta alerjeni içerebildiğinden aşı yapılmadan evvel hastanın yumurta alerjisi olduğu bilgisi kesinlikle belirtilmelidir” dedi.
Üyesi Prof. Dr. Betül Büyüktiryaki, yapılan çalışmalarda yumurta alerjisi olan çocukların %66’sının 5 yaşına kadar yumurtayı tüketebildiğini, şiddetli tepki gösteren hastaların ise %32’sinin 16 yaşında hala yumurta alerjisinin devam ettiğini gösterdiğini söyledi.
“30 DAKİKA ISIYA MARUZ KALAN YUMURTANIN ALERJENİK ÖZELLİĞİ AZALIYOR”
Geçtiğimiz yıllarda yumurta alerjisinde yüz güldürücü bir gelişme olduğunu tabir eden Büyüktiryaki, hafif şiddette yumurta alerjisi olan çocukların direkt yumurta tüketemeseler bile kek, muffin üzere fırınlanmış yumurta eserlerini tolere edebildiklerini söyledi. Zira yumurtanın 180 derecede 30 dakika ısıya maruz kalması sonucu alerjenik özelliğinin azaldığını tabir etti.
Bu bilgiden yola çıkılarak yumurta alerjisinde “yumurta merdiveni” tedavisinin yapılmaya başlandığının bilgisini veren Büyüktiryaki, kelamlarına şöyle devam etti: “İlave olarak merdiven tedavisinin yumurtaya karşı tolerans gelişimini hızlandırdığı gösteren çalışmalar da yayınlanmıştır. Yumurta merdiveninde gaye hastanın yumurtanın en az alerjenik formlarından (fırınlanmış ürünler) başlayarak daha alerjenik formlara hakikat basamaklar formunda pankek, krep sonrasında haşlanmış yumurta ve takiben omlet, rafadan yumurta, sahanda yumurtayı tüketebilir hale gelmesini sağlamaktır. Bu tedavi için hangi hastanın uygun olduğu, basamaklarda yer alacak besinler, tüketilmesi gereken ölçüler, basamaklar ortasını mühletin ne kadar olması gerektiği, basamaklar ortasında besin yükleme testlerinin yapılması gerekliliği ve hastane mi konutta mi ve yapılacağı çocuk alerji uzmanı tarafından belirlenir. Tedavi için uygun hastaların belirlenmesinde yaş, besin alerjisinin tipi ve şiddeti, evvelki tepki öyküsü, kan ve deriden yapılan alerji testlerindeki kıymetler dikkate alınır. Örneğin anafilaksi (alerjik şok) hikayesi olan, alerji test sonuçlarında kıymetleri yüksek olan, astımı ve atopik dermatiti denetim altında olmayan hastalar bu tedavi için uygun değildir.”
DİĞER BİR TEDAVİ METODU: YUMURTA İMMÜNOTERAPİSİ
Yumurta alerjisinde bir öteki yolun ise yumurta immünoterapisi(desentizasyon) tedavisi olduğundan bahseden Prof. Dr. Betül Büyüktiryaki, bu tevavi formülüyle ilgili ise şunları anlattı:
“Yumurta alerjisinde oral immünoterapi (OİT), IgE-bağımlı immün karşılıkla oluştuğu kanıtlanmış ve ekseriyetle 4-5 yaşına kadar doğal tolerans gelişmemiş ve laboratuvar ve klinik bulguları ile tolerans gelişmesi öngörülmeyen hastalarda uygulanmaktadır. Uygulayan araştırıcılara nazaran değişmek ile birlikte oral immünoterapi protokolleri aylar ya da yıllar süresince alerjen besinin doğal haliyle yahut bir besin aracıyla birlikte artan dozlarda (miligram, gram) uygulanmasını içermektedir. Gaye tolerans sağlamaktır ve genel olarak %60-80’ninde desensitizasyon (duyarsızlaştırma) sağlanmaktadır. Tedavi sırasında yan tesirler görülebilmektedir, o yüzden doz artırımlarının acil tıbbi müdahale imkanı olan sıhhat kurumlarında yapılması uygundur. Yan tesirler her fazda görülebilmekle birlikte en sık süratli doz yükseltme fazındadır. Antrenman, banyo yapma, ateşli hastalık varlığı, pre-menstrüel devir ve analjezik alımı yan tesir sıklığını artırmaktadır. Oral immünoterapi ile antihistamin, lökotrien reseptör antagonistleri ve omalizumab (anti-IgE) üzere yardımcı tedavilerin kullanılmasının yan tesirleri azaltarak tedavi muvaffakiyetini arttırdığı gösterilmiştir.”
Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD) Hakkında:
Ülkemizde alerji ve immünoloji alanında kurulan birinci dernek olan Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği (AİD), erişkin- çocuk alerji ve klinik immünoloji uzmanlarını bir çatı altında toplamaktadır. Alerji ve Klinik İmmünoloji biliminin ve hizmetinin ülkemizde gelişimine katkı sağlamayı ve alerjik – immünolojik hastalıklar konusunda toplumda farkındalık oluşturulmasını hedefleyen AİD, memleketler arası iştirakli kongre ve bilimsel toplantılar gerçekleştirerek branş tabiplerinin ve alakalı sıhhat çalışanının en yeni bilgiler ile güncellenmesi sağlanmaktadır. Milletlerarası bilimsel kurumlarla (AAAAI, EAACI, SIAF, WAO) iş birliği yapan dernek bu iş birliklerinin ışığında milletlerarası kurumların düzenlediği kongre ve kursları ülkemizde muvaffakiyetle gerçekleştirmiş, ülkemizi muvaffakiyetle temsil ederek biliminin ilerlemesine kıymetli bir katkı sunmuştur. Tekrar farkındalık yaratma misyonuyla öne çıkan dernek, üyeleri için bilimsel toplantılara iştiraki için maddi dayanak sağlamakta dernek üyeleri dışında da bedelsiz bir formda kurs ve okul biçiminde çeşitli eğitim toplantıları düzenlenmektedir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
