Yumurta dondurma (oosit kriyoprezervasyonu)

Yumurta dondurma veya oosit kriyoprezervasyonu, faize çağındaki kadınlarda faize potansiyelini gözetmek için bir yöntem olarak bir kadının yumurtalarının oositlerinin çıkarıldığı, dondurulduğu ve saklandığı bir harekâttır. Tıbbi bir müdahale ve uzman bir hekim takibi gerektiren bu süreçle alakalı tüm merak edilenleri ve kafa karıştırıcı olabilecek suallerin yanıtlarını bir araya getirdik.
Ehemmiyetli anekdot: Bu yazıda yer verilen tüm bilgi ve teklifler bilimsel yardımlı yazılar baz alınarak, genel bilgilendirme emelli hazırlanmış olup rastgele bir uzman önerisi kapsamamaktadır. Sayfa içeriğinde rehabilitasyon edici sağlık hizmetine müteveccih bilgiler kapsayan öğelere yer verilmemiştir. Tanı ve rehabilitasyon için kesinlikle doktorunuza müracaat etin.
Kimler yumurta dondurma sürecine gereksinim duyabilir?
Kadınlar, muhtelif sebeplerden dolayı yumurtalarını dondurmaya gereksinim dinleyebilirler. Şahsi sebeplerin yanı gizeme muhtelif sağlık gidişatları da yumurta dondurmanın bir alternatif olarak değerlendirilmesine neden olabilir:
Yumurtalıklara hasar verebilecek cerrahi müdahale geçirecek kadınlar,
Doğurganlığı etkileyebilecek kemoterapi ve/veya pelvik ışınım rehabilitasyonu gerektiren kanser hastaları,
Kromozomal anormallikler,
Ailede erken menopoz hikayesi sebebiyle erken yumurtalık yetmezliği tehlikeyi,
Yumurtalıklara hasar verme tehlikeyi olan yumurtalık hastalıkları,
Yumurtalıkların çıkarılmasını gerektiren genetik değişinimler,
Çocuk doğurmayı geciktirmek için şahsi sebeplerle doğurganlığın korunmasını isteyen kadınlar,
Yumurta dondurma sürecini başlatabilirler.
Yumurta dondurma operasyonu nasıl yapılır?
Öncelikle yumurta dondurma sürecine karar veren kadınların, bir uzman takibinde sağlık hakimiyetleri yapılır ve yumurtalık rezervleri değerlendirilir. Takribî 2 haftalık bir ilaç rehabilitasyonu ile yumurtalıklar hakimiyetli bir biçimde uyarılır ve yumurtaların olgunluğu mikroskop altında araştırılır, daha sonra en uygun olanlar seçilir. Seçilen yumurtalar, süratli dondurma yöntemi vitrifikasyon kullanılarak dondurulur. Bu süreçte resmi bir prosedür takip edilir ve muhtelif dokümanlar ve izin dökümanları operasyona natürel yakalanacak kadın tarafından doldurulur. Dondurulan yumurta hücreleri -196 °C’de akışkan nitrojen içerisinde saklanır ve kayıt altına alınır.
Dondurulan yumurtalar ne kadar saklanır?
Dondurulan yumurtalar, 1 sene süresince saklanır. Bireyin senelik onayı ile 5 seneye kadar süreç uzatılabilir. 5 sene sonrasında ülkemizde Sağlık Bakanlığı’nın onayı ile işlemin süresi genişletilebilir. Şayet yumurtaları dondurulan kadınlar yumurtalarını kullanmama kararı alırsa veya saklanmasını devam ettirmek istemezlerse bu kere yumurtaların tahrip edilmesi gerekir. Bunun için yeniden Sağlık Bakanlığı’na ithafen bir arz arzuhali verilir ve süreç sonlandırılır.
Dondurulan yumurtalar daha sonra nasıl kullanılır?
Yumurtalarını donduran kadınlar hamilelik sürecini başlatmak istediklerinde, yumurtalar ısıtılmak için bir cins solüsyon içerisine alınır ve tek bir spermin doğrudan yumurtaya enjekte edildiği intrasitoplazmik sperm enjeksiyonu ile döllenir. Döllenen yumurtalar ceninler, rahme transfer edilmeye hazır olana kadar bir kültür içerisinde gelişir, bu süreç genellikle 3-5 gün arasında sürebilir. Daha sonra rahme transfer edilerek hamilelik süreci başlatılır.
Dondurma işleminin yumurtalara hasarı var mıdır?
Yumurtaların dondurulması, hücre vefatına neden olmaz. Dondurma operasyonu, hücre içi hareketliliğin bir zamanlığına durdurulmasını kapsar, kullanılan vitrifikasyon ile yumurta hücreleri senelerce canlılığına gözetebilir. Öteki bir deyişle, dondurma işleminin yumurtalara hasarı yoktur. Ancak, muhtelif tehlikeler alana gelebilir. Ufak yumurtalık hiperstimülasyon belirtiyi yumurtalıkların gelişmesi ve pelvis ve karında akışkan birikmesi, enfeksiyon ve yumurta toplama prosedürüyle alakalı kanama tehlikeleri oluşabilir.
Yumurta dondurma sürecinde göz önünde bulundurulması gerekenler
Yumurtalarınızı dondurmaya karar vermeden evvel göz önünde bulundurmanız gereken bir hayli husus olduğunu unutmayın. Gelecek tasarılarınızdan finansal yeterliliğinize kadar muhtelif alanlarda bilgi sahibi olmalısınız.
1. Tasarılarınızı ve önceliklerinizi gözden geçirin
Kendinize birkaç sual mesele; çocuk istiyor musunuz, ne zaman hamile kalmak istiyorsunuz, kaç çocuk istiyorsunuz, kaç tane yumurta dondurma döngüsünden geçmek istiyorsunuz, ne kadar müddet süresince yumurtalarınızı dondurmayı düşünüyorsunuz… Bu ve eşi sualler, gelecek tasarılarınızı ve önceliklerinizi netleştirmenize takviyeci olabilir. Ayrıca, gereksinim dinlediğiniz fiziksel, zekasal, duygusal ve finansal hazırlıklarınızı tasarlamak için de size takviyeci olabilir.
2. Harikulade yaş yoktur, ancak daha iyi yaşlar vardır
Şayet böyle bir sürece girmeye karar verdiyseniz öğrenmenizde fayda var ki; yumurtalarınızı dondurmak için harikulade bir yaş yoktur, ancak daha iyi yaşlar vardır. Amerikan Faize Tıbbı Derneği’ne göre, yumurtalarınızı dondurmak için en uygun zaman, daha yüksek bir yumurtalık rezervine ve daha sağlıklı yumurtalara sahip olduğunuz 20’li yaşlarınız ve 30’lu yaşlarınızın başıdır. Doğurganlık hormonlarınızı test ettirmek, yumurtalık rezervinizin vaziyeti hakkında size çok şey söyleyebilir ve hekiminizin görüşleri güzergahında yumurta dondurmanın sizin için doğru olup olmadığına karar vermenize takviyeci olabilir. Bununla beraber, 38 yaşın üzerindeki bireyler için yumurta dondurma önerilmemektedir.
3. Yumurtaları dondurmak, hamileliği sağlama bağlamaz
Yaygın bir hatanın doğrusunu bilmenizde fayda var. Yumurta dondurma, şu anda bebeğinizin doğum zaman çizelgesini öğrenmek açısından üzerinizdeki stresin bir kısmını alabilir, ancak bu, ebediye kadar doğurganlığınızı garanti altına almanın kesin bir yolu değildir. Doğurganlık yaşla beraber değişir, misalin yumurtalarınızı 25 yaşında dondurur ve 35 yaşında kullanırsanız, o yaşta hamile kalmanın ve gebelik sürecinin reelleriyle yüzleşirsiniz. Bunlar, yumurtalarınızı dondurmanın lehinde veya aleyhinde olan argümanlar değildir – bunun sizin için doğru karar olup olmadığına sadece siz ve hekiminiz karar verebilir – ancak bu sürecin kolay bir dondurma operasyonu ve sonrasında dileğiniz kadar unutma serbestliği sorunu olmadığını öğrenmeniz ehemmiyetlidir.
4. Yumurta dondurma süreci pahalıdır
Yumurtalarınızı dondurmayı düşünüyorsanız, prosedürün giderlerini göz önünde bulundurmalısınız. Ülkemizde muhtelif devlet ve özel sağlık kurumularda, kadın sıhhati polikliniklerinde veya tüp bebek merkezlerinde yapılabilen yumurta dondurma operasyonu, olağan sağlık sigortası tarafından karşılanmamaktadır. Bu sebeple varsa bitirici veya özel sağlık sigortanızın yumurta dondurma operasyonlarını karşılayıp karşılaşamadığını bilmeniz veya maliyetinin ne olacağını hesaplamanız gerekir. Ayrıca, süreci uzattıkça maliyetinin de çoğalacağını göz önünde bulundurmalısınız.
Son olarak, süreci başlatmaya karar verdiğinizde koşulları size en uygun ve teşekküllü bir sağlık merkeziyle görüştüğünüzden emin olun. Laboratuvarın veya muayenehanenin galibiyet oranını, sürecin nasıl işlediğini, yumurtalarınızın nasıl saklanıp takip edileceğini, sizinle ilgilenecek hekiminizi kısacası sürece dahil olan her prosedürü tahlili unutmayın.